Năm 2024 dự kiến 108 dự án nhà ở xã hội sẽ hoàn thành, cung cấp 148.000 căn. Ảnh: Duy Hiệu.
Tại Diễn đàn bất động sản do Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNRea) tổ chức ngày 15/3, TS Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế cho rằng cần quy định chỉ cho thuê đối với nhà ở xã hội thay vì cho phép 20% như hiện nay. Chẳng hạn như ở Đức, nước này chỉ hỗ trợ thuê nhà, không hỗ trợ người mua nhà.
"Nếu không nghiên cứu kỹ, chúng ta dễ gặp hệ lụy, bán không đến được đúng đối tượng, đối tượng không có khả năng mua, nếu để họ mua thì cuộc sống sẽ khó khăn hơn vì phần lớn thu nhập để trả các khoản vay", TS Ánh nhìn nhận.
Vị chuyên gia nói không ngạc nhiên với việc người đi ôtô mua nhà, bởi họ mới là đối tượng có đủ tiền mua nhà ở xã hội.
Chỉ nên đầu tư nhà ở xã hội cho thuê
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Mạnh Hà - Phó chủ tịch VNRea đề nghị tăng tỷ lệ phát triển nhà xã hội cho thuê lên 30-40% bởi sự chênh lệch thu nhập đang khá lớn.
"Nhà nước nên khuyến khích doanh nghiệp, người dân đầu tư nhà ở cho thuê. Trong dân còn nhiều tiền, nhưng lại chỉ đang biết gửi ngân hàng trong khi nhà ở cho thuê cũng là kênh tiềm năng và giải quyết được bài toán nhà ở", ông Hà nói.
Phó chủ tịch VNRea dẫn chứng các nước tăng tỷ trọng nhà ở cho thuê thông qua các quỹ tín thác bất động sản (REIT). Khi đầu tư vào kênh này, tài sản của người dân xây nhà cho thuê vẫn còn, lợi nhuận có thể thấp hơn một chút nhưng an toàn, bền vững.
Ông Nguyễn Mạnh Hà - Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNRea) đề xuất tăng tỷ trọng nhà ở cho thuê thông qua các quỹ tín thác bất động sản. Ảnh: Reatimes.
Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Chánh văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng làm nhà ở xã hội phải thay đổi tư duy phân ra theo tầng đô thị, vị trí phải gần xí nghiệp, nhà máy, có trường học.
"Bên cạnh đó, phải thiết kế mẫu nhà ở xã hội để áp dụng được tất cả mọi nơi, nhà giống nhau, chỉ khác móng và cần thực tế, đầy đủ, thuận tiện cho đối tượng công nhân, người thu nhập thấp. Đồng thời, trong quy hoạch, cần gắn nhà ở xã hội, nhà ở công nhân bám vào các giao thông công cộng. Từ đó sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề, giúp họ di chuyển thuận tiện giữa chỗ làm và chỗ ở", ông Tùng đề xuất.
Nên quy định giá trần nhà ở vừa túi tiền
Về phía doanh nghiệp, ông Lê Viết Hải - Chủ tịch Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình cho rằng vấn đề cốt lõi là những ưu đãi về nhà ở xã hội như phê duyệt dự án, phê duyệt phương án thiết kế, đối tượng người mua, quy mô dự án, giá bán còn rất phức tạp.
"Khoảng 2 năm trước, chúng tôi đã làm với chủ đầu tư nhà ở xã hội, dự án đã có giấy phép đầu tư nhưng đến đầu năm nay mới giải quyết tạm xong thủ tục về xây dựng nhà ở xã hội để có thể triển khai", ông Hải dẫn chứng.
Theo lãnh đạo Xây dựng Hòa Bình, những ưu đãi của Nhà nước về thuế sử dụng đất, thuế VAT, tín dụng, chi phí quản lý chưa phù hợp với quy luật của thị trường nên chưa thể đi đến thống nhất giữa Nhà nước và nhà đầu tư.
Đề xuất giải pháp phát triển nhà ở vừa túi tiền tại Việt Nam, ông Đoàn Văn Bình - Chủ tịch Tập đoàn CEO cho rằng cần hoàn thiện chính sách, pháp luật, trong đó đưa ra khái niệm và ban hành tiêu chí xác định nhà ở vừa túi tiền, chú trọng xây dựng chính sách khuyến khích phát triển.
Doanh nghiệp cho rằng thủ tục phê duyệt dự án nhà ở xã hội còn nhiều phức tạp. Ảnh: Duy Hiệu.
"Ngoài ra, cần có chính sách, cơ chế tặng điểm thưởng và tích lũy điểm thưởng cho các chủ đầu tư nhà ở vừa túi tiền. Cùng với đó quy định giá trần nhà ở vừa túi tiền bao gồm cả giá bán và giá thuê nhà", ông đề xuất.
Bên cạnh đó, Chủ tịch Tập đoàn CEO cho rằng cần xây dựng và ban hành hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy trình, công nghệ mới cho nhà ở vừa túi tiền, ban hành thiết kế mẫu cho nhà ở vừa túi tiền..., qua đó góp phần giảm chi phí đầu tư xây dựng nhằm hạ giá nhà.
"Đồng thời chú trọng quy hoạch và phát triển quỹ đất cho phát triển nhà ở vừa túi tiền, sử dụng công cụ thuế để điều tiết các phân khúc nhà ở cao cấp, hướng thị trường đến nhà ở vừa túi tiền có nhu cầu thực...", ông Bình đề xuất.
Ngoài ra, vị này cho rằng có thể nghiên cứu triển khai quỹ tiết kiệm nhà ở, quỹ tín thác bất động sản, tăng cường hợp tác công tư trong phát triển nhà ở vừa túi tiền.
"Nhà nước nên trực tiếp tham gia tạo lập nhà ở vừa túi tiền, nhà ở xã hội cho thuê để dẫn dắt, điều tiết thị trường trong một giai đoạn nhất định", Chủ tịch Tập đoàn CEO nhìn nhận.