Công nghệ mô phỏng
Để giúp vượt qua một số trở ngại với việc phát triển EV, công ty chuyên về game DeNA Co. - công ty đã thành lập bộ phận mobility vào năm 2015 và phát triển các ứng dụng cho dịch vụ chia sẻ ô tô, xe tự lái và điều phối taxi - đã phát triển một công cụ mô phỏng EV có thể đánh giá tuổi thọ và hành trình phạm vi mỗi lần sạc pin của ô tô theo thời gian.
Công cụ dựa trên nền tảng web, được gọi là FACTEV, sử dụng dữ liệu từ giấy chứng nhận kiểm tra xe và thông tin bảo dưỡng định kỳ để phân tích cách sử dụng thực tế của một chiếc xe chạy xăng. Bằng cách thêm các đặc điểm của đường (ví dụ: lái xe trên đường cao tốc so với lái xe trong thành phố) và điều kiện thời tiết (pin cạn kiệt nhanh hơn khi ở nhiệt độ cực cao hoặc cực lạnh), sau đó, trình mô phỏng sẽ chọn phương án thay thế xe điện phù hợp và cung cấp dữ liệu về hiệu suất thực tế.
Ví dụ, FACTEV cho thấy một chiếc ô tô điện Nissan Leaf được lái trên hòn đảo phía bắc Hokkaido – nơi diễn ra Lễ hội tuyết Sapporo – sẽ đi được quãng đường từ 106 km đến 212 km (66 dặm đến 123 dặm) mỗi lần sạc trong năm đầu tiên và vẫn sẽ tiếp tục hoạt động như vậy, đi được 99 km đến 198 km mỗi lần sạc trong 5 năm.
DeNA cho đến nay đã tiến hành thử nghiệm dịch vụ này với bốn công ty cho thuê ô tô lớn của Nhật Bản – Mitsubishi Auto Leasing Corp., Nippon Car Solutions Co., Orix Corp. và Sumitimo Mitsui Auto Service Co. – và đặt mục tiêu thương mại hóa dịch vụ này vào năm tới bao gồm cả tại các đại lý.
Kiyo Sako, giám đốc nhóm tại EV Solutions Group của DeNA cho biết, phải mất nhiều thời gian và công sức hơn để một đại lý bán một chiếc xe điện so với một chiếc xe chạy xăng hoặc xe hybrid vì sự miễn cưỡng của người mua.
Theo Bloomberg Intelligence, xe điện chạy bằng pin chỉ chiếm 2% doanh số bán ô tô tại Nhật Bản vào năm ngoái, so với 51% của xe ICE và 43% của xe hybrid.
Sako cho biết: “Các đại lý đang kinh doanh xe hybrid và xe chạy xăng, vì vậy họ không thấy cần thiết phải bán xe điện, nơi họ nghe thấy những bình luận tiêu cực từ khách hàng về việc thiếu cơ sở hạ tầng sạc và trợ cấp”.
DeNA đã nhận được những đánh giá tích cực về dịch vụ của mình từ các công ty cho thuê xe, cho biết dữ liệu “đã được chứng minh là yếu tố thúc đẩy việc đưa ra quyết định mua xe điện”, Sako nói.
FACTEV cũng có ứng dụng cho thị trường đồ cũ. Tooru Futami, thành viên DeNA phụ trách phát triển sản phẩm, cho biết, sử dụng cùng một dữ liệu lái xe và khai thác trí tuệ nhân tạo, công cụ này có thể dự đoán tuổi thọ của xe điện và phạm vi lái xe trong tương lai của nó mà không yêu cầu thông tin về hiệu suất của pin.
Ngoài ra, “các công ty cho thuê sẽ muốn sử dụng xe điện cũ trong thời gian dài vì chi phí bảo trì của chúng thấp hơn so với xe chạy xăng”, Sako nói thêm.
Futami, người từng tham gia phát triển Nissan Leaf trước đó trong sự nghiệp của mình, cho biết rằng việc phát triển thị trường cho xe điện cũ là rất quan trọng để thúc đẩy tổng doanh số bán xe điện ở Nhật Bản.
Ông nhận thấy tiềm năng rất lớn đối với xe điện đã qua sử dụng nếu biết trước nhu cầu của người lái xe. Một người lái xe trung bình đi được khoảng 50 km mỗi ngày và xe điện cũ có thể chạy ít nhất khoảng 100 km mỗi lần sạc.
“Tại Nhật Bản, người tiêu dùng có xu hướng mua ô tô trị giá tối đa 3 triệu Yên (20.400 USD), vì vậy mọi người không mua Tesla hay Ariya của Nissan mà thích những chiếc như Sakura hơn”, Futami đề cập đến chiếc xe điện cỡ nhỏ trị giá 13.000 USD của Nissan.
Futami cho biết, một thị trường xe điện đã qua sử dụng lâu đời với nhiều lựa chọn hơn về ô tô chạy pin giá cả phải chăng và giá đổi mới tăng sẽ khuyến khích các công ty cho thuê mua thêm xe điện mới.
Futami nhấn mạnh: “Xe điện và thời lượng pin của chúng ngày càng tốt hơn theo thời gian, nhưng quan niệm cũ vẫn không thay đổi. Kể từ bây giờ, sẽ có nhiều giải pháp hơn để đánh giá tình trạng xe điện”.
Nhật Bản chậm chân trong cuộc đua xe điện
Mẫu xe điện Nissan Sakura EV.
Nhật Bản từng được ca ngợi là quốc gia đi đầu về đổi mới và công nghệ, đang bị tụt lại phía sau trong cuộc đua xe điện cạnh tranh khốc liệt, với Trung Quốc đang nổi lên như một cường quốc mới.
Theo một báo cáo gần đây của nhà cung cấp dữ liệu ngành MarkLines, các nhà sản xuất ô tô hàng đầu của Nhật Bản, Toyota, Nissan, Honda, Mazda, Mitsubishi và Subaru, đã chứng kiến doanh số bán ô tô của họ tại Trung Quốc giảm 19,8% so với cùng kỳ năm ngoái trong nửa đầu năm 2023.
Điều này tái khẳng định thực tế là các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang tụt hậu trong cuộc đua xe điện, vốn đang có nhu cầu cao hiện nay. Theo EV-volumes.com, vào năm 2022, ô tô Nhật Bản chỉ chiếm chưa đến 5% số lượng xe chạy bằng pin được bán ra trên toàn thế giới.
Việc Nhật Bản tụt lại phía sau trong cuộc đua xe điện là do một số yếu tố. Một trong những lý do đầu tiên là sự yêu thích của người dân đối với xe hybrid xăng-điện. Họ bán rất ít xe chạy bằng pin điện (BEV) và plug-in hybrid (PHEV).
Nhật Bản thống trị thị trường toàn cầu về thế hệ xe hybrid hiện nay và đã đầu tư rất nhiều vào công nghệ. Do đó, nước này hy vọng sẽ thu được lợi ích trọn vẹn từ khoản đầu tư khổng lồ vào xe hybrid trong thời gian tối đa có thể trước khi chuyển trọng tâm sang xe điện.
Hơn nữa, theo IDTechEx, doanh số bán xe hybrid xăng-điện có thể sẽ tiếp tục tăng cho đến năm 2027. Do đó, các nhà sản xuất ô tô tập trung vào hybrid như Toyota và Nissan không muốn đánh mất cơ hội kinh doanh này.
Thứ hai, chính phủ Trung Quốc, Châu Âu và Mỹ đã công bố các khoản trợ cấp lớn cho xe điện như một phần trong chính sách khí hậu của họ. Tuy nhiên, tại Nhật Bản, nhiều khoản trợ cấp hơn dành cho xe chạy pin nhiên liệu. Do đó, có ít động lực hơn cho các nhà sản xuất ô tô sử dụng xe điện trong nước. Ngoài ra, so với Hàn Quốc, Nhật Bản chỉ có số lượng trạm sạc công cộng bằng khoảng 1/4.
Mặc dù chính phủ đã đặt mục tiêu bán 100% xe điện vào năm 2035, nhưng mục tiêu này cũng bao gồm cả xe hybrid. Chính phủ coi xe hybrid là một công nghệ quan trọng và không có ý định cấm chúng, không giống như ở California hay Anh.
Lý do thứ ba là Nhật Bản không quá tin tưởng vào vai trò của xe điện trong việc giảm lượng carbon. Trong khi đó, các nhà khoa học cho rằng việc chuyển đổi từ phương tiện chạy bằng khí đốt là rất quan trọng để chống lại biến đổi khí hậu. Một nghiên cứu gần đây của nhóm môi trường Greenspace cho biết Toyota, Honda và Nissan của Nhật Bản xếp hạng thấp nhất trong số 10 công ty ô tô hàng đầu thế giới về nỗ lực khử cacbon.
Trong khi đó, sự thận trọng của hãng sản xuất ô tô hàng đầu Nhật Bản Toyota trong việc chấp nhận xe điện là xu hướng lớn tiếp theo cũng là nguyên nhân lớn khiến nước này tụt lại trong cuộc đua xe điện. Toyota là một công ty mang tính biểu tượng dẫn dắt xu hướng cho toàn bộ ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản.
Theo một bài báo trên Financial Times, nhà sản xuất ô tô lập luận rằng mọi quốc gia sẽ không thể cung cấp xe điện do hạn chế về điện và khả năng chi trả. Do đó, công ty muốn tiếp tục đặt cược vào các mẫu xe hybrid của mình. Tuy nhiên, gần đây, Toyota đã bắt đầu sửa đổi và đang cố gắng thu hẹp khoảng cách.
Ngành công nghiệp phụ tùng ô tô của Nhật Bản cũng đang bị ảnh hưởng. Xe điện cần ít linh kiện hơn và sản xuất đơn giản hơn. Nếu Nhật Bản chuyển hoàn toàn sang xe điện, nước này có thể phá hủy toàn bộ hệ sinh thái các nhà cung cấp phụ tùng ô tô.
Cuối cùng, Nhật Bản phụ thuộc vào Trung Quốc về các khoáng chất quan trọng (lithium và coban) được sử dụng để sản xuất linh kiện xe điện. Trung Quốc thống trị không gian này và Nhật Bản muốn giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Chính phủ Nhật Bản và các nhà sản xuất hàng đầu đang khám phá các công nghệ mới để chiết xuất các khoáng chất này từ bùn biển sâu. Do đó, đất nước đang mất thời gian để tìm giải pháp thay thế.
Mất đi động lực tăng trưởng chính
Trung Quốc chiếm 25% doanh số bán ô tô mới EV hoặc plug-in hybrid. Mặt khác, việc Nhật Bản thiếu xe điện đang khiến doanh thu của nước này sụt giảm đáng kể. Thị trường ô tô vốn đã bị sa lầy bởi đại dịch và việc Nhật Bản không thể bắt kịp nhu cầu của khách hàng đã khiến nước này mất đi một thị phần đáng kể.
Theo báo cáo của Climate Group, Nhật Bản có nguy cơ sụt giảm GDP nếu không chuyển sang sản xuất xe điện vì quốc gia này phụ thuộc vào sản xuất ô tô với gần 1/5 kim ngạch xuất khẩu. Điều này cũng có thể dẫn đến tình trạng mất việc làm hàng loạt cho đất nước.
Cách tiếp cận thận trọng của Nhật Bản trong việc sử dụng xe điện không phải hoàn toàn vô căn cứ hoặc không có cơ sở. Kuniharu Tanabe, giám đốc bộ phận công nghiệp ô tô của Bộ Nhật Bản, cho biết: “Xe điện đắt tiền và nguồn lực thì hạn chế. Công nghệ Hybrid có giá cả phải chăng và giúp tiết kiệm (phát thải) đáng kể. Vẫn còn phải xem liệu chiến lược ưu tiên xe hybrid của quốc gia có mang lại kết quả lâu dài hay không”.
Mặc dù Nhật Bản chậm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về xe điện nhưng nước này đang dần bắt kịp. Chính phủ cũng có ý định tăng số lượng trạm sạc từ 30.000 lên 150.000 vào năm 2030.
Năm 2022, Nhật Bản dành 331,6 tỷ yên (2,5 tỷ USD) để phát triển vật liệu làm nam châm và pin nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào các nguyên tố đất hiếm và lithium. Sẽ rất thú vị nếu Nhật Bản đưa ra nhiều chính sách như vậy hơn để dần dần nắm bắt thị trường xe điện.