Người dân mua sắm trên đường Nam Kinh ở Thượng Hải, Trung Quốc. Ảnh: Bloomberg.
“Tôi cảm giác như mình đang ở giữa cơn mưa cầu vồng. Xung quanh tôi, thực khách vui vẻ tung lên từng lát cá hồi và rau củ thái nhỏ”, cây bút Jenny Lau mô tả lại.
Cô đang tham gia bữa tiệc yusheng - một truyền thống trong dịp Tết Nguyên đán - còn được gọi là yee sang hay lo hei.
Đây là món ăn có nguồn gốc từ Malaysia và Singapore, sau đó trở nên phổ biến hơn trong những năm gần đây nhờ mạng xã hội. Trong bữa ăn, các thành viên gia đình sẽ tụ họp lại, dùng đũa gẩy, tung nguyên liệu tạo thành món này và trộn chúng với nhau. Động tác gẩy rồi tung lên có hàm ý “thuận buồm xuôi gió”.
Mỗi thành phần trong món ăn đều thể hiện điều ước, mong muốn cho năm sắp tới. Ảnh: Jenny Lau.
Lau chia sẻ món salad này có vẻ như là sự tổng hợp ngẫu nhiên của nhiều thành phần, nhưng thực chất mỗi thành phần đều thể hiện điều ước, mong muốn cho năm sắp tới.
Cá sống lát mỏng (thường là cá hồi kiểu sashimi hay cá thu) tượng trưng cho sự dư dả. Một số loại rau củ quả xắt nhỏ như bưởi tượng trưng cho đại lợi, cà rốt tượng trưng may mắn, củ cải tượng trưng tài lộc, dưa leo tượng trưng cho tuổi trẻ và sức khỏe.
Yusheng là món ăn mới phổ biến tại Trung Quốc để cầu thịnh vượng mà không tốn quá nhiều tiền. Nó là một phần trong xu hướng "giàu có âm thầm" (quiet luxury) đang len lỏi vào giới ẩm thực Trung Quốc nhằm tránh sử dụng nguyên liệu xa xỉ như bào ngư và hải sâm, theo South China Morning Post.
"Giàu có âm thầm"
Thói quen tiêu dùng của con người luôn thiên về tích lũy. Điều này thể hiện trong cách chúng ta lựa chọn hàng hóa, vật chất cũng như cách chúng ta ăn uống. Nói cách khác, sự giàu có từng được thể hiện qua việc sở hữu nhiều đồ đạc hoặc tài sản đắt tiền.
Tuy nhiên, thái độ đối với sự giàu có đang thay đổi, hoặc ít nhất là ở một số khía cạnh.
“Nếu tôi yêu cầu bạn tưởng tượng về một người tiêu dùng xa xỉ điển hình ở Trung Quốc, có lẽ bạn sẽ hình dung họ đeo chiếc Rolex nạm đá quý cỡ lớn hoặc sở hữu biển số xe cá nhân với hàng số 8 đẹp mắt”, Lau chia sẻ. “Tuy nhiên, vào năm 2023, 'giàu có âm thầm' đã trở thành xu hướng mới”.
Một số người cho rằng sự thay đổi này - còn được gọi là "giàu ngầm" (stealth wealth) hay "tiền cũ" (old money-core) - phản ánh hệ tư tưởng toàn cầu: Từ chối sự phô trương để chọn lựa sự tinh tế và đơn giản.
Sarah Snook đóng vai Shiv Roy trong Succession. Ảnh: HBO.
Xu hướng này nổi lên từ bộ phim ăn khách của đài HBO “Succession”. Trong phim, tủ quần áo của Shiv Roy đã gây ảnh hưởng lớn khi các tín đồ thời trang Trung Quốc thi nhau theo đuổi kiểu dáng này. Họ lựa chọn cho mình phong cách phương Tây quý phái, ưa chuộng thương hiệu Loro Piana hay Ralph Lauren hơn là ký tự lồng LV.
“Tôi rất vui khi thấy sự thay đổi thái độ trong cách tiếp cận cái đẹp”, tập trung vào sự tối giản thay vì xa hoa và rườm rà, Lau cho biết. “Tôi tự hỏi liệu sự phát triển này có được phản ánh trong thói quen ăn uống hay không?”
Thể hiện trong ẩm thực
Sự sang trọng của món ăn từ lâu đã được đo lường theo nhiều cách khác nhau: Dựa trên hàm lượng, chất lượng và cả giá cả.
Đôi khi một số thành phần nhất định được coi là có giá trị hơn chỉ bởi tính độc quyền hoặc kích thước của chúng.
“Người Trung Quốc chúng ta đã theo đuổi hương vị tinh tế hàng nghìn năm, nhưng điều làm tôi thích thú là những nguyên liệu hiếm như tổ yến hay hải sâm trên thực tế đều có vẻ không có vị gì đặc biệt”, Lau cho hay.
Yusheng là món ăn phổ biến mới để cầu thịnh vượng mà không tốn quá nhiều tiền. Ảnh: Shutterstock.
Tuy nhiên, xu hướng rời xa sự xa hoa rầm rộ dường như đang nhen nhóm trong giới ẩm thực Trung Quốc.
Nhu cầu về súp vi cá mập ngày càng giảm, và thế hệ trẻ ngày càng quan tâm hơn đến hệ thống thực phẩm bền vững cùng chế độ ăn dựa trên thực vật (Plant-based).
Điều này cũng xuất phát từ nỗi lo ngại thực tế về thị trường chợ đen bán hàng giả. Tóc tiên - được nhiều người ưa chuộng bởi có phát âm gần giống với mong ước giàu có - là một trong số món ăn như vậy.
Trong khi việc bị phát hiện đeo đồng hồ giả chỉ làm tổn hại danh tiếng, ăn thực phẩm giả có thể gây hậu quả nghiêm trọng hơn nhiều.
Là người theo chế độ ăn nền thực vật, Lau chia sẻ trong tủ bếp của cô có một bộ sưu tập "poor man's x" - chỉ các nguyên liệu thay thế thuần chay, nhưng cung cấp lợi ích dinh dưỡng không hề kém cạnh nguyên liệu đắt đỏ, xa xỉ.
“Bạn có thể đổi tổ yến với ngân nhĩ, bào ngư với nấm đùi gà, vi cá mập với bí vi cá”, cô gợi ý.