Khi chiếc iPhone đầu tiên xuất hiện vào năm 2007, ít người biết rằng đây sẽ là chiếc điện thoại đặt nền móng cho các thiết bị mà người dùng mang theo trong túi mỗi ngày.
Tại buổi phát biểu khai mạc hội nghị lập trình viên (WWDC 2023) vào ngày 5/6 tới đây, mọi con mắt sẽ tập trung vào việc liệu gã khổng lồ công nghệ có thể tái hiện lại tác động ấy, với sản phẩm hoàn toàn mới đầu tiên sau gần một thập kỷ: Mẫu kính thực tế hỗn hợp.
iPhone không phải là smartphone đầu tiên. Nó cũng không phải là thiết bị di động đầu tiên đạt được sự phù hợp về văn hóa như một biểu tượng.
Mẫu kính thực tế hỗn hợp (XR) của Apple sẽ là tâm điểm tại hội nghị lập trình viên (WWDC 2023) vào ngày 5/6 (giờ Mỹ). Ảnh: Flashfly.
Tuy nhiên, điểm khác biệt là iPhone đã xuất hiện đúng thời điểm. Thậm chí có thể nói, kể từ sau iPhone, chưa có sản phẩm công nghệ nào ra mắt đúng thời điểm như vậy.
Điểm giao thoa của những tinh hoa công nghệ
Chiếc iPhone ra mắt đúng vào thời điểm hình thành những thiết bị công nghệ cho cá nhân. Khi ấy, Internet đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Nhu cầu mang thiết bị có kết nối mạng cũng vì thế mà tăng theo.
Nắm bắt nhu cầu nghe nhạc, gửi email và quản lý lịch khi xa nhà, lần lượt iPod, điện thoại BlackBerry hay các thiết bị trợ lý kỹ thuật số cá nhân (PDA) đã được ra mắt, mang đến cho người dùng kết nối khi di chuyển.
Theo dữ liệu của Gartner do hãng tin AP báo cáo vào đầu năm 2007, các lô hàng máy tính cầm tay từ các thương hiệu như BlackBerry hay Palm đã tăng 18,4% trong năm 2006, nhấn mạnh nhu cầu truy cập di động vào email và các phương tiện liên lạc khác.
iPhone xuất hiện vào năm 2007, đúng thời điểm mà nhu cầu sở hữu thiết bị có kết nối mạng tăng vọt. Ảnh: AP.
Sau đó, iPhone xuất hiện vào năm 2007 và thay đổi mọi thứ. Đúng như lời cố CEO Steve Jobs giới thiệu, iPhone là sự tổng hợp của một chiếc điện thoại, một chiếc iPod và một thiết bị liên lạc Internet chỉ trong một thiết bị.
Thực tế, điều khiến iPhone có sức ảnh hưởng lớn đến vậy là cả 3 thiết bị đó khi ấy đã trở thành nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống của mọi người. Doanh số bán hàng tăng vọt của của điện thoại di động, iPod và máy tính cá nhân là minh chứng rõ nhất.
Theo báo cáo của tờ New York Times năm 2001 về dữ liệu của Cục điều tra dân số Mỹ cho thấy có đến 51% hộ gia đình tại Mỹ có một hoặc nhiều máy tính. Trong số này, có hơn 40% hộ gia đình có kết nối với Internet.
Trong khi đó, theo báo cáo của công ty nghiên cứu thị trường IDC vào năm 2002, doanh số bán máy nghe nhạc MP3 đã bùng nổ vào đầu những năm 2000
Đến năm 2005, InfoWorld đưa tin rằng Mỹ đã có thêm 25,7 triệu người dùng điện thoại di động mới trong năm 2006.
Thế giới công nghệ đã có những bước tiến vượt kể từ lúc iPhone được ra mắt vào năm 2007. Mối quan hệ giữa người dùng và thiết bị công nghệ cũng vậy.
Rõ ràng là Internet, máy nghe nhạc và điện thoại di động đã thâm nhập vào cuộc sống hàng ngày từ rất lâu trước khi iPhone ra mắt tại hội nghị Macworld năm 2007.
iPhone đơn giản chỉ là đỉnh cao của những xu hướng này, cho thấy phần cứng đã bắt kịp cách người dùng sử dụng công nghệ như thế nào trong cuộc sống hàng ngày của họ.
Mặc dù PDA và một số smartphone đời đầu như IBM Simon đã có khởi đầu đầy hứa hẹn, nhưng phần lớn chúng lại được thiết kế để trở thành máy tính cầm tay có chức năng như điện thoại di động.
iPhone là sự tổng hợp của một chiếc điện thoại, một chiếc iPod và một thiết bị liên lạc Internet chỉ trong một thiết bị. Ảnh: iMoore.
Trong khi đó, iPhone và những dòng smartphone hiện đại khác đã đưa ý tưởng đó tiến thêm một bước.
Khi App Store của Apple xuất hiện sau đó vào năm 2008, ứng dụng này đã biến iPhone và các thiết bị cầm tay khác thành khác biệt khi mở rộng chức năng của chúng ngoài các PDA tập trung vào kinh doanh của những năm trước.
Ngày nay, các thiết bị di động đều có thể đóng vai trò như điện thoại, với cổng Internet và soạn email, máy nghe nhạc, TV mini, đèn pin, ví, chìa khóa. Công lớn cho sự phát triển này đều nhờ vào sự phổ biến của các ứng dụng.
Thêm đó, điều quan trọng là ngay cả iPhone cũng không thành công chỉ sau một đêm. Mức giá bán quá cao, kết hợp với nhiều quan điểm cho rằng Apple chỉ là tay mơ trong lĩnh vực kinh doanh điện thoại di động, đã dẫn đến một số hoài nghi về tương lai của iPhone.
Tuy nhiên, iPhone vẫn có tác động lâu dài vì nó đáp ứng được nhu cầu vào đúng thời điểm, ngay cả khi người dùng chưa mua nó.
Hãy xem xét các công nghệ đi trước thời đại của chúng. Nền tảng SPOT của Microsoft đã tìm cách biến các đồ vật hàng ngày như đồng hồ và thiết bị gia dụng thành các thiết bị thông minh, trước cả đồng hồ thông minh ngày nay hay cái gọi là Internet vạn vật bùng nổ.
Kho ứng dụng App Store đã giúp iPhone có nhiều thứ hơn là một chiếc điện thoại, iPod hay thiết bị giao tiếp Internet. Ảnh: CNET.
Mặc dù vậy, đồng hồ SPOT chưa bao giờ được ưa chuộng. Nguyên nhân lớn bởi thiết kế có phần cồng kềnh và quan trọng nhất là người dùng phải tốn phí đăng ký cần thiết để truy cập dịch vụ MSN Direct của Microsoft.
Kỳ tích khó tái hiện
Vào thời điểm mà ý tưởng về kết nối Internet liên tục còn tương đối mới, cho đến ngày nay, các thiết bị như iPhone và BlackBerry đã cách mạng hóa cách người dùng truy cập thông tin và liên lạc.
Mặc dù vậy, kể từ sau iPhone, những thiết bị công nghệ mới đều gặp khó trong việc khẳng định được chỗ đứng. Ban đầu, những sản phẩm như đồng hồ thông minh hay tai nghe không dây, tỏ ra khá hữu ích khi giúp người dùng giảm lệ thuộc vào những chiếc điện thoại.
Kể từ sau iPhone, những thiết bị công nghệ mới đều gặp khó trong việc khẳng định được chỗ đứng. Ảnh: CNET.
Tuy nhiên, phải mất nhiều năm sau đó, Táo khuyết mới có thể định hướng Apple Watch như một thiết bị chăm sóc sức khỏe.
Sự xuất hiện của một sản phẩm hoàn toàn mới, dù là đồng hồ thông minh hay tai nghe không còn giống như cách đây 16 năm.
Theo cây viết Lisa Edicicco của CNET, người dùng cũng không nên đặt kỳ vọng quá nhiều ở những sản phẩm có thể tái hiện kỳ tích cách đây 16 năm.
Thiết bị thực tế hỗn hợp (XR) đầu tiên của Apple sắp được ra mắt là nỗ lực hơn 7 năm qua và hứa hẹn sẽ là sản phẩm mạo hiểm nhất của hãng trong một thập kỷ trở lại. Bloomberg tiết lộ thiết bị sẽ có các ứng dụng và tính năng phần mềm bao gồm chơi game, trò chuyện hay tập thể dục.
Apple đã quá nổi tiếng khi đưa smartphone, máy tính bảng và đồng hồ thông minh trở thành trào lưu. Do đó, người dùng kỳ vọng hãng cũng sẽ làm như vậy một lần nữa đối với mẫu kính này.
Táo khuyết có đủ tiềm lực để làm điều đó. Theo 9to5Mac, Apple đã chi hơn 1 tỷ USD/năm để phát triển kính XR. Tuy nhiên, việc làm cho "chiếc máy tính gắn trên đầu", cách gọi của CNET dành cho mẫu kính XR, trở nên phổ biến như iPhone là một nhiệm vụ quá khó khăn.
Nhiệm vụ biến mẫu kính XR trở nên phổ biến như iPhone là một nhiệm vụ quá khó khăn với ngay cả gã khổng lồ công nghệ như Apple.
Theo công ty nghiên cứu Parks Associates, trong năm 2022, các hộ gia đình Mỹ sở hữu trung bình 16 thiết bị có kết nối Internet. Một cuộc khảo sát của Pew Research từ năm 2021 cho thấy 31% người trưởng thành ở Mỹ cho biết họ thường xuyên online trên mạng.
Trong khi đó, theo cuộc khảo sát của Reviews, cho thấy có đến 56,9% người Mỹ thừa nhận nghiện smartphone.
Một thiết bị như kính XR của Apple, có giá bán khoảng 3.000 USD theo Bloomberg, sẽ phải rất hấp dẫn để thu hút sự chú ý của người dùng trong một thế giới vốn đã quá bão hòa với những thiết bị có màn hình và cảm biến.