Giám đốc điều hành Tesla, Elon Musk, tại lễ khai trương nhà máy Gigafactory Berlin-Brandenburg của hãng ở Đức vào ngày 22 tháng 3 năm 2022.
Tesla đã có một bom tấn vào năm 2023 khi cổ phiếu của hãng tăng hơn gấp đôi sau 12 tháng. Nhưng năm 2024 đang bắt đầu theo một khía cạnh khác, khi nhà sản xuất xe điện (EV) của Elon Musk có khởi đầu tồi tệ nhất từ trước đến nay.
Công ty đã mất hơn 94 tỷ USD giá trị thị trường chỉ trong hai tuần đầu năm 2024. Không khó để hiểu tại sao, khi nhà sản xuất xe điện có trụ sở tại Austin, Texa,s đã phải hứng chịu hàng loạt tin tức tiêu cực: gã khổng lồ cho thuê ô tô Hertz Global Holdings lại giảm giá xe điện sản xuất tại Trung Quốc và có dấu hiệu chi phí lao động tăng cao.
Tất cả những điều này xảy ra trong bối cảnh nhu cầu về xe điện đang tăng trưởng chậm lại, đặc biệt là ở Mỹ.
Nhà phân tích Jeffrey Osborne của Cowen cho biết: “Mối quan tâm chính của các nhà đầu tư đối với Tesla là tăng trưởng trì trệ”. Việc giảm giá ở Trung Quốc chỉ làm tăng thêm những lo ngại đó, bởi vì nó bắt đầu giống như “một cuộc đua tới đáy của ngành xe điện trước sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường đó”.
Mức vốn hóa thị trường của Tesla bị ảnh hưởng vào đầu năm là mức giảm lớn nhất mà công ty từng chứng kiến trong khoảng thời gian tương tự kể từ khi IPO vào năm 2010. Về mặt tỷ lệ phần trăm, mức giảm 12% của Tesla kể từ đầu tháng 1 là mức tồi tệ nhất kể từ năm 2016, khi cổ phiếu đã giảm 14% trong chín ngày giao dịch đầu tiên của năm.
Tệ hơn nữa, khả năng xảy ra sự thay đổi sắp xảy ra đối với nhà sản xuất xe điện có vẻ không khả quan.
Tesla đã giảm giá mạnh mẽ các loại ô tô của mình kể từ đầu năm 2023 trong nỗ lực thúc đẩy nhu cầu. Nhưng kết quả là biên lợi nhuận khổng lồ một thời của công ty bị xói mòn liên tục. Các khoản tín dụng có tỷ suất lợi nhuận gộp cho ô tô của Tesla không theo quy định trong quý 3 đã giảm xuống 16,3% từ mức 27,9% một năm trước. Áp lực ngày càng tăng lên khi các công nhân sản xuất tại các nhà máy của Tesla ở Mỹ đang được tăng lương.
Ivana Delevska, giám đốc đầu tư của Spear Invest, cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Chúng ta đang trải qua thời kỳ suy thoái theo chu kỳ đối với xe điện, nhưng động lực cạnh tranh đang làm trầm trọng thêm áp lực theo chu kỳ. Việc giảm giá và tỷ suất lợi nhuận giảm mạnh đều là kết quả của những động lực cạnh tranh không thuận lợi này”.
Một tài xế Tesla đang sạc ô tô của mình tại một trong những trạm sạc của công ty ở Bắc Kinh vào ngày 6/1/2024. Ảnh: Bloomberg.
Thêm vào những khó khăn, Tesla đã phải chuyển hướng các chuyến hàng đến nhà máy ở Berlin sau các hành động quân sự của phương Tây và những lo ngại về an ninh ở Biển Đỏ, đồng thời đang tạm dừng hầu hết hoạt động sản xuất tại nhà máy gần thủ đô nước Đức từ ngày 29 tháng 1 đến ngày 11 tháng 2.
Tesla lần đầu tiên cảnh báo về sự sụt giảm nhu cầu xe điện trong báo cáo thu nhập quý 3 tháng 10. Gần như ngay sau đó, các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp trên toàn cầu cũng đưa ra những dự báo lạc quan của riêng họ. Nhiều nhà sản xuất ô tô đã hủy bỏ kế hoạch mở rộng của họ.
Sau đó, vào đầu tháng này, Tesla đã báo cáo số lượng giao hàng trong quý IV. Mặc dù tốt hơn những gì các nhà phân tích mong đợi nhưng họ vẫn xếp công ty đứng sau BYD Co của Trung Quốc về doanh số bán ô tô điện toàn cầu.
Kết quả là một sự thức tỉnh đối với các nhà đầu tư Tesla. Năm ngoái, cổ phiếu này là cổ phiếu hoạt động tốt thứ tám trong S&P 500. Nhưng tính đến thời điểm hiện tại trong năm nay, đây là cổ phiếu tệ thứ tám.
Đương nhiên, cá nhân Musk đang bị ảnh hưởng lớn. Người giàu nhất thế giới, người đã kiếm được nhiều tài sản hơn bất kỳ ai khác trên hành tinh vào năm ngoái, đã chứng kiến giá trị tài sản ròng của mình giảm 23 tỷ USD tính đến thời điểm hiện tại trong năm nay, theo Bloomberg Billionaires Index.
Musk đã giành lại vị trí dẫn đầu về chỉ số tài sản của Bloomberg vào năm ngoái, vượt qua người sáng lập và giám đốc điều hành LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton, Bernard Arnault, nhưng giờ đây người sáng lập và chủ tịch điều hành Amazon.com Jeff Bezos đang nhanh chóng nổi lên.
Tesla đã đình chỉ phần lớn hoạt động sản xuất tại nhà máy Gigafactory Berlin-Brandenburg ở Đức trong bối cảnh lo ngại về an ninh ở Biển Đỏ khá phức tạp. Ảnh: DPA.
Phần lớn tài sản ròng của Musk đến từ 13% cổ phần của ông tại Tesla và khoảng 304 triệu quyền chọn mua cổ phiếu có thể thực hiện được. Ông cũng sở hữu khoảng 42% cổ phần của Space Exploration Technologies, trị giá khoảng 53 tỷ USD, theo chỉ số tài sản của Bloomberg
Với tất cả những gì đã nói, Tesla vẫn là nhân tố chủ chốt trong quá trình chuyển đổi toàn cầu từ phương tiện chạy bằng xăng sang phương tiện chạy chủ yếu bằng điện. Lý do là công ty đã vượt xa các đối thủ tiềm năng. BYD của Trung Quốc có thể đã vượt qua Tesla về số lượng bán ra nhưng vẫn tụt hậu về doanh thu và lợi nhuận. Và BYD không bán ô tô ở Mỹ, nơi Tesla vẫn dẫn đầu thị trường.
Theo nhiều cách, vấn đề lớn nhất của Tesla có thể là thành công trong quá khứ và niềm hy vọng mà nó tạo ra. Khi các nhà đầu tư đổ xô vào cổ phiếu, vốn hóa thị trường của Tesla tăng vọt, khiến nó trở nên lớn hơn bất kỳ công ty ô tô nào khác trên thế giới. Tuy nhiên, với việc cổ phiếu được định giá ở mức hoàn hảo, điều đó cũng khiến họ rất dễ bị tổn thương trước những phản ứng lớn trước bất kỳ tin tức tiêu cực nào.
Đó là lý do tại sao rất nhiều người ủng hộ Tesla cho rằng không nên so sánh nó với các hãng xe hơi thông thường. Đối với họ, giá trị thực sự cuối cùng của công ty nằm ở tương lai và hy vọng sẽ phát triển được những chiếc xe tự lái thực sự đầu tiên. Vấn đề duy nhất là Tesla đã hứa hẹn điều này trong nhiều năm và hầu hết các chuyên gia đều cho rằng công nghệ này vẫn còn nhiều năm nữa, thậm chí có thể là nhiều thập kỷ nữa.
Delevska của Spear nhận định: “Tesla đã không thể thực hiện những hứa hẹn về xe tự lái hoàn toàn và AI, những điều đã được đưa vào định giá. Chỉ đơn giản là một nhà sản xuất ô tô khác sẽ không thể đạt được mức định giá 750 tỷ USD”.