"Ở Việt Nam hiện chỉ có 10 chiếc", Thái Công khẳng định trong một clip review đặc sản đùi heo muối của Tây Ban Nha.
Shark Hưng cũng lên clip cho biết phải tốn rất nhiều tiền, công sức và "tranh cướp với giới nhiều tiền ở châu Âu" để mang về Việt Nam 10 chiếc đùi heo muối phiên bản giới hạn.
Cả hai đều nói rằng một chiếc đùi heo muối có giá 112 triệu đồng, rất khó tìm mua vì mỗi năm nhà sản xuất chỉ cho ra thị trường chưa đến 500 sản phẩm. Nhưng hiện tại rất nhiều KOL đang ăn thử sản phẩm này và tiết lộ nhiều mức giá khác nhau, từ vài trăm cho đến vài chục triệu đồng.
Thông tin mâu thuẫn cùng với sự tràn lan của những chiếc đùi heo muối trên Internet khiến nhiều người đặt câu hỏi về nguồn gốc sản phẩm và tính trung thực của các clip review.
Tràn lan trên mạng
Sau clip review của Thái Công và Shark Hưng, hiện tại "đùi heo muối" trở thành từ khóa hot trên các công cụ tìm kiếm và mạng xã hội.
Theo Google Trending, "heo đen Iberico", "đùi lợn muối Tây Ban Nha" lần lượt gia tăng lượt tìm kiếm hơn 5.000% và 300% trong 7 ngày qua.
Hàng chục clip ăn thử món này của các KOL xuất hiện trên TikTok và thu hút hàng triệu lượt xem. Nhiều người cũng rao bán món ăn này trên Facebook.
"TikToker review đùi heo muối tận hơn 100 triệu. Công ty em xuất luôn một xe đùi heo muối, thịt lợn đen Tây Ban Nha", một người bán quảng cáo.
Thịt heo muối được bán tràn lan trên mạng. Ảnh: Shutterstock.
Trên các sàn thương mại điện tử, đùi heo muối đang được bán với rất nhiều mức giá, từ vài trăm nghìn cho đến hàng trăm triệu đồng.
Trên TikTok Shop, nếu tìm kiếm "đùi heo muối", sẽ nhận được khoảng 30 sản phẩm liên quan, với giá bán từ 240.000 đến 112 triệu đồng. Hầu hết đều giới thiệu là "thịt heo Iberico" và được ủ muối trong 18-24 tháng. Một số sản phẩm chỉ ghi chung chung là "đùi heo muối", không đề cập xuất xứ.
Tương tự, các sản phẩm này cũng xuất hiện trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada. Mức giá từ vài trăm cho đến vài triệu đồng. Một sản phẩm được quảng cáo là "thịt heo trắng muối, nhập khẩu từ Tây Ban Nha" có hơn 230 lượt mua.
Nguồn gốc món ăn
Jamón - tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là giăm bông, thịt nguội sấy khô - đã được tiêu thụ trên bán đảo Iberia từ ít nhất 2.000 năm trước. Sau đó, ở nhiều vùng nông thôn của Tây Ban Nha, khi người dân mổ lợn ăn mừng bất kỳ sự kiện nào, hai chân sau của con vật thường được muối và sấy khô để trở thành jamón.
Người Tây Ban Nha từng tiêu thụ khoảng 160.000 tấn jamón/năm, theo BBC.
Điều cần lưu ý là có rất nhiều loại giăm bông được sản xuất ở Tây Ban Nha và jamón ibérico (được làm từ giống lợn đen Iberia thuần chủng) thường được đánh giá cao nhất do có hương vị đặc biệt.
Thế nhưng không phải đùi heo muối Iberia nào cũng giống nhau mà sẽ được phân chia dựa theo "denomenacións de origen" (một phần của hệ thống chỉ dẫn địa lý theo quy định được sử dụng chủ yếu cho các loại thực phẩm ở Tây Ban Nha)
Một trong những vùng được công nhận là Jabugo, khu vực xung quanh một thị trấn nhỏ cùng tên ở Andalucía, nơi nổi tiếng chuyên sản xuất giăm bông.
Lợn đen Iberia được chăn thả ở rừng sồi. Ảnh: Restaurant & Café Magazine.
Jamón ibérico de bellota (thịt giăm bông Iberia ăn quả sồi) là loại giăm bông đắt nhất, được sản xuất ở nhiều vùng khác nhau, bao gồm cả Jabugo. Lợn đen Iberia được dùng để chế biến loại giăm bông này được chăn thả trên dehesa (cánh rừng có đồng cỏ tươi trồng cây sồi) và ăn quả sồi rơi từ cây trong ít nhất 61 ngày trong năm.
Sau khi bị giết thịt, chân của con vật được ngâm vào thùng muối, treo và sấy khô ở nhiệt độ khác nhau trong thời gian tối thiểu là 36 tháng. Những miếng thịt giăm bông ngon nhất được bảo quản trong khoảng 48 tháng.
Để giúp người tiêu dùng xác định được nhóm yếu tố phân loại phức tạp này, Tây Ban Nha đã giới thiệu một hệ thống mã màu vào năm 2014 để phân loại jamón theo chất lượng, trong đó nhãn đen là cao cấp nhất.
Có thực sự tốt?
Các nhóm như Tổ chức Jamón Serrano của Tây Ban Nha khẳng định giăm bông địa phương là món lý tưởng cho những người ăn kiêng, người già hoặc vận động viên. Trang web của nhóm cho biết jamón làm giảm cholesterol và thúc đẩy sự phát triển ở trẻ em cũng như thành tích thể thao.
Ngược lại, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo vào tháng 10/2015 rằng ăn 50 gram thịt chế biến sẵn mỗi ngày - được định nghĩa là bao gồm bất cứ loại thịt nào được chế biến sẵn hoặc ướp muối, như giăm bông Tây Ban Nha - có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.
WHO cảnh báo nguy cơ mắc bệnh ung thư khi ăn quá nhiều thịt chế biến sẵn, bao gồm cả thịt muối kiểu Tây Ban Nha. Ảnh: devourtours.
Bất chấp những tranh cãi liệu loại thực phẩm này có tốt hay không, những chiếc đùi heo muối thực sự được làm từ lợn đen Iberia đang ngày càng khan hiếm vì nhiều lý do.
Thứ nhất, trong vài năm qua, thịt heo muối Iberia trở thành mặt hàng được săn lùng ở Trung Quốc, khiến cung vượt quá cầu, đẩy giá sản phẩm lên cao. Thứ hai, biến đổi khí hậu - nhiệt độ tăng cao, cùng với lượng mưa thấp - hiện đe dọa nguồn cung cấp thực phẩm cho những con lợn được nuôi để lấy thịt làm jamón ibérico.
Tây Ban Nha đã trải qua mùa xuân nóng nhất trong lịch sử vào năm ngoái. Những cây sồi tạo nên rừng dehesa, nguồn cung thức ăn chính cho giống lợn Iberia, chỉ phát triển tốt trong điều kiện mưa ẩm. Nghiên cứu cho thấy rừng dehesa là "một trong những hệ sinh thái bị đe dọa nhiều nhất" do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.