Suốt nhiều năm qua, thị trường gọi xe công nghệ tại Việt Nam là sân chơi riêng của 3 ông lớn gồm Grab, Be và Gojek. Trong đó, kể từ thời điểm thâu tóm Uber Đông Nam Á, Grab luôn duy trì vị thế chi phối với trên 50% thị phần nội địa.
Tháng 3/2023, thị trường đón thêm tân binh là CTCP Di chuyển Xanh và Thông minh (GSM) với sự hậu thuẫn của Chủ tịch Vingroup Phạm Nhật Vượng. Không chỉ là công ty chuyên cung cấp dịch vụ cho thuê ôtô, xe máy điện đơn thuần, GSM còn cho ra mắt Xanh SM - hãng gọi xe điện đầu tiên tại Việt Nam.
“Chân ướt chân ráo” bước vào thị trường vốn là nơi đốt tiền để tồn tại, dự án này từng gây ra nhiều tranh cãi về tính khả thi lẫn khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, chỉ sau chưa đầy một năm, hãng gọi xe với hơn một năm tuổi đã tạo ra sự xáo trộn đáng kể tới miếng bánh thị phần.
Bành trướng quy mô
Theo báo cáo mới đây của Modor Intelligence, xét trên doanh thu, Xanh SM đã vươn lên vị trí thứ 2 trong quý IV/2023 với hơn 18% thị phần, chỉ xếp sau Grab - gã khổng lồ đến từ Singapore. Tỷ lệ này thậm chí cao gấp 2-3 lần những đối thủ đã có nhiều năm chinh chiến trên thị trường như Be, Gojek, Mai Linh hay Vinasun.
Sự thành công nhanh chóng của Xanh SM được công ty nghiên cứu ví như hiện tượng “TikTok Shop trong lĩnh vực gọi xe”. Trên thực tế, để giành lấy ngần ấy thị phần, Xanh SM đã phải bỏ ra hàng nghìn tỷ đồng để thu hẹp khoảng cách với các đối thủ.
Trong vòng chưa đầy một năm, đơn vị vận hành thương hiệu đã trải qua 3 đợt tăng vốn điều lệ, nâng từ con số ban đầu là 3.000 tỷ đồng lên gần 6.200 tỷ đồng.
Giai đoạn mới thành lập, hãng chỉ đặt mục tiêu khai thác 10.000 ôtô điện trong năm 2023 với mô hình đầu tiên là taxi điện. Song, với sự ra mắt của hàng loạt dịch vụ mới, đặc biệt là việc đưa dòng xe máy điện VinFast đi vào phục vụ, quy mô của Xanh SM bắt đầu phình to.
Theo báo cáo tài chính hợp nhất năm 2023 của Vingroup, GSM chi hơn 20.000 tỷ đồng để mua phương tiện, tương đương đóng góp 70% vào doanh thu mảng sản xuất của tập đoàn.
Trong khi đó, báo cáo tài chính của VinFast tiết lộ 72% doanh số bán ôtô điện và 46% doanh số bán xe máy điện cả năm vừa qua đều đến từ các bên liên quan, mà chủ yếu ở đây là GSM.
Cho tới nay, GSM vẫn là khách hàng lớn nhất của VinFast. Công ty cũng đã ký thỏa thuận mua 200.000 xe máy điện và 30.000 ôtô điện từ nhà sản xuất xe điện trong thời gian sắp tới.
Tính đến cuối năm 2023, Xanh SM sở hữu đội xe gồm 17.000 ôtô và 15.000 xe máy điện VinFast với gần 40.000 nhân sự.
So với những đối thủ như Grab (200.000 tài xế), Be (300.000 tài xế) và Gojek (200.000 tài xế), tương quan lực lượng của Xanh SM còn khá mỏng. Tuy nhiên, nếu so sánh với những thương hiệu taxi truyền thống vận hành đội xe tự doanh như Vinasun (3.140 xe) hay Mai Linh (11.000 xe), hãng xe của tỷ phú Phạm Nhật Vượng lại tỏ ra áp đảo.
Ngoài việc đã phủ sóng tại 35 tỉnh thành trên cả nước, hãng thậm chí triển khai dịch vụ gọi xe tại Lào vào tháng 11/2023 với quy mô dự kiến lên đến 1.000 xe.
Trong cuộc trao đổi với Tổng thống Indonesia Joko Widodo và Thủ tướng Phạm Minh Chính hồi tháng 1, GSM cũng bày tỏ mong muốn đầu tư lên tới 900 triệu USD vào “xứ vạn đảo” và xem đây là thị trường tiềm năng.
Khai thác nhược điểm của đối thủ
Một trong những điểm cốt lõi giúp Xanh SM sớm có chỗ đứng là việc tự chủ nguồn cung phương tiện tương tự các hãng taxi truyền thống. Thay vì dựa vào phương tiện cá nhân của đối tác, hãng đưa vào phục vụ hàng nghìn ôtô, xe máy điện VinFast để đảm bảo sự đồng nhất về chất lượng.
Việc bắt kịp xu hướng di chuyển xanh giúp thương hiệu có ưu thế về hình ảnh trong mắt người tiêu dùng. Thực tế đã cho thấy, kể từ khi hãng gọi xe điện xuất hiện, hoạt động thí điểm xe điện vào dịch vụ vận tải, giao hàng đều được một số ứng dụng như Grab, Gojek rục rịch triển khai.
Nguồn cung phương tiện dồi dào còn là lợi thế giúp hãng thu hút tài xế. Trong khi đó, chính sách lương, thưởng, chiết khấu của Xanh SM lại tương đối cạnh tranh so với các đối thủ.
Điểm mạnh khác của hãng chính là hệ thống cước phí. Việc duy trì giá cước cố định không những giúp chi phí mỗi chuyến xe ổn định mà còn thấp hơn các ứng dụng công nghệ trong giờ cao điểm hoặc thời tiết xấu.
Bên cạnh kế hoạch bành trướng quy mô để chiếm lĩnh thị phần, Xanh SM tung ra nhiều chiến lược lẫn chính sách lạ nhằm gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Ngay từ giai đoạn thử nghiệm và chưa lăn bánh, hãng đã bắt tay với chính đối thủ cùng ngành là Be Group để cùng chia sẻ nền tảng gọi xe. Theo đó, ngoài dịch vụ do chính Be Group cung cấp, các khách hàng sử dụng ứng dụng này còn có thêm lựa chọn đặt xe điện 2 bánh hoặc 4 bánh từ Xanh SM.
Mới đây, hãng cũng thông báo sẽ sớm ra mắt nền tảng kinh doanh chia sẻ Xanh SM Platform, qua đó mở ra cơ hội kinh doanh dịch vụ vận tải hành khách dành cho các chủ xe điện VinFast. Với động thái này, công ty vừa có thể huy động thêm lực lượng tài xế mới, vừa dễ dàng tăng độ phủ sóng dịch vụ đến những địa phương hãng chưa trực tiếp hiện diện.
Modor Intelligence ước tính đội xe 4 bánh của Xanh SM đang phục vụ 160.000 chuyến đi/ngày, bỏ xa số lượng đặt xe của Be (56.000 chuyến/ngày) và Gojek (35.000 chuyến/ngày). Dẫu vậy, con số này mới bằng 40% công suất của Grab hiện nay.
Sau gần một năm hoạt động, GSM tuyên bố đã phục vụ hơn 40 triệu lượt hành khách tại Việt Nam. Theo kế hoạch, công ty tham vọng mở rộng quy mô ra toàn cầu với 9 thị trường mục tiêu từ nay đến năm 2025, đồng thời chuẩn bị hợp nhất ứng dụng Xanh SM tại tất cả thị trường vào một ứng dụng duy nhất áp dụng cho toàn thế giới.
Theo báo cáo của Modor Intelligence, quy mô thị trường gọi xe tại Việt Nam ước đạt 0,88 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến nâng lên 2,16 tỷ USD vào năm 2029. Tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) trong giai đoạn 2024-2029 có thể lên tới 19,5%.
Trước xu hướng dân số đô thị tăng nhanh, thiếu các lựa chọn giao thông công cộng và tình trạng tắc nghẽn giao thông ngày càng trầm trọng, nhu cầu sử dụng dịch vụ vận tải cá nhân của người dân Việt Nam tiếp tục đi lên trong những năm gần đây.
Ngoài ra, việc du lịch Việt Nam mở cửa đón khách trở lại sau Covid-19 hay sự xuất hiện của phân khúc khách hàng trẻ, am hiểu công nghệ cũng là yếu tố thúc đẩy sự phát triển của thị trường gọi xe.