Xu hướng điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước là chủ đề được thảo luận sôi nổi tại Diễn đàn Cấp cao Cố vấn tài chính Việt Nam 2023 do Báo Đầu tư tổ chức ngày 8/8.
USD Index có thể giảm về ngưỡng 100
Tại diễn đàn, TS Lê Xuân Nghĩa đánh giá chính sách tiền tệ của Việt Nam bắt đầu chuyển sang hướng hỗ trợ phục hồi, lãi suất tiền gửi đã giảm sâu nhưng lãi suất cho vay vẫn còn cao.
"Một doanh nghiệp trong lĩnh vực điện mặt trời vẫn phải trả lãi suất đi vay lên tới 17%/năm và mới chỉ được ngân hàng hứa giảm xuống 14%/năm vào tháng 9 này. Nếu trừ 4% lạm phát thì lãi suất thực là 10%, không có nước nào trên thế giới có lãi suất thực cao như vậy", TS Lê Xuân Nghĩa nói.
Ông Nghĩa cho rằng Ngân hàng Nhà nước có thể đang quan sát thêm một số diễn biến thế giới và trong nước để đi đến quyết định: tỷ giá, hành động của các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới và tốc độ phục hồi của nền kinh tế. Các yếu tố này được đánh giá là đang thuận lợi.
TS Lê Xuân Nghĩa.
Về tỷ giá, chỉ số USD Index đã giảm từ mức 115 điểm cuối năm ngoái còn 102 điểm, TS Lê Xuân Nghĩa dự báo có thể giảm thêm về ngưỡng 100 điểm. USD index khó tăng trở lại trong bối cảnh thế giới đa cực, sử dụng nhiều đồng tiền như hiện nay. Giá hàng hóa nguyên liệu nhập khẩu có thể tăng, nhất là giá nhiên liệu, gây áp lực với tỷ giá, song Bộ Tài chính vẫn còn dư địa để can thiệp thông qua thuế, phí xăng dầu. Cán cân thanh toán của Việt Nam vẫn dương. Đây là các yếu tố cho thấy áp lực tỷ giá thời gian tới không còn nguy hiểm, Ngân hàng Nhà nước có thể mua ngoại tệ tăng dự trữ ngoại hối quốc gia. Dự đoán, tỷ giá năm 2023-2024 sẽ duy trì ổn định.
Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, nhiều khả năng cuối năm nay Fed dừng tăng lãi suất và có thể giảm lãi suất từ cuối năm sau. Châu Âu cũng có thể dừng tăng lãi suất từ cuối năm nay do lạm phát giảm nhanh hơn dự đoán.
Trên thế giới, chỉ số ngành sản xuất PMI toàn cầu đang nhích lên, cho thấy kinh tế thế giới đang ở đoạn cuối của đáy phục hồi. Kinh tế Việt Nam đang đi theo đáy chữ U từ tháng 11/2022 và bắt đầu phục hồi nhẹ. Dự báo, kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi rõ nét hơn từ cuối năm nay.
Do đó, TS Lê Xuân Nghĩa nhận định đây là cơ hội để Ngân hàng Nhà nước giảm thêm lãi suất, hỗ trợ doanh nghiệp.
Ba kịch bản tăng trưởng
Để có cái nhìn toàn cảnh về các cân đối vĩ mô lớn, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng Ban Nghiên cứu tổng hợp, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cập nhật 3 kịch bản tăng trưởng kinh tế Việt Nam dựa trên những số liệu thống kê mới nhất.
Kịch bản 1:Tăng trưởng GDP 5,34%, lạm phát bình quân 3,43%; tăng trưởng xuất khẩu giảm 5,64%, cán cân thương mại thặng dư 9,1 tỷ USD.
Kịch bản này dựa trên giả thiết các yếu tố kinh tế thế giới tiếp tục duy trì phù hợp với đánh giá của các tổ chức quốc tế. Ở trong nước, Việt Nam duy trì nỗ lực chính sách tương tự như nửa cuối các năm 2021-2022.
Kịch bản 2: Tăng trưởng GDP 5,72%, lạm phát bình quân 3,87%; tăng trưởng xuất khẩu giảm 3,66%, cán cân thương mại thặng dư 10,3 tỷ USD.
Mức tăng trưởng này có thể đạt được trong điều kiện giữ nguyên hầu hết các giả thiết trong Kịch bản 1 liên quan đến yếu tố kinh tế thế giới. Nhưng có một số điều chỉnh về nới lỏng tiền tệ và tài khóa tích cực hơn ở Việt Nam.
Kịch bản 3: Tăng trưởng GDP 6,46%, lạm phát bình quân 4,39%; tăng trưởng xuất khẩu giảm 2,17%, cán cân thương mại thặng dư 6,8 tỷ USD.
Giả thiết là bối cảnh kinh tế thế giới có chuyển biến tích cực hơn, như tăng trưởng phục hồi, gián đoạn chuỗi cung ứng đã giảm đáng kể, lạm phát ở Mỹ giảm, thời tiết thuận lợi hơn,…
Cùng với là sự quyết liệt trong cải cách và điều hành chính sách ở trong nước. Qua đó thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, hấp thụ tín dụng, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng suất lao động giúp hoạt động đầu tư hiệu quả hơn.
