Trong thập kỷ qua, Trung Quốc nổi lên là quốc gia đi đầu phát triển và ứng dụng công nghệ số, đặc biệt là AI. Sự dẫn đầu của Trung Quốc về AI thể hiện rõ ràng trên nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm thương mại điện tử, gọi xe và lái xe tự động. Các công ty Trung Quốc đã trở thành đối thủ cạnh tranh toàn cầu và là động lực quan trọng cho quốc gia này.
Mỹ và Trung Quốc: thách thức và phản ứng trong lĩnh vực AI
Bất chấp những tiến bộ này, Trung Quốc phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong lĩnh vực AI. Tình hình đã thay đổi vào tháng 11/2022 khi OpenAI, một công ty được Microsoft hỗ trợ, ra mắt ChatGPT. Chatbot này được xây dựng trên mô hình ngôn ngữ lớn GPT-3.5 đã đánh dấu cột mốc quan trọng. Trung Quốc cố gắng đưa ra các công cụ cạnh tranh ChatGPT, chẳng hạn như Ernie Bot của Baidu và Tongyi Qianwen của Alibaba Group Holding. Nhưng các công ty Mỹ như OpenAI và Google vẫn tiếp tục dẫn đầu. OpenAI kể từ đó đã giới thiệu GPT-4 Turbo và Google đã tham gia vào cuộc cạnh tranh với Bard.
Tờ South China Morning Post nhấn mạnh thực tế là lĩnh vực AI của nước này, mặc dù có hơn 100 mô hình ngôn ngữ lớn, vẫn phải đối mặt với những thách thức như khả năng tiếp cận hạn chế với chip tiên tiến, quy định nghiêm ngặt, kiểm duyệt, chi phí phát triển cao và thị trường công nghệ phân khúc.
Theo Su Lian Jye, nhà phân tích trưởng tại Omdia, Trung Quốc phải đối mặt với nhiều rào cản khác nhau trong việc phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn. Khoảng cách công nghệ với các nước phương Tây ngày càng mở rộng, chủ yếu là do GPT và Gemini của Google. Các hạn chế bao gồm lệnh cấm chip ảnh hưởng đến sức mạnh tính toán và chất lượng dữ liệu do các nguồn nội dung bằng tiếng Trung trên mạng internet ít hơn so với tiếng Anh.
Alphabet Inc., công ty mẹ của Google, gần đây đã chứng kiến cổ phiếu của mình tăng 5,3%, một phản ứng tích cực từ Phố Wall trước sự ra mắt của Gemini. Mô hình AI mới này được coi là nhân tố thay đổi cuộc chơi tiềm năng trong cuộc cạnh tranh với OpenAI do Microsoft hậu thuẫn.
Đánh mất một phần ánh hào quang vào tay ChatGPT của OpenAI, giờ đây, với Gemini, Alphabet đã sẵn sàng giành lại vị thế của mình trong lĩnh vực đổi mới AI. Gemini được cho là nhanh hơn mô hình mới nhất của OpenAI và có thể xử lý nhiều loại phương tiện khác nhau, bao gồm video, âm thanh và văn bản. Gemini có sẵn trong ba phiên bản, mỗi phiên bản yêu cầu mức độ xử lý khác nhau.
Google vừa ra mắt Gemini
Việc Trung Quốc tăng tốc theo đuổi công nghệ AI bắt nguồn từ năm 2017, khi AlphaGo, do DeepMind Technologies của Alphabet tạo ra, đã đánh bại kỳ thủ cờ vây hàng đầu thế giới, Ke Jie, trong chiến thắng đậm đà 3-0. Trò chơi cờ vây cổ xưa, bắt nguồn từ triều đại nhà Chu, đã trở thành biểu tượng cho nỗ lực cấp bách của Trung Quốc trong việc phát triển AI.
Tác động của lệnh trừng phạt của Mỹ đối với tham vọng AI của Trung Quốc
Trung Quốc phải đối mặt với một trở ngại đáng kể trong hành trình AI, chủ yếu là do khả năng tiếp cận các đơn vị xử lý đồ họa (GPU) tiên tiến bị hạn chế. Những GPU này, đặc biệt là Nvidia H100 (có giá khoảng 30.000 USD mỗi chiếc), rất quan trọng để phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) tiên tiến. Các công ty công nghệ lớn, bao gồm Microsoft, Meta Platforms, Google, Amazon và Oracle, đều đã đầu tư đáng kể vào các công nghệ này.
Nvidia, một công ty có trụ sở tại California, đã trở thành nhân vật chủ chốt trong cuộc đua AI giữa Mỹ và Trung Quốc. Nvidia cũng đã cố gắng vượt qua những thách thức do các hạn chế của Hoa Kỳ đặt ra. Công ty đang phát triển các biến thể chip chậm hơn, A800 và H800, dành riêng cho thị trường Trung Quốc.
Chiến lược này đã hỗ trợ các công ty Trung Quốc như Tencent Holdings và ByteDance. Các công ty này phụ thuộc nhiều vào công nghệ của Nvidia và Trung Quốc đại lục cũng như Hồng Kông là những nguồn doanh thu đáng kể cho Nvidia. Tuy nhiên, chính phủ Mỹ tiếp tục leo thang các hạn chế của mình bằng cách cấm bán chip A800 và H800 cho Trung Quốc, đồng thời đưa ra cảnh báo về những nỗ lực trong tương lai nhằm phá vỡ những hạn chế này.
Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Gina Raimondo gần đây đã nhấn mạnh sẽ nhanh chóng quản lý việc xuất khẩu chip AI. Lập trường này gây trở ngại đáng kể cho các công ty Trung Quốc: Giáo sư Wang Shuyi từ Đại học Sư phạm Thiên Tân cho biết sức mạnh tính toán hạn chế đang cản trở sự phát triển AI ở Trung Quốc.
Các biện pháp trừng phạt đã có tác động đáng kể, đặc biệt khi các công ty Mỹ như OpenAI và Nvidia dẫn đầu về AI sáng tạo. Các công ty AI của Trung Quốc, như SenseTime, đang gặp khó khăn trước những hạn chế này. Những nỗ lực khắc phục hạn chế về chip, chẳng hạn như sự hợp tác giữa các công ty như iFlyTek và Huawei Technologies, vẫn bị cản trở do thiếu hệ sinh thái đào tạo AI trưởng thành.
Các LLM nước ngoài như dòng GPT của OpenAI và Gemini của Google vẫn không thể truy cập được ở Trung Quốc, phần lớn là do các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt của Cơ quan quản lý không gian mạng Trung Quốc.
Thị trường AI nội bộ của Trung Quốc và định vị toàn cầu
Mối lo ngại bị tụt hậu trong cuộc đua AI đã mang lại bối cảnh các công ty Trung Quốc ào ạt phát triển công cụ AI. Hơn 130 LLM đã được phát triển bởi các công ty và viện nghiên cứu địa phương. Đồng sáng lập và giám đốc điều hành của Baidu, Robin Li Yanhong, chỉ trích điều này là lãng phí và kêu gọi tập trung vào các ứng dụng. Luo Yuchen, Giám đốc điều hành của Công ty Trí tuệ và Đổi mới Yantu Thâm Quyến và Wang Xiaochuan, Giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp AI Baichuan, lặp lại quan điểm này, nhấn mạnh nhu cầu sử dụng các mô hình hiện có và tập trung vào các sản phẩm AI có thể mở rộng.
Trung Quốc bị hạn chế tiếp cận đến GPU tiên tiến của Nvidia
Tuy vậy, Trung Quốc vẫn được hưởng lợi từ nguồn tài nguyên dữ liệu khổng lồ, ứng dụng thị trường và tài năng kinh doanh. Lee Kai-fu, một nhà đầu tư mạo hiểm và cựu chủ tịch của Google Trung Quốc, người đã phát triển công ty khởi nghiệp AI 01.AI của mình, là minh chứng cho điều này, đạt được mức định giá hàng tỷ đô la bất chấp nhiều tranh cãi.
Cuối cùng, AI là một thành phần quan trọng cho sự phát triển kinh doanh trên nền tảng đám mây, các công ty như Tencent và Huawei đang nhắm đến việc kiếm tiền từ công nghệ AI thông qua nền tảng đám mây của họ. Động lực này nhấn mạnh các cách tiếp cận và thách thức đa dạng trong bối cảnh AI đang phát triển của Trung Quốc.