Tại hội nghị Đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) chiều 5/4, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nêu thực tế thời gian qua việc tổ chức đấu thầu trước có nhiều hệ lụy.
"Bởi nếu tổ chức đấu thầu trước nhưng hồ sơ phê duyệt mời thầu chưa xong, cấp thẩm quyền chưa cho ý kiến hoặc giải phóng mặt bằng chưa hoàn thành, giá trị xây lắp tăng, giá nhân công tăng dễ phát sinh tình trạng đội vốn, tiêu cực", ông nhìn nhận.
Vì vậy, đại biểu đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cân nhắc quy định không nên quy định đấu thầu trước trong dự thảo luật.
Đấu thầu tài sản Nhà nước giá thấp, bán lại giá rất cao
Về chỉ định thầu, đại biểu nhấn mạnh đây là vấn đề cần thiết, nhất là trong những trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, ông cho rằng thực tế hiện nay, nhiều nhà đầu tư không dám chỉ định thầu vì có nhiều quy định ràng buộc, trách nhiệm của chủ đầu tư rất lớn. Do vậy, cần quy định cụ thể về nội dung này.
"Đồng thời, đại biểu cho rằng chỉ định thầu cần có giảm giá 5-10%. Nhiều dự án hiện nay là dự án đấu thầu, đặc biệt là dự án mua sắm thiết bị y tế, thiết bị văn phòng nhưng tỷ lệ đấu thầu rất thấp", ông dẫn chứng.
Về đấu thầu chọn dự án, đại biểu Hòa cho rằng dự thảo luật cần quy định cụ thể hơn đảm bảo khách quan, công bằng cho các nhà đầu tư, tránh hình thức. "Ở các địa phương thường chọn dự án và kêu gọi đầu tư, đặc biệt là dự án bất động sản, đô thị, trung tâm thương mại... Khi chủ đầu tư đã hoàn thành hồ sơ và thủ tục tham gia đấu thầu dự án, nếu không trúng thầu, doanh nghiệp chỉ có phá sản", ông nói.
Thời gian qua, nhiều dự án, quan chức vướng vào lao lý vì đấu thầu dự án liên quan đến giá tài sản. Ảnh: Quỳnh Danh.
Do đó, đại biểu tỉnh Đồng Tháp cho rằng thời gian qua có tình trạng chủ đầu tư móc ngoặc với chính quyền địa phương trong định giá tài sản cố định, đặc biệt là bất động sản để các nhà đầu tư trúng thầu. Bên cạnh đó, thông báo đấu thầu chỉ trong vòng khoảng một tháng, các nhà đầu tư khác không điều kiện để tham gia đấu thầu, chỉ có nhà đầu tư đã được chọn sẵn. Điều này không khách quan, công bằng đối với các chủ đầu tư.
"Do đó, việc lựa chọn nhà đầu tư đấu thầu dự án trong thời gian qua, nhiều dự án, nhiều quan chức vướng vào lao lý cũng vì đấu thầu dự án liên quan đến giá tài sản", Đại biểu nhấn mạnh.
Ngoài ra, về quy định về tổ thẩm định giá, chuyên gia thẩm định, đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng vấn đề thẩm định giá có vai trò rất quan trọng. Tài sản Nhà nước đấu thầu rất thấp, nhà đầu tư trúng lại bán giá rất cao. Theo đó, đại biểu đề xuất quy định rõ tiêu chí, quy định rõ trách nhiệm rõ ràng, cụ thể đối với những trường hợp này.
Nhiều bất cập trong đấu thầu mua sắm thuốc, thiết bị y tế
Góp ý về về đấu thầu thuốc và vật liệu y tế, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đề nghị xem xét vấn đề đấu thầu tập trung, đấu thầu quốc gia và đấu thầu địa phương. Đại biểu cho biết trong lĩnh vực này, người đấu thầu là người không sử dụng. Tại địa phương, Sở là đơn vị đấu thầu rồi mới cấp phát cho các đơn vị.
"Thực tiễn giám sát các địa phương vừa qua, một số tỉnh do chậm trễ trong đấu thầu dẫn đến cả tỉnh chậm thuốc, tương tự như vậy đối với vật tư y tế cũng như quy mô quốc gia. Trong đó có những loại thuốc người bệnh rất cần, liên quan trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng Nhân dân", ông dẫn thực trạng.
Trong khi đại biểu cho biết có rất nhiều doanh nghiệp, bệnh viện công có đủ cơ sở, có đủ khả năng để mua thuốc phù hợp với giá thị trường nhưng vẫn phải chờ Sở đấu thầu theo rất nhiều quy trình.
Chỉ rõ bất cập này, đại biểu Hạ đề nghị ngành y tế cần phải xem xét về quy định về đấu thầu tập trung, đấu thầu thuốc để có quy định phù hợp.
Cũng quan tâm phát biểu ý kiến về đấu thầu mua sắm vật tư, thiết bị y tế tại hội nghị, đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) nhìn nhận tình trạng thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế nguyên nhân chính là do tâm lý sợ sai, sợ thanh tra, kiểm tra nên không dám làm, không dám đấu thầu mua sắm tại một số địa phương và đơn vị.
Đại biểu Nguyễn Tạo - Đoàn Lâm Đồng. Ảnh: Phạm Thắng.
"Do vậy, đề nghị ban soạn thảo rà soát lại những nội dung liên quan đến đấu thầu trong lĩnh vực y tế để kịp thời bảo đảm hoạt động khám bệnh, chữa bệnh trên cả nước", ông nói.
Về lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc và trang thiết bị y tế, đại biểu cho biết đối với những vùng gần đô thị, gần trung tâm, cảng biển, sân bay rất thuận lợi nhưng ở vùng sâu, vùng xa có chi phí vận chuyển cao nên có tình trạng nhà cung cấp né tránh cung cấp cho những gói thầu tại vùng sâu, vùng xa…
Bên cạnh đó mua sắm tập trung đang gặp khó khăn, vướng mắc trong thẩm quyền ban hành danh mục trang thiết bị về y tế, vật tư đấu thầu tập trung cần phải tháo gỡ.
Đồng tình với quan điểm của đại biểu Tạ Văn Hạ, đại biểu Nguyễn Anh Trí (TP Hà Nội) đánh giá quy định đấu thầu tập trung đối với những sản phẩm thuốc, thiết bị, vật tư dùng số lượng lớn là rất "cồng kềnh".
"Do đó, nếu số lượng lớn, rất lớn thì nên quy định để các cơ sở y tế, các bệnh viện tự đấu thầu chính, hạn chế đấu thầu tập trung vì họ sẽ chủ động hơn, sẽ không cồng kềnh, chờ đợi, đặc biệt là không lãng phí", đại biểu TP Hà Nội nhìn nhận.