Gã khổng lồ công nghệ lớn được cho là đã cam kết đầu tư 13 tỷ USD (11,8 tỷ euro) vào công ty khởi nghiệp đang phát triển mạnh mẽ đằng sau ChatGPT, chatbot đã cách mạng hóa ngành công nghiệp và tạo nên một làn sóng toàn cầu về trí tuệ nhân tạo (AI).
Nhưng sản phẩm tiên phong của OpenAI cũng làm dấy lên lo ngại về sự phát triển không được kiểm soát của các hệ thống hỗ trợ AI và việc thiếu luật pháp phù hợp để ngăn chặn các tác dụng phụ tai hại nhất của chúng, chẳng hạn như mạo danh, giả mạo sâu, vi phạm quyền riêng tư, vi phạm bản quyền và tuyên truyền những thông tin sai lệch.
EU đang trong giai đoạn cuối cùng phê duyệt Đạo luật AI, nỗ lực đầu tiên trên thế giới nhằm quản lý toàn diện công nghệ đang phát triển nhanh chóng.
EU lo ngại về cạnh tranh công bằng và những biến dạng thị trường tiềm ẩn
Thông báo “kiểm tra khoản đầu tư của Microsoft vào OpenAI” không liên quan đến Đạo luật AI, mà chủ yếu là tiếp cận về mặt chính sách cạnh tranh, để xác định xem liệu khoản đặt cược khổng lồ của Microsoft có lớn đến mức nó thực sự tương đương với việc mua lại và trao cho công ty đa quốc gia quyền kiểm soát công ty khởi nghiệp hay không.
Với tư cách là cơ quan thực thi chính các quy tắc cạnh tranh, Ủy ban Châu Âu có quyền giám sát, phê duyệt và, nếu cần thiết, loại bỏ các hoạt động tập trung kinh doanh có thể gây tổn hại đến quan hệ kinh tế trên toàn thị trường.
Nếu khoản đầu tư của Microsoft tuân theo Quy định sáp nhập của EU, gã khổng lồ công nghệ sẽ phải gửi thông báo chính thức cho cơ quan điều hành, một bước sẽ bắt đầu quá trình điều tra. Cuộc thăm dò sẽ được áp dụng có hiệu lực hồi tố vì khoản đầu tư đang được tiến hành và có thể dẫn đến các biện pháp khắc phục.
Ủy viên chống độc quyền của EU, Margrethe Vestager, nhấn mạnh sự phát triển nhanh chóng của thế giới ảo và AI có tính sáng tạo. Bà nói rằng điều cơ bản là phải đảm bảo các thị trường mới này duy trì tính cạnh tranh, cho phép các doanh nghiệp phát triển và cung cấp các sản phẩm sáng tạo cho người tiêu dùng. Động thái của EU cho thấy mối lo ngại về cạnh tranh công bằng và những biến dạng thị trường tiềm ẩn phát sinh từ việc Microsoft tích hợp rộng rãi các sản phẩm của OpenAI vào các hoạt động kinh doanh cốt lõi của mình.
Khoản đầu tư chiến lược của Microsoft vào OpenAI đã chứng tỏ khả năng sinh lợi, giúp họ trở thành công ty dẫn đầu về AI trong số các công ty công nghệ lớn. Việc tích hợp các sản phẩm của OpenAI vào các hoạt động cốt lõi của Microsoft đã cho phép công ty vượt qua các đối thủ như Google của Alphabet Inc. Cuộc kiểm tra của EU diễn ra sau cuộc điều tra của Vương quốc Anh về việc liệu cán cân quyền lực giữa Microsoft và OpenAI có thay đổi hay không, có khả năng mang lại cho một bên nhiều quyền kiểm soát hoặc ảnh hưởng hơn đối với bên kia.
Biến động gần đây tại OpenAI, được đánh dấu bằng việc sa thải và tuyển dụng lại CEO Sam Altman sau đó, đã làm sáng tỏ mối quan hệ chặt chẽ giữa hai công ty. Việc loại bỏ Altman đã khiến cổ phiếu Microsoft giảm giá và Giám đốc điều hành Satya Nadella đóng vai trò then chốt trong việc đàm phán về việc Altman trở lại, thể hiện bản chất gắn bó với nhau trong mối quan hệ của họ. Việc bổ sung Microsoft sau đó với tư cách là người quan sát không bỏ phiếu vào hội đồng tạm thời của OpenAI càng nhấn mạnh thêm độ sâu của mối liên hệ giữa họ.
Sẽ xem xét các thỏa thuận khác giữa Big Tech với Startup AI
Bên cạnh trường hợp cụ thể này, Ủy ban sẽ xem xét “một số thỏa thuận” được ký kết trong những năm gần đây giữa các công ty công nghệ lớn và các nhà phát triển AI sáng tạo, loại công nghệ tạo ra phản hồi văn bản, hình ảnh và âm thanh tự động.
Trong một động thái chủ động, các cơ quan thực thi chống độc quyền của EU đã kêu gọi phản hồi về các vấn đề cạnh tranh phát sinh trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo tổng hợp và thế giới ảo. Ủy ban nhấn mạnh sự tăng trưởng theo cấp số nhân trong đầu tư vốn mạo hiểm vào AI ở EU, ước tính đạt hơn 7,2 tỷ euro vào năm 2023. Ngoài ra, thị trường thế giới ảo ở châu Âu được cho là đã đạt hơn 11 tỷ euro, báo hiệu một tác động kinh tế đáng kể.
Là một phần trong cam kết giám sát các mối quan hệ đối tác AI, chính quyền EU đang kiểm tra chặt chẽ các vấn đề cạnh tranh tiềm ẩn đồng thời đảm bảo những sự hợp tác này không làm biến dạng quá mức động lực thị trường. Cách tiếp cận hướng tới tương lai này phù hợp với cam kết của EU trong việc duy trì cạnh tranh công bằng và thúc đẩy sự đổi mới trong bối cảnh AI đang phát triển nhanh chóng.
Margrethe Vestager cho biết: "Thế giới ảo và AI sáng tạo đang phát triển nhanh chóng. Điều cơ bản là các thị trường mới này phải duy trì tính cạnh tranh và không có gì cản trở các doanh nghiệp phát triển cũng như cung cấp những sản phẩm tốt nhất và sáng tạo nhất cho người tiêu dùng".
Khoản đầu tư của Microsoft vào OpenAI bắt đầu vào năm 2019 với 1 tỷ USD và tăng dần theo thời gian. Vào tháng 1 năm ngoái, chỉ vài tuần sau khi ChatGPT nổi lên gây chú ý, công ty đã cam kết bổ sung thêm 10 tỷ USD trong nhiều năm.
Microsoft đã đưa AI trở thành một trong những ưu tiên kinh doanh hàng đầu của mình và đã tích hợp công nghệ có khả năng thích ứng cao vào nhiều dịch vụ của mình, bao gồm cả công cụ tìm kiếm Bing.
Về mặt kỹ thuật, OpenAI từng là một tổ chức phi lợi nhuận. Tuy nhiên, nó vận hành một công ty con "có lợi nhuận giới hạn" cho phép các nhà đầu tư kiếm được gấp 100 lần số tiền họ đã đổ vào.
