Tính năng ngả ghế trên máy bay là chủ đề gây tranh cãi nhiều năm. Ảnh: Kumar Sriskandan/Alamy Stock Photo.
Nút ngả lưng ghế trên máy bay từng gây tranh cãi đến mức nó đã truyền cảm hứng để ngành công nghiệp sáng tạo thiết bị “chống ngả lưng” phát triển.
Từng có thời điểm, tất cả ghế hạng phổ thông trên các hãng hàng không đều có tính năng ngả ghế. Tuy nhiên, ngày nay, tính năng này đang dần biến mất trên máy bay.
Không đơn giản chỉ là vấn đề về cách cư xử của các hành khách trên máy bay, đối với nhiều hãng hàng không, đây còn là vấn đề về chi phí.
Thứ nhất, đó là phí bảo trì. Các thiết bị kèm chức năng trên máy bay đều phải được bảo trì thường xuyên vì dễ hỏng, dù là hao mòn thông thường hay do hành khách sử dụng.
Thứ hai là chi phí về trọng lượng. Hầu hết ghế máy bay hiện đại và nhẹ có trọng lượng khoảng 7-10 kg trên mỗi hành khách. Việc giảm bớt trọng lượng đồng nghĩa với các hãng bay có thể tiết kiệm lượng nhiên liệu cần thiết để vận chuyển.
Thứ ba, có thể quan trọng nhất, là chi phí gián đoạn, hay chi phí mà hãng hàng không phải chịu khi xảy ra tranh cãi giữa các hành khách về chuyện ngả lưng ghế. Trong một số trường hợp, hành khách từng gây rối đến mức chuyến bay thậm chí phải chuyển hướng để đảm bảo an toàn, theo CNN.
Từng cm
Vào cuối những năm 2000, thế hệ ghế siêu nhẹ, không có chức năng ngả ghế bắt đầu thâm nhập thị trường. Những loại ghế này không thẳng đứng, mà thường được thiết kế nghiêng góc nhỏ, giúp hành khách thoải mái hơn chút.
Ban đầu, chúng chủ yếu được nhắm tới hãng hàng không giá rẻ. Thường khai thác chuyến bay chỉ kéo dài vài giờ, những hãng hàng không này nổi tiếng với việc cắt giảm mọi tiện nghi không cần thiết trong hoạt động của họ.
Việc sử dụng loại ghế mới có thể giúp hãng hàng không giải quyết nhiều vấn đề. Ảnh: Stefan Kruijer/Airbus/p202106006.
Đơn vị áp dụng loại ghế này sớm nhất là hãng hàng không Jet2 của Anh - công ty du lịch trọn gói ở châu Âu. Vào năm 2009, công ty này đã chọn loại ghế trên từ nhà sản xuất ghế mới nổi Acro, làm thay đổi cách các hãng hàng không suy nghĩ về ghế ngồi.
Loại ghế của Acro có một số điểm khác biệt chính. Không chỉ thiếu chức năng ngả ghế, một đổi mới khác là cách ghế được thiết kế đệm ngồi và tựa lưng thành hình dạng "cái xô" cố định, lõm vào trong.
Khi nhìn từ phía sau, kiểu dáng này giúp hành khách cao lớn có thể đặt đầu gối ở hai bên cạnh, “xén” bớt một chút phần lưng dưới giúp người ngồi sau có thêm không gian để chân.
Khoảng không gian thêm này khá ít, chỉ khoảng vài cm. Tuy nhiên, với các hãng hàng không, đây là những cm quý giá. Có khoảng 30 hàng ghế phổ thông trên máy bay một lối đi như Boeing 737 hoặc Airbus A320, và loại ghế ngồi cũ được đặt cách nhau khoảng 30 inch (hơn 76 cm).
Nếu hãng hàng không có thể tiết kiệm được khoảng một inch (khoảng 2,5 cm) không gian mỗi hàng ghế, 30 hàng ghế sẽ tiết kiệm được 30 inch (hơn 76 cm), đủ chỗ để thêm một hàng ghế bổ sung.
Sự lên ngôi của thế hệ ghế mới
Theo giám đốc điều hành của công ty trong ngành công nghiệp thiết kế hàng không Recaro - Mark Hiller, ưu điểm chính của loại ghế này là tăng không gian vì không gian sinh hoạt của hành khách không bị cản trở bởi ngả ghế. Thêm vào đó, tổng chi phí sở hữu loại ghế này cũng giảm bớt do ít bộ phận có thể di chuyển trên ghế hơn, bảo trì đơn giản hơn và trọng lượng thấp, không cần có cơ chế, động học,...
“Hãng hàng không có thể chọn vị trí góc tựa lưng được xác định trước là 15 hoặc 18 độ trong quá trình bố trí ghế”, ông cho biết.
“Điều này giúp mang lại sự thoải mái hơn thông qua việc tăng góc tựa lưng hoặc đáp ứng cách bố trí đặc biệt với số lượng hành khách cụ thể”, Hiller nói thêm.
Tính năng ngả lưng ghế đang dần biến mất trên một số chuyến bay. Ảnh: Adobe Stock.
Cách bố trí đặc biệt mà Hiller đề cập đến còn được gọi là “max pax” - tức số lượng hành khách tối đa được chứng nhận cho một loại máy bay. Chẳng hạn, máy bay thân hẹp Airbus A321neo hiện có 244 ghế hạng phổ thông.
Rõ ràng phiên bản máy bay 244 ghế không phải là loại máy bay có không gian rộng rãi nhất.
Nhưng trong những năm gần đây, các nhà sản xuất ghế đã tìm ra cách để hành khách có cảm giác như nhiều không gian hơn ở đầu gối: Làm mỏng phần tựa lưng, thiết kế khung sườn bên trong cho chúng không chiếm dụng không gian hoặc không tạo ra sự bất tiện cho hành khách, đặc biệt là ở phần đầu gối và bắp chân.
Trong vài năm qua, những chiếc ghế mỏng hơn như vậy từng được sử dụng chủ yếu bởi hãng hàng không giá rẻ, cũng đang dần tìm đường vào hãng hàng không truyền thống đầy đủ dịch vụ.
Một số hãng đã mở rộng lựa chọn, cung cấp ghế hạng phổ thông có chỗ để chân rộng hơn. Các ghế này có thể được trang bị đầy đủ tính năng hơn như ngả lưng ghế và ổ cắm điện AC, trong khi ghế hạng phổ thông thông thường hiện giờ là loại ngả cố định và không có nguồn điện hoặc chỉ có cổng USB.
Trước sự thay đổi này, nhà báo John Walton nhận định thế hệ ghế mới có tác dụng tích cực - chủ yếu trên các chuyến bay ngắn chỉ trong vài giờ - vì chúng loại bỏ khả năng xảy ra xung đột giữa hành khách phía trước và phía sau.
Còn với chuyến bay đường dài, có lẽ tính năng ngả ghế vẫn sẽ tồn tại trước khi ngành hàng không xuất hiện thêm những giải pháp mới.
Trên hết, dù có hay không tính năng ngả ghế, mỗi hành khách nên ứng xử lịch sự, kiểm tra phía sau trước khi ngả ghế, ngả người từ từ, nhẹ nhàng và dựng thẳng lưng ghế khi mọi người dùng bữa.