Những chiếc xe điện mini đúng nghĩa "thùng tôn di động" được rao bán trên mạng xã hội. Ảnh: Internet.
Cách đây gần 20 năm, nhiều người từng hoài nghi về tương lai của xe máy điện bởi sự xuất hiện của hàng loạt mẫu xe trôi nổi, giá rẻ và chất lượng kém. Thế nhưng, khi những doanh nghiệp nội địa, liên doanh như VinFast, Pega, Yadea chính thức nhập cuộc, thị trường xe máy điện trong nước đã có định hướng rõ ràng và vững chắc hơn.
Đến nay, khi thị trường ô tô điện mini bắt đầu được khai mở, một số người lại tiếp tục hoài nghi, liệu rằng có “chết yểu” như xe máy điện thời mới xuất hiện hay không? Bởi lẽ, ở một vài góc độ, giữa hai loại phương tiện này có những điểm tương đồng, đó là: cùng chạy bằng điện, kích thước nhỏ gọn, ít tính năng hơn so với xe chạy bằng xăng, bị giới hạn tốc độ và thường có xuất xứ từ các thương hiệu của Trung Quốc... Do đó, để chinh phục được người tiêu dùng, khiến họ chấp nhận thay đổi một thói quen nhiều năm là sử dụng xe chạy xăng thì giá của xe máy điện hay xe điện mini phải thực sự đủ “rẻ”.
Đầu năm 2023, TMT Motors ký kết hợp tác chiến lược với liên doanh GM - (SAIC - WULING) để sản xuất, lắp ráp và phân phối các dòng ô tô điện thương hiệu Wuling tại Việt Nam. Sản phẩm đầu tiên được triển khai và ra mắt thị trường Việt Nam là Wuling HongGuang MiniEV. Đây là mẫu ô tô điện mini bán chạy nhất thế giới trong 3 năm liền từ 2020-2022.
Trước đó, VinFast đã rất thành công với các mẫu ô tô thuần điện như VF e34, VF 8 tại thị trường trong nước, hướng đến xuất khẩu. Thế nhưng, giá những chiếc xe này không hề rẻ so với mặt bằng thu nhập của người dân. Đối tượng khách hàng chính của những mẫu xe điện thế hệ mới thường là người có điều kiện kinh tế khá giả và đã có ít nhất một chiếc ô tô trước đó. Một lượng không nhỏ người dân còn lại như dân văn phòng cũng muốn có một chiếc ô tô để tránh nắng, tránh mưa và chuyên chở được cả gia đình, nhưng thu nhập còn hạn chế.
Một khảo sát trên các trang mạng xã hội cho thấy, mức giá cho một mẫu xe giá rẻ mà người dùng bình dân sẵn sàng chi trả là từ 150-250 triệu đồng, đã bao gồm các loại thuế, phí để lăn bánh. Với mức giá này, trước đây, người dùng chỉ có một lựa chọn duy nhất là mua xe đã qua sử dụng như Kia Morning, Hyundai Grand i10, hoặc một số mẫu xe Ford đời “sâu”. Thế nhưng, khi ô tô điện mini bắt đầu xuất hiện đã tạo nên một thị trường khá tiềm năng.
Trong khi dư luận đang xôn xao về một loại xe điện có mức giá mà dân văn phòng cũng có thể mua được thì trên thị trường đã bắt đầu xuất hiện một số quảng cáo bán ô tô điện mini có giá chỉ từ 70-90 triệu đồng. Thế nhưng, những mẫu xe này có động cơ công suất rất nhỏ, tầm di chuyển ngắn, thiết kế đơn điệu và bên trong khoang nội thất gần như... không có gì. Để tránh “vết xe đổ” của thị trường xe máy điện trước đây, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã nhanh chóng vào cuộc và khuyến cáo rằng những mẫu xe ô tô điện mini giá rẻ của Trung Quốc đang bán trôi nổi trên thị trường đều chưa được cấp giấy chứng nhận chất lượng, an toàn kỹ thuật và an toàn môi trường nên sẽ không đủ điều kiện để lưu hành trên đường.
VinFast VF 3 dự kiến bàn giao đến khách hàng trong Quý III/2024. Ảnh: VinFast.
Tháng 5/2023, VinFast thông báo sẽ ra mắt một mẫu ô tô điện mini giá rẻ mang tên VF 3. Vài tháng sau đó, mẫu VF 3 bản concept đã nhiều lần ra mắt công chúng tại các sự kiện do VinFast tổ chức tại Việt Nam. Giới yêu xe dự đoán rằng mẫu VF 3 sắp ra mắt sẽ có giá trong khoảng từ 200 - 350 triệu đồng, rẻ hơn mức giá hiện tại của VF 5 Plus. Cùng thời điểm này, những chiếc Wuling Hongguang MiniEV đầu tiên tại nhà máy của TMT Motors đã xuất xưởng và bắt đầu đến tay người tiêu dùng. Mẫu xe này gồm 2 phiên bản là Tiêu chuẩn và Nâng cao, trong đó mỗi phiên bản có hai lựa chọn pin 9,2 kWh và 13,4 kWh, giá niêm yết từ 239 - 282 triệu đồng.
Các chuyên gia nhận định, tương tự xe máy điện, đối tượng khách hàng tiềm năng nhất của ô tô điện mini là sinh viên, người mới đi làm (đã đủ tuổi lái xe) và các bà mẹ nội trợ. Ưu điểm của dòng xe này là kích thước nhỏ gọn giúp xe di chuyển dễ dàng trên đường phố đông đúc và giá rẻ nhất trong các dòng xe điện nói chung. Bên cạnh đó, do sở hữu khối pin nhỏ nên người dùng có thể yên tâm sử dụng bộ sạc tại nhà, thay vì lo lắng chuyện thiếu trạm sạc.
Chị Lê Thu Trang (Sóc Sơn, Hà Nội) chia sẻ: “Chồng tôi kinh doanh tại nhà, còn tôi đi làm trong nội thành nên cũng cần một chiếc xe nhỏ nhắn để đi lại trong phố cho thuận tiện. Ưu tiên số một của tôi là xe phải có kiểu dáng bắt mắt, màu sắc tươi sáng và phải bền bỉ”.
Trong khi đó, nhiều khách hàng có yêu cầu cao hơn với dòng xe này. Chị Nguyễn Hoài An (Đống Đa, Hà Nội) nói: “Giá rẻ đương nhiên là tiêu chí hàng đầu. Thế nhưng quan trọng là cảm giác lái an toàn, êm ái vì bản thân tôi là một người say xe nặng”.
Wuling Hongguang MiniEV gặp khó ngay trên sân nhà. Ảnh: TMT Motors
Tuy nhiên, trái với mong đợi của nhiều người, doanh số bán hàng mẫu Wuling Hongguang MiniEV tại Việt Nam khá hạn chế. Thế nhưng, theo báo cáo tài chính mới đây của Công ty CP Ô tô TMT, tính hết quý III, lượng hàng tồn kho của TMT trị giá 1.481 tỷ đồng, trong đó hàng hóa thành phẩm chưa bán được là 755 tỷ đồng, hàng đang gửi bán trị giá 483 tỷ đồng (số liệu bao gồm tất cả các dòng xe do TMT lắp ráp). Điều này khiến mục tiêu bán 5.525 chiếc xe điện Wuling Hongguang Mini EV trong năm nay của TMT Motors trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Mới đây, một đại lý Wuling tại quận 12 (TP.HCM) thông báo ưu đãi 10 triệu đồng hoặc tặng phụ kiện trị giá 15 triệu đồng cho mọi phiên bản. Đây là chương trình ưu đãi đầu tiên kể từ khi mẫu xe này chính thức được phân phối ra thị trường.
Ngay cả tại thị trường Trung Quốc, Wuling Hongguang MiniEV cũng đang dần đánh mất thị phần trước sự cạnh tranh khốc liệt của các thương hiệu xe điện mini nội địa. Theo đó, nhiều mẫu xe mới ra mắt có giá tương đương nhưng có nhiều tính năng hấp dẫn hơn. Dù phía Wuling đã đưa ra thêm nhiều chương trình ưu đãi, giảm giá hấp dẫn nhưng tình hình vẫn chưa được cải thiện.
Các chuyên gia dự báo, bước sang năm 2024, với sự tham gia của VinFast, thị trường xe điện mini sẽ khởi sắc hơn. Tuy nhiên, để đạt được mức giá mà người dùng mong muốn là rất khó. Thay vào đó, nhà sản xuất có thể đầu tư bổ sung, nâng cấp thêm các tính năng trên các phiên bản mới để thu hút khách hàng.