Theo CNBC, hiện tại, Amazon có thể là “cửa hàng bán mọi thứ” với giá trị tài sản lên tới 1.5 nghìn tỷ USD. Nhưng ban đầu, Amazon chỉ chú ý tới một mặt hàng chủ lực, đó là sách.
Trong một cuộc phỏng vấn qua video tại hội nghị của Hiệp hội Thư viện Đặc biệt Mỹ vào tháng 6/1997, nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos từng giải thích lý do vào thời gian đầu tiên phát triển nền tảng Amazon, ông chọn chỉ bán sách.
Đoạn video ghi lại chia sẻ của Bezos từng không được công chúng biết tới cho tới khi doanh nhân Brian Roemmele đăng tải trực tuyến vào năm 2019.
Nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos năm 1997. Ảnh: Hulton Archive.
Sách mang lại lợi thế cho Amazon
Theo đó, Bezos cho biết trong số tất cả sản phẩm có thể đưa lên bán trực tuyến, thì sách mang lại “lợi ích rất đặc biệt” và chính điều đó khiến chúng trở nên khác biệt.
Bezos nói: “Cho đến nay, sách và các danh mục nhỏ đi kèm có số lượng lớn và đa dạng hơn bất kỳ sản phẩm nào khác. Cũng có người nói tới âm nhạc khi luôn có khoảng 200.000 CD nhạc có thể bán tại mọi thời điểm. Nhưng với tôi, âm nhạc chỉ là sản phẩm đứng thứ hai vì trong lĩnh vực sách, lúc nào cũng có sẵn hơn 3 triệu cuốn sách khác nhau được in trên toàn thế giới ở mọi ngôn ngữ. Trong đó, có hơn 1,5 triệu cuốn chỉ riêng bằng tiếng Anh”.
Khi Bezos thành lập Amazon vào năm 1994, ngành công nghiệp Internet và thương mại điện tử vẫn đang ở giai đoạn đầu. Ông biết rằng sẽ phải mất một thời gian trước khi mua sắm trực tuyến trở nên phổ biến, vì vậy ông muốn Amazon hoạt động theo một mô hình mà những người bán hàng có cửa hàng ngoài kia không thể sao chép được.
Ông giải thích: “Và với số lượng sản phẩm lớn như sách, bạn có thể tạo nên một cửa hàng trực tuyến theo đúng nghĩa đen và chúng không thể hiện đâu đó ở bên ngoài. Yếu tố đặc biệt này rất quan trọng vì nền tảng web vẫn còn là một công nghệ non trẻ. Về cơ bản, ngay lúc này đây, khi mọi người có thể làm một việc gì đó bằng phương pháp truyền thống thì có lẽ mọi người vẫn thường làm điều đó bằng cách thức cũ”.
Sau khi chọn sách là sản phẩm chủ lực đầu tiên cho Amazon, tính tới bối cảnh phát triển của công nghệ Internet và thương mại điện tử sơ khai thời kỳ đó, Bezos vẫn nhắm tới tiềm năng mở rộng của công ty và lưu ý rằng “chúng tôi đang hướng tới phát triển sản phẩm ở nhiều lĩnh vực khác nhau”.
Ông nói thêm: “Đây mới là Ngày 1, là sự khởi đầu và là giai đoạn cất cánh của thương mại điện tử.”
Sách giúp Amazon làm nên sự khác biệt. Ảnh: WSJ.
Tầm nhìn tương tự đối với AI
Những đánh giá của Bezos trong thời kỳ sơ khai của Internet cũng tương đồng với cách các nhà lãnh đạo công nghệ ngày nay, trong đó có bản thân người sáng lập Amazon, nói về trí tuệ nhân tạo (AI).
Bezos hiện cũng tài trợ cho một công ty khởi nghiệp phát triển công cụ tìm kiếm dựa vào AI. Công ty này có giá trị 520 triệu USD và nhằm giúp Bezos cạnh tranh với những gã khổng lồ công nghệ như Google.
Trong một tuyên bố năm 2019, Bezos cho biết: “Chúng ta đang ở giai đoạn đầu của thời kỳ phát triển AI. Những tiến bộ gần đây đã dẫn đến những phát minh trước đây chỉ tồn tại trong lĩnh vực khoa học viễn tưởng và chúng ta cũng mới chỉ mới bắt đầu”.
Giống những ngày đầu của Internet, không có lộ trình cố định nào cho sự phát triển của AI trong tương lai. Đang có nhiều tranh cãi, cả những tiếng nói lạc quan và thận trọng từ nhiều chuyên gia công nghệ nổi tiếng.
Ví dụ, Bill Gates đã so sánh AI với năng lượng hạt nhân - gọi cả hai công nghệ này là “đầy hứa hẹn và nguy hiểm” trong một bài phát biểu năm 2019. Gần đây hơn, sự nổi lên của ChatGPT và sự ra đi đầy kịch tính của CEO OpenAI Sam Altman được cho là xuất phát từ những lo ngại của hội đồng quản trị về việc đánh đổi sự phát triển an toàn của AI với lợi nhuận tăng cao.
Ngay cả Bezos, người kiên quyết ủng hộ AI, cũng thừa nhận những nguy cơ tiềm ẩn của nó. Dù vậy, ông tin rằng AI sẽ giúp nhân loại tạo ra “các loại thuốc tốt hơn, các công cụ tốt hơn và phát triển nhiều công nghệ tiên tiến hơn”.