ChatGPT ra đời đã đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Do đó, nhiều doanh nghiệp AI toàn cầu, bao gồm cả những doanh nghiệp từ Trung Quốc, cũng đang nỗ lực phát triển công nghệ AI tạo sinh, chủ yếu bao gồm các mô hình lớn nói chung và mô hình ngôn ngữ lớn (LLM).
Theo số liệu gần đây của Viện Thông tin Khoa học và Công nghệ Trung Quốc, Hoa Kỳ và Trung Quốc chiếm tổng hơn 80% phân phối mô hình lớn trên thế giới, trong đó Hoa Kỳ dẫn đầu cuộc đua về số lượng và Trung Quốc cũng nhanh chóng theo kịp.
Bộ ba thống trị bối cảnh phát triển mô hình quy mô lớn của Trung Quốc
Quá trình phát triển mô hình quy mô lớn của Trung Quốc được dẫn dắt bởi ba nhóm chính: các gã khổng lồ công nghệ, các công ty AI chuyên về thị giác máy tính và các công ty khởi nghiệp được thúc đẩy bởi sự bùng nổ ChatGPT.
Những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc đang có những bước tiến đáng kể trong việc phát triển các mô hình lớn. Trong đó, Baidu dẫn đầu với robot trò chuyện Wen Xin Yi Yan, được mệnh danh là “ChatGPT phiên bản Trung Quốc”, cho thấy quyết tâm đầu tư mạnh mẽ vào sản phẩm và nâng cao năng lực sinh thái. Alibaba cũng đang nâng cấp các sản phẩm và dịch vụ của họ xoay quanh loạt mô hình quy mô lớn Tongyi. Huawei đang dựa vào lợi thế chuỗi công nghiệp và sức mạnh tính toán của mình để ra mắt Pangu Chat, mở rộng trên nhiều lĩnh vực AI. ByteDance đang đào tạo mô hình quy mô lớn, đặc biệt là cho các ứng dụng ngôn ngữ và hình ảnh.
Ảnh hưởng của ChatGPT đã kích thích các khoản đầu tư AI mới ở Trung Quốc, thúc đẩy hoạt động từ các công ty thị giác máy tính, đáng chú ý là hoạt động của “Bốn con hổ AI” của Trung Quốc là SenseTime, Yuncong Technology, Megvii Technology và Yitu Technology. Bất chấp những lo ngại về tài chính và hoài nghi về khả năng sản xuất các mô hình lớn, các công ty này vẫn cố gắng tận dụng động lực của ChatGPT.
Hiện tượng ChatGPT đã thúc đẩy sự gia tăng của nhiều công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực mô hình quy mô lớn của Trung Quốc, do hai nhóm sáng lập khác nhau dẫn đầu. Nhóm các nhà sáng lập đầu tiên bao gồm các giám đốc điều hành cấp cao đã rời khỏi các công ty AI và Internet nổi tiếng, trong khi nhóm thứ hai bao gồm các cá nhân có nền tảng học thuật từ các trường đại học (Đại học Thanh Hoa và Đại học Phúc Đán) và tổ chức nghiên cứu.
Chẳng hạn, Công ty Lingxin, do Huang Minlie, phó giáo sư Khoa Máy tính tại Đại học Thanh Hoa, thành lập, đã khám phá các mô hình quy mô lớn siêu hình người từ cuối năm 2021. Tương tự, Công ty Công nghệ Shenyan, với đội ngũ sáng lập chủ yếu đến từ phòng thí nghiệm NLP của Đại học Thanh Hoa, đã bổ nhiệm Giáo sư Sun Maosong, lãnh đạo học thuật của phòng thí nghiệm, làm nhà khoa học trưởng của công ty.
Chính phủ định hình bối cảnh mô hình AI của Trung Quốc
Trung Quốc nỗ lực đưa ra những chính sách hỗ trợ nhằm tạo điều kiện cho các công ty công nghệ phát triển “vũ khí” AI
Trong cuộc đua toàn cầu về sự thống trị của AI, các quốc gia đang thực hiện nhiều chính sách khác nhau để đạt được lợi thế trong quá trình chuyển đổi công nghiệp sắp tới. Trung Quốc cũng không ngoại lệ, chính phủ nước này đang giới thiệu các chương trình hướng dẫn và chính sách hỗ trợ khuyến khích những tiến bộ của trí tuệ nhân tạo trong giai đoạn “Kế hoạch 5 năm lần thứ 14”. Các chính sách này được thiết kế để vạch ra hướng phát triển tổng thể và các ưu tiên công nghệ của trí tuệ nhân tạo.
Các thành phố lớn, bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu, cũng đã đưa ra các kế hoạch cụ thể. Đáng chú ý, vào ngày 30/5/2023, Chính quyền thành phố Bắc Kinh đã ban hành “Một số biện pháp nhằm thúc đẩy đổi mới và phát triển trí tuệ nhân tạo nói chung ở Bắc Kinh”, trong đó bao gồm các đề xuất xây dựng “Trung tâm điện toán công cộng dành cho trí tuệ nhân tạo Bắc Kinh” và một “Trung tâm điện toán công cộng dành cho trí tuệ nhân tạo Bắc Kinh”. Trung tâm điện toán kinh tế kỹ thuật số.”
Trung Quốc không chỉ thực hiện các chính sách khuyến khích để hỗ trợ phát triển mô hình quy mô lớn mà còn hoàn thiện các biện pháp quản lý. Cơ quan quản lý không gian mạng của Trung Quốc gần đây đã phát hành “Các biện pháp quản lý dịch vụ AI sáng tạo”, tài liệu quy định đầu tiên cho ngành công nghiệp AI sáng tạo ở nước này. Dự thảo bao gồm 21 điều khoản đề cập đến các yêu cầu khác nhau, bao gồm tiêu chí tuyển chọn nhà cung cấp dịch vụ AI, thiết kế thuật toán, lựa chọn dữ liệu, phương pháp tạo nội dung, quyền riêng tư của người dùng và bảo vệ bí mật kinh doanh.
Những thách thức trong phát triển mô hình AI quy mô lớn của Trung Quốc
Quá trình phát triển mô hình AI quy mô lớn của Trung Quốc đang tiến triển nhanh chóng, Baidu và HKUST Xunfei tuyên bố họ đang thu hẹp khoảng cách với ChatGPT. Giám đốc điều hành của Baidu, Robin Li, tin rằng sự khác biệt giữa mô hình lớn của Baidu và ChatGPT là rất nhỏ. Tuy nhiên, đánh giá một cách khách quan, việc phát triển mô hình quy mô lớn của Trung Quốc vẫn đang đối mặt với những thách thức đáng kể.
Hạn chế đầu tiên là về nguồn cung cấp chip. Tháng 10/2022, Bộ Thương mại Hoa Kỳ áp đặt hạn chế xuất khẩu đối với GPU cao cấp, bao gồm ngăn cản xuất khẩu chip cao cấp của Nvidia như A100 và H100 sang Trung Quốc. Kết quả là hạn chế này có nguy cơ làm chậm quá trình đào tạo AI của Trung Quốc và khiến nước này gặp bất lợi trong cuộc cạnh tranh công nghệ.
Một vấn đề quan trọng khác liên quan đến bảo mật dữ liệu. Việc sử dụng ChatGPT trên toàn cầu đã dẫn đến một số vụ vi phạm dữ liệu, khiến các cơ quan quản lý ở Ý, Canada và các quốc gia khác phải xem xét kỹ lưỡng các rủi ro bảo mật dữ liệu liên quan đến ChatGPT và OpenAI, công ty đứng sau nó. Hơn nữa, việc thu thập và sử dụng dữ liệu công cộng có sẵn miễn phí và tài nguyên internet, thường dùng để đào tạo sản phẩm AIGC, đang gây tranh cãi do lo ngại về quyền ủy quyền, quyền sở hữu và quyền sử dụng. Do đó, các mô hình quy mô lớn của Trung Quốc dự kiến sẽ phải đối mặt với sự giám sát theo quy định tương tự liên quan đến nguồn dữ liệu và bảo mật sử dụng trong tương lai.
