Ảnh minh hoạ - Ảnh: Reuters.
Đồng USD có một dấu ấn quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu mà không một đồng tiền nào khác có được. Bạc xanh được sử dụng để định giá các hàng hoá cơ bản, là đồng tiền chủ đạo trong dự trữ ngoại hối của nhiều quốc gia, và là vịnh tránh bão mà các nhà đầu tư tìm đến khi thị trường hay nền kinh tế bất ổn.
Gần đây, tỷ giá USD so với một rổ gồm 6 đồng tiền chủ chốt khác tăng lên mức cao nhất 20, một phần do kỳ vọng rằng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) – ngân hàng trung ương của Mỹ - sẽ tăng lãi suất mạnh hơn phần lớn các ngân hàng trung ương khác.
Dưới đây là 10 ảnh hưởng trên toàn cầu từ xu hướng tăng giá của đồng USD thời gian qua, theo hãng tin Reuters:
Đối với người Mỹ đi du lịch nước ngoài, đồng USD mạnh lên thực sự là một tin tốt. Giá thuê phòng khách sạn, ăn uống, hay giá những chiếc túi xách hàng hiệu đều trở nên rẻ hơn đối với du khách Mỹ, dù họ tới thăm London, Paris hay Cancun. Nhưng ngược lại đối với khách du lịch nước ngoài thăm Mỹ, mọi thứ đều trở nên đắt đỏ hơn.
Việc đồng USD tăng lên mức ngang giá so với Euro cũng giúp du khách Mỹ thăm 19 nước sử dụng đồng Euro, hoặc du khách của các nước này thăm Mỹ, tính toán dễ dàng hơn khi đổi tiền giữa USD và Euro.
Đối với hàng hoá sản xuất Mỹ, đồng USD lên giá khiến những sản phẩm này bắt buộc phải tăng giá ở nước ngoài, trừ phi nhà phân phối địa phương chịu hấp thụ biến động tỷ giá. Chỉ trong vòng mấy ngày qua, hàng loạt công ty Mỹ như Mattel – nhà sản xuất búp bê Barbie và ô tô đồ chơi Hot Wheels – cảnh báo khả năng suy giảm doanh số vì đồng USD tăng giá, cho dù người tiêu dùng nói chung vẫn sẵn sàng chấp nhận mức giá cao hơn. “Đế chế” hàng tiêu dùng Procter & Gamble (P&G), nhà sản xuất những sản phẩm như tã giấy trẻ em Pampers hay dầu gội đầu Dove, cũng lo ngại về ảnh hưởng tiêu cực của đồng USD tăng giá lên doanh số bán hàng.
Đối với nhiều nền kinh tế mới nổi, sự leo thang của tỷ giá USD đang đặt ra những thách thức không nhỏ. Chẳng hạn ở Argentina, việc đồng USD tăng giá so với nội tệ Peso đã khiến giá cả sinh hoạt ở Argentine tăng gấp đôi trong vòng chỉ 1 năm và dẫn tới một cuộc khủng hoảng kinh tế lan rộng.
Chính phủ và doanh nghiệp ở nhiều nền kinh tế mới nổi vốn phải dựa vào nguồn vốn từ phát hành trái phiếu USD. Khi đồng USD tăng giá, khối nợ đó của họ nếu tính bằng nội tệ cũng tăng mạnh theo. Việc huy động vốn tại thị trường trong nước cũng trở nên đắt đỏ hơn vì lãi suất USD tăng lên.
Đối với những nước phải nhập khẩu nhiều nguyên vật liệu thô như Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập, đồng USD mạnh lên là một “cú đấm kép”. Hầu hết các hàng hoá cơ bản trên thị trường toàn cầu được định giá bằng USD, đồng nghĩa với việc các nước này phải chi nhiều nội tệ hơn để mua mỗi thùng dầu hay một giạ lúa mỳ. Điều này diễn ra đúng vào lúc giá cả nhiều hàng hoá cơ bản tăng lên mức cao nhất trong nhiều năm do do ảnh hưởng của chiến tranh Nga-Ukraine, điều kiện thời tiết cực đoan, và đại dịch Covid-19.
Đối với những nước nhận nhiều kiều hối, USD tăng giá là một tin tốt. Những quốc gia như Mexico và Guatemala mỗi năm đón một lượng kiều hối lớn từ Mỹ. Ảnh hưởng của Covid-19 khiến dòng kiều hối giảm sút trong năm 2020, nhưng từ đó đến nay đã tăng đều trở lại.
Về lạm phát, ngay cả đối những nước giàu hơn như Đức, đồng USD tăng giá cũng gây thách thức vì “tiếp lửa” cho lạm phát vốn dĩ đã cao kỷ lục, bởi tỷ giá USD leo thang đẩy giá hàng hoá nhập khẩu lên theo. Để phản ứng với xu hướng này, nhiều ngân hàng trung ương đã tăng lãi suất, nhưng cách ứng phó như vậy lại khiến dòng chảy tín dụng bị thắt lại, đe doạ tăng trưởng kinh tế.
Đồng Rúp Nga gần như là đồng tiền duy nhất trên thế giới tăng giá so với USD trong năm nay. Đây là một diễn biến ít ai ngờ tới đối với một quốc gia đang hứng chịu các biện pháp trừng phạt kinh tế khắc nghiệt của phương Tây liên quan tới cuộc chiến tranh ở Ukraine. Sự tăng giá của đồng Rúp được cho xuất phát nhiều từ các biện pháp kiểm soát vốn mà Moscow áp dụng. Ngoài ra, Rúp cũng được hỗ trợ bởi việc Nga tiếp tục thu về hàng chục tỷ USD mỗi tháng từ bán năng lượng cho phương Tây.
Sau khi tăng lãi suất gấp đôi lên 20% sau khi chiến tranh nổ ra, Nga gần đây liên tục hạ lãi suất để hãm bớt đà tăng giá của Rúp và hỗ trợ nền kinh tế đang có nguy cơ suy thoái. Mới hôm thứ Sáu tuần trước, Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) hạ lãi suất 1,5 điểm phần trăm, mạnh hơn dự báo, về mức 8%.
Đối với giá Bitcoin, sự tăng giá của USD là một “khắc tinh”. Từng được quảng bá là một tài sản chống lạm phát hữu hiệu, đồng tiền kỹ thuật số lớn nhất thế giới rốt cục đã không thực hiện được lời hứa này và đã mất giá hơn một nửa trong năm nay, bất chấp giá cả tiêu dùng trên thế giới tăng chóng mặt. Sau khi đạt kỷ lục gần 69.000 USD vào tháng 11 năm ngoái, giá Bitcoin hiện còn hơn 21.000 USD, tương đương mức giảm gần 70%. Nhiều nhà đầu tư cá nhân xuống tiền mua Bitcoin trong năm ngoái đã bán tháo tiền ảo này trong năm nay để chuyển vốn sang USD – tài sản mà họ cho là an toàn hơn và lãi suất đang tăng lên.
Chỉ số Big Mac Index của tạp chí Economist phản ánh rằng tỷ giá đồng USD đang quá mạnh và có thể sắp giảm xuống. Đây là chỉ số so sánh giá của chiếc bánh hamburger Big Mac của hãng đồ ăn nhanh McDonald’s trên khắp thế giới. Chỉ số hiện cho thấy đồng USD đang được định giá cao hơn giá trị thực so với phần lớn các đồng tiền trên thế giới. Theo chỉ số này, USD đang đắt nhất - đồng nghĩa với chiếc bánh Big Mac rẻ nhất đối với một du khách Mỹ - ở Venezuela, Romania và Indonesia. Ngược lại, Big Mac đang rẻ nhất ở Thuỵ Sỹ, Na Uy và Uruguay.
