Sau nhiều năm miệt mài thâu tóm, các tập đoàn lớn đến từ Thái Lan đã “phủ sóng” trên rất nhiều lĩnh vực tại Việt Nam. Các đối tượng được người Thái nhắm đến chủ yếu là các doanh nghiệp sản xuất, công nghiệp, chế biến, chế tạo, bán lẻ… đã phát triển mạnh đến một ngưỡng và gặp khó với bài toán tăng trưởng.
Đến nay, các tập đoàn khổng lồ của Thái Lan đã trở thành cổ đông lớn hoặc thậm chí chi phối hàng chục doanh nghiệp lớn nhỏ của Việt Nam, trong đó đa phần đều chưa niêm yết. Dù vậy, những thương vụ đáng chú ý nhất lại là các “bom tấn” trên sàn chứng khoán như Sabeco, Vinamilk, Nhựa Bình Minh…
Đây đều là các doanh nghiệp sản xuất đầu ngành có khả năng tạo ra doanh thu và lợi nhuận khủng mỗi năm. Bên cạnh đó, với truyền thống chi trả cổ tức cao, đều đặn hàng năm, những “con gà đẻ trứng vàng” này còn đem về cho các tập đoàn lớn của Thái Lan hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.
Cổ tức phần nào làm vơi nỗi buồn cổ phiếu
Nói về những lần “chơi lớn” của các tỷ phú Thái không thể bỏ qua thương vụ thâu tóm Sabeco (mã SAB) gây chấn động cuối năm 2017. Thời điểm đó, Vietnam Beverage (thuộc Thaibev của tỷ phú Thái Lan Charoen Sirivadhanabhakdi) đã chi đến gần 5 tỷ USD để mua trọn lô 343,66 triệu cổ phiếu SAB qua đó chính thức nắm quyền chi phối hãng bia lớn nhất Việt Nam.
Sau thương vụ đình đám, SAB liên tục giảm sâu, đặc biệt sau khi bị “kẹp” giữa 2 gọng kìm Covid-19 và Nghị định 100. Từ thị giá cao nhất sàn, cổ phiếu này có thời điểm đã rơi xuống dưới mức giá khi mới niêm yết và vẫn đang chật vật tìm về ánh hào quang xưa. Giá trị số cổ phần nắm giữ bởi Thaibev cũng theo đó “bốc hơi” gần một nửa và hiện còn khoảng 2,7 tỷ USD.
Bù lại, mỗi năm Sabeco đều trả cổ tức “tiền tươi” hàng nghìn tỷ đồng và phần lớn đều chảy về túi tỷ phú Thái Lan. Năm 2022, Sabeco dự kiến sẽ chia thêm cổ tức đặc biệt 15% qua đó nâng tổng mức cổ tức lên 50%, trong đó Vietnam Beverage được nhận hơn 1.700 tỷ đồng. Kể từ khi hoàn tất thâu tóm Sabeco, “đại gia” Thái Lan đã bỏ túi tổng cộng hơn 8.200 tỷ đồng cổ tức.
Không cần chi phối cũng “vớ bẫm”
Ngoài Sabeco, “gã khổng lồ” ngành sữa Vinamilk (VNM) cũng có bóng dáng của tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi sau khi TCC Holding mua lại Fraser & Neave (pháp nhân Singapore) năm 2013 với giá 11,2 tỷ USD. Thời điểm đó, công ty con của Fraser & Neave là F&N Dairy Investment đã là cổ đông lớn của Vinamilk.
F&N Dairy Investment đã đầu tư vào Vinamilk từ rất lâu nhưng chỉ thực sự được chú ý từ năm 2017 sau thương vụ thoái vốn của SCIC. Sau nhiều lần tăng sở hữu, các thành viên thuộc Fraser & Neave hiện nắm giữ tổng cộng hơn 20% vốn tại Vinamilk, chỉ sau cổ đông Nhà nước (36%). Ước tính, lượng cổ phần VNM trong tay người Thái hiện vào khoảng xấp xỉ 1,2 tỷ USD.
Dù không chi phối nhưng tỷ phú Thái Lan vẫn ăn đậm cổ tức từ Vinamilk do doanh nghiệp đầu ngành sữa vẫn đều đặn chi trả cổ tức cao khoảng 40-60% hàng năm. Riêng cổ tức cho năm 2022, Fraser & Neave thu về hơn 1.600 tỷ đồng. Kể từ khi bắt đầu gián tiếp nắm cổ phần tại Vinamilk năm 2013 đến nay, “đại gia” Thái Lan đã bỏ túi hơn 12.000 tỷ đồng cổ tức.
Sau thương vụ thoái vốn của SCIC, nhóm Fraser & Neave và Platinum Victory PTE Ltd – thành viên thuộc Jardine Cycle & Carriage (Singapore) đã tạo ra một cuộc đua ngầm vẫn chưa có hồi kết. Cả 2 tổ chức liên tục đăng ký mua cổ phiếu VNM với khối lượng lớn nhưng sau đó hầu như không giao dịch và lại tiếp tục đăng ký mua. Dù nhiều lần phủ nhận nhưng giới phân tích cho rằng tỷ phú Thái Lan sẽ vẫn tham chiến để nắm quyền chi phối Vinamilk nếu có cơ hội.
Lãi đơn, lãi kép
Cùng thời điểm bóng dáng người Thái xuất hiện tại Vinamilk, Tập đoàn SCG đến từ Thái Lan cũng bắt đầu thâu tóm Nhựa Bình Minh (BMP). Thương vụ này bất ngờ được nhắc lại khá nhiều thời gian gần đây khi cổ phiếu BMP liên tục tăng nóng lên lập đỉnh lịch sử mới. Ước tính, số cổ phần BMP trong tay người Thái có giá trị thị trường khoảng 3.500 tỷ đồng.
Nawaplastic trở thành cổ đông lớn của Nhựa Bình Minh từ đầu tháng 3/2012 sau khi chi ra khoảng 243 tỷ đồng mua vào 5,85 triệu cổ phiếu BMP, tương ứng tỷ lệ 16,72% vốn thời điểm đó. Sau nhiều lần lần mua gom, đặc biệt là thương vụ “ôm” trọn lô 24,13 triệu cổ phiếu BMP từ SCIC trong đợt đấu giá cổ phần hồi tháng 3/2018, “đại gia” Thái Lan hiện đã nắm quyền chi phối gần 55% vốn của doanh nghiệp đầu ngành nhựa Việt Nam.
Không chỉ lãi lớn nhờ cổ phiếu tăng mạnh, Nawaplastic còn “vớ bẫm” nhờ cổ tức. Từ khi tổ chức này trở thành cổ đông lớn đầu năm 2012, chưa năm nào Nhựa Bình Minh quên chia cổ tức bằng tiền. Năm 2022, doanh nghiệp dự kiến dành gần như toàn bộ lợi nhuận để chia cổ tức tỷ lệ 84% trong đó cổ đông Thái Lan sẽ bỏ túi 376 tỷ đồng. Ước tính, tổng số tiền cổ tức cổ đông Thái Lan thu về từ khi trở thành cổ đông lớn của Nhựa Bình, có thể lên đến hơn 1.400 tỷ đồng.
Ngoài 3 cái tên kể trên, các “đại gia” Thái Lan còn nắm giữ lượng lớn cổ phần của một số doanh nghiệp khác trên sàn chứng khoán Việt Nam như trường hợp TCG Solutions Pte.Ltd – thành viên khác thuộc Tập đoàn SCG nắm 94% vốn Sovi (SVI); Tập đoàn C.P nắm gần 25% vốn Fimex (FMC); Indorama Ventures nắm gần 98% vốn Nhựa Ngọc Nghĩa (NNG). Với quy mô nhỏ hơn nhiều, các doanh nghiệp này thường chỉ đem về cho người Thái vài chục tỷ đồng cổ tức mỗi năm, Nhựa Ngọc Nghĩa còn có 6 năm chưa chia cổ tức.
Như vậy, các “đại gia” Thái Lan ước tính đã bỏ túi tổng cộng gần 1 tỷ USD từ cổ tức của các doanh nghiệp sản xuất hàng đầu trên sàn chứng khoán Việt Nam. Con số này dự kiến sẽ còn tiếp tục tăng lên khi Vinamilk, Sabeco, Nhựa Bình Minh,… đều có kế hoạch chia cổ tức với tỷ lệ cao trong năm tới.
