Nguồn thu nhập bị cắt giảm là một trong những lý do chính khiến nhiều người dè dặt chi tiêu dịp Tết. Ảnh minh họa: Phương Lâm.
Cứ mỗi 5-10 phút, Ngọc Nhi (26 tuổi, quận Gò Vấp, TP.HCM) lại vào kiểm tra mạng xã hội xem đã có ai nhắn tin hỏi mua đồ thanh lý hay chưa.
Cô đã đăng bài lên trang cá nhân, cũng như nhiều hội, nhóm vài ngày qua, nhưng tình hình không mấy khả quan. Dù để mức giá "rẻ như cho", tốc độ thanh lý khá chậm.
“Giờ này những năm trước, tôi đã sắm đủ thứ mới, từ áo quần cho đến làm tóc, làm nail. Năm nay, tôi chưa có dự định gì cụ thể, chỉ muốn thanh lý bớt tủ quần áo để có thêm tiền tiêu xài", cô nói với Tri Thức - ZNews.
Ngọc Nhi gói gọn tình trạng tài chính cá nhân năm qua trong từ "eo hẹp". Không những bị cắt giảm lương trong năm 2023, cô cũng mới chỉ nhận được 1/2 khoản tiền thưởng Tết. Số còn lại sẽ được công ty gửi nốt sau khi kỳ nghỉ lễ kết thúc.
Nhiều người trẻ đang áp dụng Tết "3 không": không mua sắm, quà cáp và tiệc tùng. Ảnh minh họa: Phương Lâm.
Không đến mức cạn tiền nhưng nhân viên văn phòng muốn hạn chế tiêu pha trong giai đoạn này. Đây là cả một nỗ lực của một người đam mê mua sắm như cô. Thay vì sắm đồ mới, cô tận dụng những váy áo cũ và phối lại, đồng thời làm sạch một lượt giày, dép đang sở hữu.
Trong bối cảnh thị trường kinh tế khó khăn, không ít người trẻ cố gắng “thắt lưng buộc bụng”. Để bảo vệ ví tiền, họ quyết định đứng ngoài mọi cuộc vui dịp Tết và thực hiện quy tắc "3 không": không tiệc tùng, không mua sắm và không quà cáp.
Không sắm sửa, né tiệc tùng
Theo khảo sát của Adtima, Tết Nguyên đán Giáp Thìn sẽ là một sự kiện đầy hứa hẹn nhưng đồng thời cũng chứng kiến sự dè dặt hơn trong chi tiêu của người tiêu dùng.
1/4 người tham gia khảo sát cho biết họ vẫn chưa quyết định mức chi tiêu cho mùa Tết 2024. Trong đó, chi phí và giá thành dự kiến sẽ tiếp tục tăng là mối lo lắng lớn nhất của người tiêu dùng trong dịp lễ này.
Không có thưởng Tết, Hoài Thương (23 tuổi, quận Cầu Giấy, Hà Nội) quyết định cắt giảm nhiều khoản chi liên quan đến mua sắm, làm đẹp.
Hoài Thương mua áo dài may sẵn với giá chỉ bằng 1/10 áo dài may đo. Ảnh: NVCC.
Chẳng hạn, cô đổi sang mua áo dài may sẵn trên sàn thương mại điện tử, với mức giá chỉ khoảng 200.000-300.000 đồng, bằng 1/10 chi phí áo dài may đo. Đương nhiên, cô đành "nhắm mắt cho qua" về chất lượng và kích thước trang phục.
Cũng dịp Tết 2023, nhân viên văn phòng dành hơn 3 triệu đồng để "đảo ngói", gồm nhuộm và phục hồi tóc.
Trong khi đó, năm nay, cô đặt mua thuốc nhuộm trực tuyến, với mức giá khoảng 50.000 đồng/set, và tự làm tóc tại nhà. Ngoài ra, Hoài Thương cũng quyết định không đặt lịch làm móng, nối mi, cho rằng những khoản tiêu pha này không cần thiết.
Bạn bè ai nấy ngạc nhiên khi không thấy Việt Dũng (25 tuổi, quận Thanh Xuân, Hà Nội) hô hào, kêu gọi bạn bè tụ tập, ăn chơi năm nay. Trước đó, anh thường là người tiên phong, chủ trì các buổi tụ tập nhóm.
Sự thay đổi này xảy ra kể từ khi anh nghỉ việc vào cuối năm 2023. Điều này đồng nghĩa rằng Việt Dũng sẽ không có thu nhập, cũng như các khoản phúc lợi như lương tháng 13, thưởng Tết.
Để "né" các cuộc vui, Dũng đành lấy lý do về quê ăn Tết sớm. Anh không muốn chia sẻ khó khăn tài chính, ngại nhận khoản thanh toán hộ hoặc cho vay từ bạn bè.
“Tôi vẫn chưa tìm được công việc phù hợp để đi làm sau Tết. Nếu vay bây giờ, tôi không chắc có thể trả sớm”, Việt Dũng nói với Tri thức - ZNews.
Bớt quà cáp
“Đố ai năm nay có thể lôi được tôi ra khỏi nhà. Tôi từ chối mọi cuộc vui kể từ những tháng cuối năm cho đến nay", Vân Anh (27 tuổi, quận 3, TP.HCM) khẳng định.
Trước đây, Vân Anh được mệnh danh là "cô gái tiệc tùng" vì hiếm khi vắng mặt trong bất kỳ buổi liên hoan nào. Nhưng năm nay, khi công việc tự do (freelancer) ngành truyền thông chẳng còn thuận lợi như trước, cô buộc phải thắt chặt chi tiêu, tránh lâm vào cảnh nợ nần sau Tết.
Vân Anh lấy lý do giảm cân để tránh tiệc tùng cuối năm. Ảnh: NVCC.
“Trung bình mỗi buổi nhậu vui vẻ tốn khoảng 500.000 đồng. Nếu đi tăng 2, tăng 3, con số có thể tăng lên đến 2 triệu đồng. Hiện thu nhập của tôi không đủ đáp ứng cho các khoản ăn chơi này”, cô nói.
Vì vậy, Vân Anh từ chối "khéo" mọi lời rủ rê, lấy lý do rằng mình đang giảm cân trước Tết nên tránh đụng đến bia, rượu và đồ ăn dầu mỡ.
Ngay cả danh sách quà tặng của freelancer này cũng bị cắt giảm đáng kể. Những năm trước, Vân Anh thường tặng quà cho các agency từng làm việc cùng. Năm nay, cô chỉ biếu giỏ quà Tết cho vài đối tác thân thiết nhất. Với những bên còn lại, cô dự định chỉ nhắn tin chúc mừng năm mới.
Tương tự, Diễm Quỳnh (26 tuổi, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) đã rút gọn danh sách người nhận quà Tết, cũng như giá trị quà tặng.
Về phía bạn bè, đối tác, cô đành nhắn tin chúc mừng năm mới, mong họ thông cảm.
Đối với phụ huynh, Diễm Quỳnh không còn khả năng tặng những món quà trị giá hàng chục triệu đồng như đồ điện gia dụng hay chuyến du lịch giống mọi năm. Cô đành gửi một khoản tiền khoảng 5 triệu đồng về cho gia đình sắm Tết.
“Tôi áy náy vì không thể tặng quà lớn, nhưng bố mẹ đều hiểu và động viên tinh thần con gái”, Quỳnh chia sẻ.
Mỗi dịp cuối năm, nhiều người lại đau đầu với bài toán chi tiêu. Ảnh minh họa: Phương Lâm.
Sắm Tết thế nào cho khéo?
Theo chuyên gia tài chính Mina Chung, nhà sáng lập nền tảng Money With Mina, vào dịp cuối năm, các chi phí phục vụ nhu cầu giải trí cá nhân có xu hướng tăng cao, bao gồm tiệc tất niên, sắm quần áo, mua quà Tết...
Với tâm lý "xả hơi" sau một năm làm việc vất vả, nhiều trường hợp sẽ khó tránh khỏi cảnh "vung tay quá trán", dẫn đến tình cảnh rỗng ví, thậm chí mắc nợ sau khi lễ Tết qua đi.
Để tránh tình trạng này, đầu tiên, người trẻ nên tập trung giải quyết các chi tiêu cần thiết, gồm các khoản chi trả bắt buộc trong đời sống như tiền nhà, tiền điện, tiền nước...
Sau đó, hãy căn cứ vào kế hoạch phân chia chi tiêu để ước chừng ngân sách mua sắm Tết. Duy trì kỷ luật khi sử dụng tiền cũng là nhiệm vụ quan trọng.
Việc lên kế hoạch chi tiêu sớm cũng rất quan trọng, song ít được lưu tâm. Khi liệt kê những món cần chuẩn bị, khoản phải chi, cá nhân có thời gian cân nhắc giữa nhiều lựa chọn, được quyền so sánh các mức giá trước khi đưa ra quyết định tiêu dùng.
Cuối cùng, chuyên gia khuyên rằng đừng để nợ nần. Nhiều cá nhân sẵn sàng mượn tiền, hoặc mua trả góp chỉ để thỏa mãn nhu cầu sắm sửa. Thay vào đó, hãy tập đo lường khả năng chi tiêu cá nhân.