Mới đây, một số đại biểu Quốc hội đã đề nghị làm rõ việc đánh giá rổ hàng hóa theo phương pháp tính của Tổng cục Thống kê (TCTK) đã phản ánh chính xác tác động của tăng giá đến đời sống người dân và doanh nghiệp hay không.
Trả lời, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết Tổng cục Thống kê điều tra giá tiêu dùng giai đoạn 2020-2025 với năm gốc 2019. Để xây dựng danh mục hàng hóa đại diện sử dụng trong điều tra giá tiêu dùng, Tổng cục Thống kê đã tiến hành khảo sát thị trường của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Trên cơ sở kết quả khảo sát, Tổng cục Thống kê loại bỏ những hàng hóa không còn phổ biến và bổ sung thêm hàng hóa mới, phổ biến trong tiêu dùng của dân cư.
Tổng số mặt hàng trong danh mục hàng hóa đại diện giai đoạn 2020-2025 là 754 mặt hàng (tăng 100 mặt hàng so với giai đoạn trước).
Bên cạnh chỉ tiêu CPI hàng quý, Tổng cục Thống kê còn công bố các loại chỉ số giá khác để phản ánh tính hình giá cả trên thị trường như chỉ số giá sản xuất sản phẩm công nghiệp; chỉ số giá dịch vụ; chỉ số giá nguyên nhiên vật liệu dùng cho sản xuất; chỉ số giá xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa.
Bình quân 9 tháng đầu năm so với cùng kỳ năm trước, chỉ số giá nguyên nhiên vật liệu dùng cho sản xuất tăng 6%, cao nhất trong vòng 10 năm qua; chỉ số giá nhập khẩu hàng hóa tăng cao nhất kể từ năm 2012 với mức tăng 10,86%...
"Điều này cho thấy doanh nghiệp đang phải chịu sức ép rất lớn về chi phí sản xuất", Bộ nhận định.
Bộ khẳng định CPI do TCTK thu thập thông tin, biên soạn và công bố "đã phản ánh xu hướng biến động giá trên thị trường".
CPI bình quân 9 tháng đầu năm được kiềm chế ở mức thấp với tốc độ tăng 2,73% so với cùng kỳ năm trước. Theo Bộ, nguyên nhân chủ yếu là việc đưa ra các chính sách, giải pháp nhằm hạn chế tác động tiêu cực từ lạm phát gia tăng đến phát triển kinh tế - xã hội.
"Các nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng có tác động lớn tới CPI được kiểm soát giá chặt chẽ", Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết. Chẳng hạn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã chủ động đề xuất chưa tăng giá điện trong năm nay dù chi phí đầu vào của ngành này tăng rất cao.
Các địa phương cũng được chỉ đạo thực hiện quản lý giá trên địa bàn. Nhiều doanh nghiệp tích cực tham gia chương trình bình ổn giá, bảo đảm đầy đủ hàng hóa thiết yếu phục vụ nhu cầu của người dân.
Giá thịt lợn bình quân 9 tháng năm nay giảm 15,99% so với cùng kỳ năm trước, tác động làm giảm CPI chung 0,54 điểm phần trăm.
"Lợi thế chủ động được về lương thực, thực phẩm giúp kiềm chế lạm phát ở Việt Nam", Bộ nêu.