Du khách Trung Quốc ở Bangkok. Ảnh: Xinhua
Dù dày dạn kinh nghiệm và thông thạo tiếng Anh lẫn tiếng Quan thoại nhưng hướng dẫn viên du lịch người Thái - Saichon Chounchou - vẫn cảm thấy khó khăn kể từ khi khách Trung Quốc quay trở lại. Anh bị những hướng dẫn viên "chui" người Trung Quốc giành việc.
“Bạn có thể tìm thấy những hướng dẫn viên hoạt động bất hợp pháp ở Phuket, Samui, Chiang Mai, Bangkok... Ở mọi nơi chính quyền đều nhắm mắt làm ngơ”, người đàn ông 48 tuổi thất vọng nói với This Week in Asia.
Nạn hướng dẫn viên "chui"
Hướng dẫn viên du lịch là một nghề dành riêng cho công dân Thái Lan và người nước ngoài bị phát hiện vi phạm quy định sẽ bị phạt tiền hoặc trục xuất. Tuy nhiên, điều đó vẫn diễn ra công khai - Saichon nói.
Trung Quốc là một trong những nguồn du khách nước ngoài hàng đầu của Thái Lan. Năm 2019, 11 triệu khách du lịch Trung Quốc đã đến thăm đất nước này, chiếm 1/4 tổng số du khách nước ngoài trong năm đó.
Năm nay, khi các biện pháp kiểm soát biên giới do đại dịch hầu như bị dỡ bỏ, Chính phủ Thái Lan đặt mục tiêu thu hút tới 25 triệu lượt khách nước ngoài, trong đó có ít nhất 5 triệu lượt khách từ Trung Quốc.
Khoản chi tiêu của du khách sẽ mang lại sự thúc đẩy cần thiết cho đội ngũ các công ty lữ hành Thái Lan, tài xế xe buýt, công ty điều hành gói lặn biển, khách sạn, tài xế xe tuk-tuk, nhà hàng và người bán hàng lưu niệm - những người đã bị giảm đáng kể thu nhập trong đại dịch.
Tuy nhiên, khách Trung Quốc quay trở lại cũng khiến hướng dẫn viên người Thái đối mặt với tình trạng cạnh tranh bất hợp pháp, mất việc.
Các chuyên gia cho biết mô hình kinh doanh hướng dẫn viên du lịch Trung Quốc không hoạt động trong suốt đại dịch nhưng hiện đã quay trở lại.
Chada Triamvithaya, một chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc tại Viện Công nghệ King Mongkut, Ladkrabang ở Bangkok, cho biết: "Trước Covid-19, các nhóm du khách Trung Quốc chỉ thuê hướng dẫn viên Thái Lan đi cùng. Hậu Covid-19, các nhóm du khách Trung Quốc nhỏ hơn. Vì vậy, họ cần một lịch trình du lịch phù hợp hơn nên đã sử dụng các đại lý du lịch được điều hành bởi công dân Trung Quốc ở Thái Lan".
Chada cho biết nhiều hướng dẫn viên du lịch Trung Quốc đang có thị thực sinh viên. Họ kiếm được việc làm bằng cách đưa ra mức phí rẻ hơn nhưng nhận được hoa hồng khi cung cấp khách hàng cho các doanh nghiệp thuộc sở hữu của Trung Quốc tại các khu du lịch.
“Vì vậy, các doanh nghiệp và ngành công nghiệp Thái Lan không thu được lợi nhuận từ các hoạt động du lịch" - Vị này nói thêm.
Paisarn Suethanuwong - một trong số khoảng 5.000 hướng dẫn viên du lịch Thái Lan nói tiếng Trung Quốc - cho biết đang vận động sự ủng hộ của Hiệp hội Hướng dẫn viên Du lịch Chuyên nghiệp Thái Lan và dự định đệ trình một bản kiến nghị lên Chính phủ Thái Lan kêu gọi hành động để ngăn chặn những lợi ích của du lịch rơi vào tay các doanh nghiệp nước ngoài.
“Các đại lý du lịch Trung Quốc thường bán các gói tour với giá rất thấp. Và rồi, các hướng dẫn viên du lịch, người Thái Lan hoặc Trung Quốc, thường cạnh tranh nhau để giành được phí hoa hồng khi bán cho khách du lịch các gói tour tùy chọn khi họ đặt chân đến Thái Lan" - Paisarn Suethanuwong chia sẻ.
Thất thế ngay chính "sân nhà"
Theo Bộ Du lịch Thái Lan, tính đến tháng 1/2023, có khoảng 59.000 hướng dẫn viên du lịch được cấp phép ở Thái Lan.
Vào tháng 1, sau khi Trung Quốc mở cửa trở lại, Bộ trưởng Lao động Thái Lan - ông Thatart Chomklin cho biết vấn đề hướng dẫn viên du lịch nước ngoài đang gây tổn hại đến việc làm của ngành du lịch. Vị này cũng kêu gọi công chúng báo cáo việc sử dụng hướng dẫn viên nước ngoài cho đường dây nóng của chính phủ.
Tình trạng cũng xảy ra tương tự với du khách Hàn Quốc. Họ luôn muốn thuê hướng dẫn viên đồng hương và chỉ sử dụng hướng dẫn viên Thái để đối mặt với các tình huống kiểm tra bất ngờ của cơ quan chức năng. Theo Chính phủ Thái Lan, gần 170.000 người Hàn Quốc đã đến thăm Thái Lan chỉ trong tháng 1.
“Nếu người lao động địa phương không có bất kỳ quyền kiểm soát hay tiếng nói nào trong bất kỳ vấn đề nào, họ sẽ không có động lực tham gia vào hoạt động kinh doanh liên quan đến du lịch" - một hướng dẫn viên nhấn mạnh.
Vấn đề tiền Trung Quốc luân chuyển như thế nào trong nền kinh tế Thái Lan đã trở thành tâm điểm chú ý vào cuối năm ngoái khi một người đàn ông Trung Quốc có quốc tịch Thái Lan tên Tuhao bị bắt.
Các hướng dẫn viên du lịch người Thái có nguy cơ thất nghiệp ngay trên "sân nhà". Ảnh: Xinhua.
Người này bị buộc tội điều hành một mạng lưới kinh doanh bất hợp pháp khổng lồ chuyển tiền thông qua đồ trang sức, sòng bạc và các doanh nghiệp giải trí lớn cho một nhóm khách hàng chủ yếu là người Trung Quốc ở Thái Lan. Tuhao phủ nhận tất cả các cáo buộc.
Tuy nhiên, trường hợp này đã mở ra bức màn về cách các doanh nghiệp nước ngoài kiểm soát một phần nền kinh tế Thái Lan.
Các nhà điều tra của cảnh sát Thái Lan cho biết các băng đảng mafia nước ngoài sử dụng các quan chức địa phương tham nhũng để vào nước này. Các công ty bình phong với 51% sở hữu bởi người địa phương sau đó mọc lên như nấm.
Hướng dẫn viên du lịch Paisarn cho biết thêm: “Nhiều chủ doanh nghiệp này bắt đầu kinh doanh du lịch trước khi chuyển sang mở rộng sang các ngành khác".
Đồng nghiệp của anh - Saichon - người đã có 27 năm làm việc trong ngành du lịch đang đối mặt với nguy cơ thất nghiệp trên chính đất nước của mình bởi những người Trung Quốc.