Cú sốc tiếp nối với các nhà đầu tư
Theo một báo cáo phân tích vừa được Công ty CP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đưa ra, từ sau sự kiện Tân Hoàng Minh, việc mua lại trái phiếu doanh nghiệp trước hạn đã diễn ra mạnh mẽ, quy mô mua lại trái phiếu doanh nghiệp 9 tháng ước đạt 142,2 nghìn tỷ đồng, tăng 67% so với cùng kỳ năm 2021. Nếu tính cả lượng trái phiếu doanh nghiệp mua lại, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp tính đến cuối tháng 9/2022 ước đạt 1,1 triệu tỷ đồng, tương đương 13,4% GDP năm 2021 và 9,8% tổng dư nợ tín dụng tại ngày 28/09/2022.
Sau sự kiện Tân Hoàng Minh, thì sự kiện Vạn Thịnh Phát (VTP) là một cú hích mạnh làm gia tăng khủng hoảng niềm tin đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, dẫn đến làn sóng tháo chạy khỏi kênh đầu tư này, kể cả rút tiền khỏi các quỹ đầu tư trái phiếu chuyên nghiệp.
Theo phân tích của các chuyên gia VDSC, do sự phát triển nhanh và mạnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp các năm qua đã bám rễ vào hệ thống tài chính và tiếp cận một lượng lớn nhà đầu tư cá nhân tại Việt Nam, niềm tin lung lay đang dẫn đến khá nhiều xáo trộn trên thị trường.
Nhiều nhà đầu tư có tâm lý rời bỏ kênh đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Ảnh minh họa
“Chúng tôi cho rằng việc mua lại trước hạn phần nào giúp giảm bớt quy mô đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp, tuy nhiên, áp lực thời gian và quy mô trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn vẫn còn khá lớn. Giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn từ quý 4/2022 đến quý 4/2024 ước khoảng 865 nghìn tỷ đồng, đỉnh điểm trước mắt sẽ rơi vào quý 2 và quý 3/2023”- báo cáo cho biết.
Cũng theo báo cáo thì trong ngắn hạn, tâm lý rời bỏ kênh đầu tư trái phiếu doanh nghiệp có thể dần ổn định trở lại nhưng nếu như những nút thắt về pháp lý không được tháo gỡ, thiếu đi sự hỗ trợ và định hướng từ nhà điều hành thì nhiều khả năng sự khó khăn trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ còn tiếp diễn.
Biến cố SCB chỉ là ngắn hạn?
Theo các chuyên gia của VDSC cho rằng, khác với sự kiện Tân Hoàng Minh, sự kiện Vạn Thịnh Phát không chỉ dừng lại ở vấn đề trái phiếu doanh nghiệp mà còn liên quan đến biến cố tại Ngân hàng Sài Gòn (SCB) do SCB nằm trong hệ sinh thái tài chính của tập đoàn này.
Nhìn lại tháng 10, biến cố tại SCB có thể coi là một cú sốc thanh khoản trong ngắn hạn đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam. Trên thị trường cho vay liên ngân hàng, đầu tháng 10, lãi suất cho vay qua đêm tăng vọt lên trên 8,0%/năm, mức cao nhất kể từ tháng 4/2012. Tuy nhiên, bằng hành động bơm thanh khoản và đưa SCB vào diện kiểm soát đặc biệt của NHNN, lãi suất liên ngân hàng đã hạ nhiệt khá nhanh.
Tại ngày 01/11/2022, lãi suất cho vay qua đêm cao hơn 1,68 điểm % so với cuối tháng 9/2022. Ngoài ra, mặc dù doanh số giao dịch ở các kỳ hạn còn lại không đáng kể, chúng tôi vẫn nhận thấy có một số căng thẳng nhất định về thanh khoản ở các kỳ hạn 1-6 tháng. Từ đầu tháng 10 đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã bơm ròng hơn 95 nghìn tỷ đồng qua thị trường mở.
Bên cạnh đó, VDSC cũng cho rằng, cú sốc thanh khoản dạng VTP-SCB có thể dẫn đến rủi ro lây lan tài chính. Tuy nhiên, mức độ rủi ro sẽ tùy thuộc vào quy mô rủi ro thanh khoản của SCB, kết cấu mạng lưới của VTP-SCB trong hệ thống ngân hàng. “Mặc dù là một ngân hàng chưa niêm yết, quy mô của SCB là tương đối lớn. Cụ thể, quy mô tài sản hơn 761 nghìn tỷ đồng, chiếm 4,4% quy mô tổng tài sản của toàn hệ thống. Quy mô tiền gửi là 595 nghìn tỷ đồng, chiếm hơn 5% quy mô tiền gửi của hệ thống. Quy mô dư nợ là 384 nghìn tỷ đồng, chiếm 3% quy mô cho vay toàn hệ thống. Nếu cú sốc này chỉ “khu trú” tại SCB thì quy mô lớn là một vấn đề, nhưng chúng tôi cho rằng Ngân hàng Nhà nước vẫn có khả năng xử lý được”- chuyên gia VDSC nói.
