Theo hãng tin Reuters, phán quyết trên là sự bác bỏ đối với gói thù lao lớn nhất trong lịch sử doanh nghiệp Mỹ. Vị thẩm phán đưa ra phán quyết đã phát hiện ra rằng gói lương thưởng này được đàm phán bởi các thành viên hội đồng quản trị có vẻ chịu sự chi phối của ông Musk cũng như lời hứa cho phép ông Musk được hưởng một phần thành quả tăng trưởng vượt bậc của công ty.
“Bị lấn lướt bởi những lời hùng biện ‘chỉ có tăng trưởng’, hoặc có lẽ bị mờ mắt bởi sức hút ngôi sao của ông Musk, Hội đồng Quản trị Tesla không bao giờ đặt ra câu hỏi về gói thù lao 55,8 tỷ USD: Liệu kế hoạch đó có cần thiết để Tesla giữ được Musk và đạt các mục tiêu của công ty hay không?” thẩm phán Kathaleen McCormick của toà án vùng Chancery thuộc bang Deleware viết.
Ngôi giàu nhất thế giới của Musk lung lay
Vụ kiện về gói thù lao nói trên được khởi xướng vào năm 2018 bởi một cổ đông của Tesla có tên Richard Tornetta - người không đồng tình với việc vị CEO được trả nhiều như vậy. Theo phán quyết của thẩm phán McCormick, cổ đông này sẽ làm việc với các luật sư của ông Musk về lệnh thực thi quyết định của toà. Ngoài ra, ông Musk cũng có thể kháng nghị.
“Đừng bao giờ lập công ty ở bang Delaware”, ông Musk viết trên mạng xã hội X. Sau khi mua lại X, ban đầu có tên là Twitter, vào năm 2022, ông Musk đã chuyển địa chỉ đăng ký kinh doanh của công ty này từ Delaware tới bang Nevada.
Trong một cuộc tranh tụng trước toà về gói thù lao nói trên vào tháng 11/2022, ông Musk nói số tiền đó sẽ được ông sử dụng cho các chuyến bay từ hành tinh này tới hành tinh khác. “Đó là một cách để đưa loài người lên Sao Hoả. Bởi vậy, Tesla có thể hỗ trợ để đạt mục đích đó”, ông nói.
Thoả thuận thù lao của Tesla với ông Musk đóng góp một phần quan trọng trong khối tài sản ròng cá nhân của vị doanh nhân hiện đang giữ vị trí giàu nhất thế giới trong xếp hạng tỷ phú Bloomberg Billionaires Index.
Theo dữ liệu của xếp hạng này, ông Musk hiện có 205 tỷ USD tài sản ròng, so với khối tài sản 185 tỷ USD của người giàu thứ hai thế giới là ông Bernard Arnault - Chủ tịch tập đoàn hàng xa xỉ Pháp LVMH.
Từ đầu năm đến nay, ông Musk đã mất 23,7 tỷ USD tài sản ròng do giá cổ phiếu Tesla giảm hơn 25% vì kết quả kinh doanh không đạt kỳ vọng của giới phân tích. Trong khi đó, tài sản của ông Arnault đã tăng thêm gần 6 tỷ USD trong cùng khoảng thời gian.
Nếu không giữ được gói thù lao 56 tỷ USD, ông Musk rất có khả năng sẽ không duy trì được vị trí giàu nhất thế giới.
Trong cuộc xét xử kéo dài 1 tuần, các thành viên hội đồng quản trị Tesla lập luận rằng công ty trả cho ông Musk như vậy để đảm bảo rằng Musk - một trong những doanh nhân năng động nhất thế giới - tiếp tục tập trung sự chú ý vào hãng xe điện. Ông Antonio Gracias - một thành viên hội đồng quản trị Tesla từ năm 2007-2021 - gọi gói thù lao này là “một thoả thuận tuyệt vời cho cổ đông” vì ông cho rằng việc trả Musk như vậy sẽ dẫn Tesla tới thành công vĩ đại.
Lập luận của nguyên đơn
Ở phía bên kia, các luật sư của cổ đông Tornetta nhấn mạnh rằng Hội đồng Quản trị Tesla chưa bao giờ thừa nhận với cổ đông rằng các mục tiêu của công ty là dễ đạt được hơn so với những gì công ty đã nói, và rằng các dự kiến nội bộ cho thấy ông Musk nhanh chóng đạt tiêu chuẩn để được trả phần lớn trong gói thù lao này.
Bên nguyên đơn cũng lập luận rằng Hội đồng Quản trị Tesla có nghĩa vụ phải chào một gói thù lao nhỏ hơn hoặc tìm kiếm một vị CEO khác, đồng thời lẽ ra phải yêu cầu Musk dành toàn thời gian làm việc tại Tesla thay vì cho phép ông tập trung vào các dự án khác gồm công ty khai phá vũ trụ SpaceX và mạng X.
Gói thù lao khổng lồ cấp cho ông Musk quyền chọn cổ phiếu để ông có thể mua cổ phiếu Tesla với mức giá thấp hơn nhiều so với thị giá. Mỗi đợt trả sẽ tương ứng với một cột mốc mà công ty đạt được về tài chính và hoạt động sản xuất-kinh doanh. Musk sẽ phải giữ số cổ phiếu mua được bằng cách này ít nhất 5 năm mới được bán ra.
Hiện tại, Musk đã đủ tiêu chuẩn để nhận toàn bộ 12 gói nhỏ trong gói thù lao này. Ngoài gói thù lao này, Musk không nhận lương cứng ở Tesla.
Phán quyết của toà án sẽ khiến vòng đàm phán thù lao tiếp theo của Tesla với vị CEO của hãng thu hút sự chú ý lớn hơn. Một bài post của ông Musk trên X vào tháng 1 này nói rằng ông không thoải mái với việc điều hành Tesla trừ phi ông nắm 25% quyền bầu trong công ty. Ở thời điểm đó, ông nắm 13% cổ phiếu có quyền bầu của Tesla.
Giá trị vốn hoá thị trường của Tesla tăng bùng nổ lên mức hơn 1 nghìn tỷ USD vào năm 2021 từ mức chỉ 50 tỷ USD ở thời điểm gói thù lao trên của ông Musk được đàm phán.
Nhà phân tích Amit Batish của Equilar - một công ty nghiên cứu về lương thưởng của các nhà điều hành doanh nghiệp - ước tính vào năm 2022 rằng gói thù lao của ông Musk lớn gấp 6 lần tổng thù lao của 200 nhà điều hành doanh nghiệp được trả cao nhất ở Mỹ trong năm 2021.
