Nằm ở thị trấn Laogang, Phố Đông, Đảo Mèo (Cat Island) có lẽ là nơi hạnh phúc nhất trên Trái Đất dành cho mèo.
Trong khi nhiều người reo hò và quay cuồng ở khu vui chơi Shanghai Disneyland chỉ cách Đảo Mèo vài km, hơn 400 chú mèo đang nằm thư giãn trong bóng râm hầm chơi phủ cỏ, được thiết kế đặc biệt.
Nhưng trước khi đến “thiên đường" này, chúng đều từng là mèo hoang sống trong cảnh khốn khó và nguy hiểm ở trung tâm Thượng Hải.
Thành phố với 25 triệu dân có tới khoảng 400.000-1,5 triệu mèo đi lạc.
Trước tình trạng đó, chính quyền địa phương nỗ lực kiềm chế đà gia tăng số lượng mèo hoang và tìm kiếm mái ấm cho những con đã triệt sản, theo Washington Post.
Toàn bộ “cư dân 4 chân" ở Đảo Mèo đều là những chú mèo có thể nhận nuôi.
“Việc nhận nuôi mèo trở nên khá phổ biến trong vài năm gần đây, đặc biệt là với thế hệ trẻ”, Erica Guo, chủ quán cà phê cứu hộ mèo More Meow Garden, cho biết.
Khi mức sống tăng lên, quan điểm về động vật cũng thay đổi. Người trẻ Trung Quốc ngày càng sẵn sàng chia sẻ nhà của mình với thú cưng. Hình ảnh đưa mèo đi dạo với ba lô trong suốt có thể dễ dàng bắt gặp trên đường phố.
Xu hướng này đã tạo ra ngành công nghiệp thú cưng trị giá 44 tỷ USD vào năm 2020 tại Trung Quốc.
Trong giai đoạn phong tỏa do đại dịch Covid-19 vào năm 2022, nhiều chú mèo tại Thượng Hải đã thiệt mạng khi chủ nhân đi cách ly hoặc mất khả năng chăm sóc. Đây là một trong những lý do mà cơ sở Thú cưng Thượng Hải, bao gồm cả Đảo Mèo, ra đời.
Cơ sở rộng 130 mẫu, tập trung vào việc bắt và triệt sản mèo hoang, sau đó trả chúng về cộng đồng - nơi chúng được tìm thấy ban đầu.
Trong trường hợp không thể thực hiện điều này, chúng sẽ được chuyển đến Đảo Mèo để có cơ hội sống một cuộc sống tốt hơn.
“Đây là những gì chúng tôi có thể làm”, Zha Zhenliang, quản lý của tổ chức chịu trách nhiệm Đảo Mèo và cơ sở Thú cưng Thượng Hải, nói. “Chúng tôi hy vọng mỗi khu dân cư có thể có “đảo mèo” riêng biệt - nơi an toàn cho mèo sinh sống.
Để nhận nuôi mèo tại Đảo Mèo, bạn sẽ phải đi bộ đến địa điểm xa xôi, cỏ mọc um tùm ở ngoại ô Thượng Hải. Nơi này được chọn nhằm tránh làm ảnh hưởng đến hàng xóm xung quanh.
Sau đó, người xin nhận nuôi phải hoàn thành khóa học chăm sóc thú cưng. Nhân viên cũng sẽ kiểm tra điều kiện sống của người muốn nhận nuôi thông qua các cuộc gọi video.
Bên cạnh Đảo Mèo, còn có nơi dễ tiếp cận hơn để chơi với “người bạn 4 chân” và nhận nuôi chúng.
Trong những năm qua, Thượng Hải chứng kiến sự bùng nổ về số lượng các quán cà phê mèo, nơi khách hàng có thể tận hưởng niềm vui chơi với mèo và đôi khi thưởng thức một tách cà phê.
Guo, người thành lập More Meow Garden - quán cà phê mèo ở trung tâm thành phố Thượng Hải - cho biết quán của cô chủ yếu tiếp nhận những chú mèo đi lạc được giải cứu.
"Đây không chỉ là nơi mèo và con người có thể tương tác, nó còn đem đến cho người muốn nhận nuôi cơ hội để tiếp xúc và tìm hiểu về loài động vật này. Từ đó, họ có thể quyết định liệu họ có thật sự muốn chọn một vật nuôi đồng hành, trở thành thành viên gia đình hay không”, cô chia sẻ.
Với việc nhận nuôi một con mèo mỗi tháng, Guo hiện chăm sóc cho 64 con mèo.
Tuy nhiên, việc tăng số lượng nhận nuôi mèo đang gặp trở ngại.
Nhiều cư dân Thượng Hải muốn có những con mèo mà họ có thể khoe khoang trên mạng xã hội. Vì vậy, họ mua hoặc nhận nuôi mèo thuần chủng, chứ không phải những con mèo đi lạc từ Đảo Mèo và More Meow.
"Khi nhìn thấy mèo, nhiều người thường tính toán xem chúng có đáng tiền hay không? Chúng có sạch sẽ hay không? Trong khi thực tế, sự khác biệt duy nhất chỉ nằm ở tình trạng của chúng. Vì vậy, việc thay đổi nhận thức của người dân còn quan trọng hơn cả việc quản lý mèo", Zha cho hay.
Các tổ chức cứu hộ độc lập và không chính thức đóng vai trò chủ yếu trong việc chăm sóc động vật đường phố ở Thượng Hải. Họ đã hợp tác cùng cư dân địa phương để cung cấp thức ăn cho những chú mèo bị lạc.
"Tôi ước tính có hàng trăm nơi trú ẩn tư nhân lớn và nhỏ ở Thượng Hải”, Angelika Ma, người sáng lập trại cứu hộ mèo tư nhân Nekoshelter tại phía tây Thượng Hải, chia sẻ.
“Thách thức là những nơi này thường do người lớn tuổi, không có điều kiện tài chính điều hành. Bởi vậy, họ khó có thể cung cấp nơi ở ổn định và hỗ trợ tìm nhà cho các con vật", Ma nói thêm.
Tại Công viên Điêu khắc Jing'an giữa lòng Thượng Hải, hơn 130 tình nguyện viên đã tham gia cho ăn, tổ chức gây quỹ mua thực phẩm và chăm sóc y tế cho mèo tại đây. Họ cũng cố gắng tìm nhà mới cho những chú mèo con đáng yêu.
Theo ước tính của tình nguyện viên Bon Wen, có khoảng 100 con mèo sống trong công viên và nhóm đã triệt sản cho hơn 90 con.
Tuy nhiên, bất chấp nỗ lực đó, tin tức về cái chết thương tâm của nhiều chú mèo và những video tra tấn động vật vẫn xuất hiện trên mạng, gây ra sự phẫn nộ cùng lời kêu gọi đổi mới luật bảo vệ động vật.
Hiện nay, Trung Quốc chưa có luật chống hành vi tàn ác hoặc bỏ rơi động vật, chỉ có quy định về việc bán động vật cho các lò giết mổ.
“Nếu không có luật bảo vệ, chúng ta phải thiết lập tiêu chuẩn xã hội nhằm cô lập và đưa những kẻ ngược đãi động vật vào danh sách đen”, Zha nhận định.
Ngoài ra, cần giáo dục cách chăm sóc động vật và trừng phạt những người bỏ rơi chúng. Các cơ quan chức năng cũng nên can thiệp để giải quyết tình trạng sinh sản không kiểm soát.
“Họ phải bắt đầu tìm cách đi đến gốc rễ của vấn đề”, Ma chia sẻ.
Để kiểm soát số lượng mèo, chương trình triệt sản mèo hoang tại Thượng Hải đã được triển khai. Yin Xiaojun, được biết đến với biệt danh Stone, là người đi đầu phong trào.
Yin làm kinh doanh vào ban ngày, rồi hàng đêm tham gia giải cứu thú cưng trên mái nhà hay giải thoát mèo bị kẹt dưới cống.
Anh chia sẻ trong suốt 5 năm qua, anh đã bắt được hơn 4.000 con mèo mỗi năm. Sau khi bắt được, những chú mèo được chuyển đến bác sĩ thú y để thực hiện ca phẫu thuật triệt sản. Sau vài ngày phục hồi, chúng được đưa trở lại túi hoặc lồng để trở về nhà, với đôi tai được đánh dấu để nhận biết trong tương lai.