Khi trận động đất mạnh 7,2 độ tấn công Hoa Liên, quận ven biển phía của Đài Loan hôm 3/4, quan chức địa phương Chang Tung-yao biết chính xác phải làm gì, do từng trải qua trận động đất tương tự 6 năm trước.
Trong vòng hai giờ kể từ khi trận động đất xảy ra ngay trước 8h sáng, khi mọi người đang chuẩn bị đi làm, ông Chang cho biết giới chức trách đã triển khai một nơi trú ẩn khẩn cấp tại trường học gần đó, và hơn 130 cư dân đã tá túc qua đêm ở đây.
Ông Chang, một trưởng khu phố, quan chức cấp thấp nhất ở Đài Loan, nói với Reuters: “Việc phối hợp liên lạc với các cơ quan chính quyền là điều then chốt”.
Một tòa nhà bị nghiêng sập ở Hoa Liên. Ảnh: CNA.
Kể từ trận động đất mạnh 6,4 độ năm 2018 khiến 7 người thiệt mạng, ông Chang cho biết chính quyền địa phương đã tăng cường phối hợp với các đơn vị chính quyền và tổ chức phi lợi nhuận để ứng phó và cứu trợ thiên tai.
Lần này, các quan chức quận và cảnh sát cùng các đơn vị khác giúp sơ tán cư dân ở các khu vực bị ảnh hưởng ở trung tâm thành phố Hoa Liên đã cùng nhau dọn dẹp những tòa nhà bị hư hại trước khi nó có thể sụp đổ do dư chấn.
"Mọi người đều đang làm công việc của mình. Chính quyền quận và cơ quan hành chính địa phương hợp tác để giảm thiểu thiệt hại nhiều nhất có thể", ông Chang nói.
Vì sao Đài Loan hay xảy ra động đất
Đài Loan không xa lạ gì với các trận động đất, do nằm dọc “Vành đai lửa Thái Bình Dương" - đường đứt gãy địa chấn bao quanh Thái Bình Dương, nơi xảy ra hầu hết các trận động đất trên thế giới, theo AP.
Vành đai lửa Thái Bình Dương thường chịu ảnh hưởng của động đất do sức căng tích tụ từ tương tác 2 mảng kiến tạo: Mảng biển Philippines và mảng Á - Âu có thể được giải phóng đột ngột dưới dạng động đất.
Cảnh quan vùng núi của khu vực này cũng khiến mặt đất rung chuyển mạnh hơn, dẫn tới sạt lở đất.
Hơn 100 người đã thiệt mạng trong trận động đất ở phía nam Đài Loan năm 2016, trong khi trận động đất mạnh 7,3 độ đã cướp đi sinh mạng của hơn 2.000 người vào năm 1999.
Trận động đất năm 1999 này, thường được gọi là "trận động đất 921" xảy ra vào ngày 21/9, là động lực thúc đẩy giới chức trách sửa đổi các quy định về xây dựng và tăng cường luật quản lý thảm họa.
Ngày 21/9 hàng năm hiện được chọn để triển khai các cuộc diễn tập thảm họa trên toàn đảo Đài Loan và vào ngày này, các tin nhắn cảnh báo mô phỏng về các thảm họa như động đất và sóng thần sẽ được gửi đến điện thoại di động của mọi người. Và các trường học diễn tập sơ tán ở cấp độ hòn đảo.
Học sinh được sơ tán xuống sân trường sau trận động đất. Theo người dân ở huyện Hoa Liên, nhiều tòa nhà trong khu vực đang sơ tán cư dân sau động đất. Ảnh: Lam Yik Fei / The New York Times.
Ông Stephen Gao - chuyên gia địa chấn học, giáo sư Đại học Khoa học và Công nghệ Missouri, Mỹ - nhận định: “Sự chuẩn bị đối phó động đất của Đài Loan thuộc hàng tiên tiến nhất thế giới. Hòn đảo đã thực thi các quy định xây dựng nghiêm ngặt, mạng lưới địa chấn đẳng cấp thế giới và các chiến dịch giáo dục cộng đồng rộng rãi về an toàn động đất".
Chính quyền Đài Loan liên tục điều chỉnh yêu cầu về mức độ chống động đất của các tòa nhà mới cũng như tòa nhà hiện có. Giới chức hòn đảo cũng trợ cấp cho những người dân sẵn lòng cho kiểm tra khả năng chống động đất tại nhà.
Sau trận động đất năm 2016 ở Đài Nam - trên bờ biển phía tây nam hòn đảo - 5 người liên quan đến xây dựng tòa chung cư cao 17 tầng - công trình lớn duy nhất bị sụp đổ, khiến hàng chục người thiệt mạng - đã bị kết tội sơ suất và ngồi tù.
Tuy nhiên, Tai Yun-fa, kỹ sư kết cấu điều hành công ty Alfa Safe của Đài Loan chuyên phát triển vật liệu xây dựng chống động đất, cho biết trong khi việc thắt chặt các quy định xây dựng đã giúp hòn đảo chuẩn bị tốt hơn cho thảm họa, một số nhà phát triển vật liệu xây dựng vẫn đang tìm cách cắt giảm chi phí.
"Trọng tâm khi phát triển vật liệu xây dựng vẫn là mức giá thấp nhất, vì vậy trong trường hợp đó bạn không thể có được chất lượng tốt nhất", ông nhấn mạnh.
Bài học lớn
Tại Hoa Liên, bà Donna Wu, phó giám đốc chi nhánh quận của The Mustard Seed Mission, một nhóm Cơ đốc giáo, cho biết phản ứng năm 2018 rất hỗn loạn và họ đã rút ra được bài học.
“Mọi người đều làm những việc giống nhau. Các nhiệm vụ không được phối hợp với nhau”, bà Wu nói. "Lần này mỗi nhóm có nhiệm vụ khác nhau".
Bài học lớn nhất có lẽ là từ trận động đất thảm khốc nhất được gọi là 921. Theo Daniel Aldrich - giáo sư khoa học chính trị và chính sách công tại Đại học Northeastern - động đất năm 1999 là lời cảnh tỉnh lớn, dẫn đến những cải cách hành chính quan trọng cải thiện khả năng ứng phó khẩn cấp và giảm thiểu thiên tai ở Đài Loan.
Sau động đất năm 1999, giới chức Đài Loan thông qua Đạo luật phòng chống và bảo vệ thiên tai, đồng thời thành lập 2 trung tâm điều phối và ứng phó động đất.
“Tôi nghĩ chúng ta đang thấy kết quả của các biện pháp đó ở trận động đất mới nhất", vị giáo sư nói.
Đáng chú ý, cơ quan Kỹ thuật số Đài Loan, mới bắt đầu hoạt động vào năm 2022 và chịu trách nhiệm đảm bảo khả năng phục hồi của các mạng truyền thông, đã báo cáo rằng các mạng hầu như không bị ảnh hưởng sau trận động đất mới nhất, đặc biệt là các dịch vụ Internet.
Các thành phố và quận của Đài Loan có lực lượng cứu hộ túc trực 24 giờ mỗi ngày, sẵn sàng ứng phó gần như ngay lập tức khi có thông báo về thảm họa.