Ngay vào thời điểm luật chống độc quyền Big Tech mới của Liên minh châu Âu có hiệu lực, Apple đã quyết định chơi lớn bằng cách châm ngòi chiến tranh một lần nữa với “kẻ thù truyền kiếp” Epic Games của CEO Tim Sweeney.
Theo Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA), từ ngày 6/3, Apple có nghĩa vụ phải cho phép các cửa hàng ứng dụng của bên thứ 3 xuất hiện trên iPhone. Đây sẽ là sự thay đổi lớn, tạo điều kiện cho các nhà phát triển phát hành ứng dụng mà không cần phải cắt giảm bớt phần doanh thu cho Apple.
Epic đã ấp ủ kế hoạch trở thành một trong những ông lớn đầu tiên ra mắt cửa hàng ứng dụng iOS. Nhưng vào ngày 5/3, nhà sản xuất Fortnite tiết lộ rằng Apple đã chặt đứt dự định này bằng cách khóa tài khoản nhà phát triển mà Epic Games Thụy Điển dùng để chuẩn bị ra mắt cửa hàng.
“Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng Đạo luật DMA, cho thấy Apple không có ý định cho phép cạnh tranh công bằng trên các thiết bị iOS. Chấm dứt tài khoản nhà phát triển của Epic có nghĩa là Apple đang hạ gục một trong những đối thủ cạnh tranh tiềm năng lớn nhất của App Store”, Epic viết trên blog.
Một bản cập nhật app làm châm ngòi cuộc chiến dài 4 năm
Để hiểu điều gì vừa xảy ra, bạn cần quay lại 4 năm trước.
Theo truyền thống, Apple luôn nhận 30% phí từ các giao dịch trong app trên nền tảng iOS. Song, khi Epic Games phát hành phiên bản cập nhật của Fortnite năm 2020, một cuộc chiến giữa Apple và hãng game đã định là sẽ bùng nổ.
Epic, từ lâu đã phản đối việc cắt giảm này, đã cố tình thực hiện các thay đổi trong phiên bản mới, cho phép khách hàng gửi tiền mua vật phẩm game trực tiếp đến công ty.
Epic chỉ trích Apple vì chiêu trò hưởng 30% doanh thu từ các nhà phát hành game. Ảnh: Bloomberg.
Điều này có nghĩa là người dùng không cần thông qua dịch vụ thanh toán trung gian của Táo khuyết, phá vỡ một nguồn doanh thu của gã khổng lồ công nghệ. Phản hồi hãng, Epic tuyên bố họ làm như vậy là để tiết kiệm cho người dùng.
Không mất nhiều thời gian để Apple gỡ bỏ trò chơi khỏi App Store, nhưng ngay lập tức Epic đã đáp trả bằng một vụ kiện. Hiển nhiên, Apple đã phản đối và gần như giành chiến thắng trong cuộc chiến đó.
Phán quyết của tòa án California vào tháng 9/2021 nói rằng Apple có quyền chấm dứt bất kỳ tài khoản nhà phát triển nào liên kết với Epic theo “quyết định riêng của mình”. Epic cũng phải trả cho Apple 3,65 triệu USD tiền bồi thường do vi phạm hợp đồng.
Nhưng câu chuyện chưa kết thúc ở đó.
Cuối tháng 1/2024, khi DMA chỉ còn một tháng nữa là có hiệu lực, Apple tuyên bố sẽ cho phép các cửa hàng ứng dụng iOS của bên thứ 3. Nhưng đổi lại, bất kỳ nhà phát triển nào phát hành ứng dụng thông qua các kênh mới sẽ phải trả một “phí công nghệ cốt lõi” - 0,54 USD.
Mức phí này áp dụng cho tất cả người dùng cài đặt ứng dụng lần đầu tiên, dù quá trình cài đặt đó diễn ra thông qua cửa hàng bên thứ ba hay App Store của chính Apple. Bản thân việc người dùng tải xuống các cửa hàng ứng dụng thay thế cũng sẽ bị tính phí. Mức phí này sẽ do các nhà phát triển cửa hàng ứng dụng trả.
Epic Games làm “kẻ điên” thách thức giới hạn Apple
Động thái của Apple đã vấp phải phản ứng dữ dội từ nhiều công ty đang có kế hoạch ra mắt các cửa hàng ứng dụng iOS của riêng họ. Đơn cử như Meta và Microsoft đang ra sức vận động hành lang các nhà lập pháp của Bỉ với lập luận rằng Apple đã không tuân thủ DMA.
Nhưng trong số đó, Giám đốc điều hành của Epic, Sweeney là người đầu tiên lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ.
“Họ đang buộc các nhà phát triển phải lựa chọn giữa tính độc quyền của App Store và các điều khoản của cửa hàng - được xem là bất hợp pháp theo Đạo luật DMA - hoặc chấp nhận một kế hoạch phản cạnh tranh cũng bất hợp pháp với các khoản phí tải xuống rác rưởi” Sweeney viết trên X vào ngày 25/1.
Mặc dù chỉ trích Apple “tuân thủ Đạo luật DMA một cách lươn lẹo”, Epic vẫn làm theo các điều khoản của Apple và ra mắt một cửa hàng ứng dụng iOS ở châu Âu.
Tuy nhiên, đến ngày 23/2, giám đốc điều hành Apple Phil Schiller viết thư cho Sweeney để chỉ ra rằng Epic trước đó đã “ký kết các thỏa thuận với Apple, nhưng sau đó phá vỡ chúng”. Bức thư này được Epic công bố trên blog vào ngày 7/3, đưa cuộc chiến ngầm giữa 2 hãng ra ngoài ánh sáng.
CEO Tim Sweeney của Epic Games - người liên tục "chĩa mùi dùi" chỉ trích vào Apple. Ảnh: Bloomberg.
Schiller nhấn mạnh “những lời chỉ trích của Sweeney đối với kế hoạch tuân thủ DMA của Apple” cho thấy Epic có khả năng sẽ một lần nữa phá vỡ hợp đồng nhà phát triển với Apple.
Giám đốc điều hành Apple yêu cầu Sweeney phải “đảm bảo bằng văn bản rằng nhà phát hành game đang hợp tác thiện chí, đồng thời Epic Games Thụy Điển, bất chấp những hành động và lời nói công khai của CEO, vẫn sẽ tuân thủ tất cả cam kết của mình”.
Sweeney nhanh chóng trả lời: "Epic và các công ty con đang hợp tác đầy thiện chí và sẽ tuân thủ tất cả điều khoản của thỏa thuận hiện tại và tương lai với Apple. Chúng tôi rất vui lòng cung cấp bất kỳ bằng chứng cho thấy sự cam kết của mình”.
3 ngày sau, Sweeney lại một lần nữa dùng trang cá nhân X để cáo buộc Apple về "mâu thuẫn giữa các nguyên tắc đã nêu, sự khác biệt giữa kết quả dự định và thực tế của các chính sách hiện tại của hãng".
CEO Epic Games còn nói thêm rằng đối thủ của ông đã có "vài quyết định táo bạo và có tầm nhìn khác hẳn so với những gì họ luôn tự hào - một thương hiệu được yêu thích bởi người tiêu dùng, hợp tác với các nhà phát triển và không chèn ép ai”.
Apple có thể sẽ rơi vào thế yếu
Trong bức thư của Apple được Epic tiết lộ hôm 7/3, Táo khuyết dùng bài đăng làm cái cớ biện minh cho quyết định hủy tài khoản nhà phát triển của Epic Games Thụy Điển.
Trong thư, các luật sư của Apple cho biết “các cuộc công kích công khai vào chính sách, kế hoạch tuân thủ và mô hình kinh doanh của Táo khuyết” do Sweeney thực hiện đã “làm suy yếu sự đảm bảo tối thiểu”.
Trích dẫn phán quyết của California năm 2021 cho phép Apple có quyền đơn phương hủy bỏ mọi thỏa thuận với nhà phát triển Epic, ông tuyên bố Apple đang dự định thực hiện quyền đó đó.
Việc Epic vi phạm nghiêm trọng các nghĩa vụ hợp đồng với Apple đã khiến các tòa án xác định rằng Big Tech có quyền chấm dứt “bất kỳ hoặc tất cả các công ty con, chi nhánh và/hoặc tổ chức khác thuộc sở hữu của Epic Games” bất cứ lúc nào. Không chỉ vậy, Táo khuyết cũng có toàn quyền quyết định. “Do hành vi trong quá khứ và đang diễn ra của Epic, Apple đã chọn thực hiện quyền đó”, hãng tuyên bố.
Tương lai cuộc chiến vẫn rất khó đoán. Ảnh: Saltwire.
Song, theo Fortune, Apple có thể sẽ gặp khó khăn trong việc thuyết phục Ủy ban về hành động của mình.
Đầu tiên, cách tiếp cận của Apple khi tuân thủ DMA - điều mà Sweeney đã chỉ trích mạnh mẽ - là rất nóng vội. Khi công bố những thay đổi nhằm tuân thủ DMA, Apple đã phàn nàn rằng chúng “mang lại rủi ro lớn hơn cho người dùng và nhà phát triển”.
Đến tháng 2, Apple lại tận dụng một điều khoản khác của DMA - cho phép các nhà phát triển trình duyệt của bên thứ 3 như Chrome tránh sử dụng công cụ trình duyệt WebKit của Apple. Big Tech Mỹ dùng nó như cái cớ để loại bỏ các ứng dụng web trên màn hình chính iOS, nhân danh bảo mật an ninh. Điều này sẽ triệt tiêu một cách khác giúp các nhà phát triển tránh bị cắt giảm doanh thu do giao dịch trong ứng dụng của Apple.
Phản hồi với tiết lộ của của Epic, Ủy ban không chỉ nói rằng họ đang xem xét vấn đề theo quy định DMA, mà còn “đánh giá xem liệu hành động của Apple có làm tăng nghi ngờ về việc họ sẽ tuân thủ với 2 luật khác hay không”. Đó là Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) và Quy định từ nền tảng đến doanh nghiệp (P2B).
Nhưng lỗ hổng lớn nhất trong lời biện minh của Apple về việc hủy cửa hàng ứng dụng của Epic là lời chỉ trích của Sweeney nằm trong dự tính của Ủy ban, Fortune nhận định. Họ theo dõi những thay đổi của các công ty nhằm tuân thủ DMA, đồng thời đánh giá “phản hồi của thị trường”. Nói cách khác, Ủy ban muốn các công ty bị ảnh hưởng lên tiếng và hiện Apple lại trừng phạt Epic vì đã làm điều đó.