Phát biểu tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2022, triển khai nhiệm vụ năm 2023 do Bộ Giao thông vận tải tổ chức chiều ngày 13/1, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, cho rằng lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải đã chỉ đạo điều hành quyết liệt, điều hành chắc tay và nắm chắc vấn đề để triển khai công việc năm 2022. Các Vụ, Cục quyết tâm thực hiện, vào cuộc toàn diện bằng được nhiệm vụ dù gặp nhiều khó khăn sau đại dịch Covid-19.
Huy động tổng lực 500.000 tỷ đồng, tập trung cao độ phát triển cao tốc
Đánh giá kết quả cụ thể Bộ Giao thông vận tải đạt được trong năm 2022, theo Thủ tướng, Bộ Giao thông vận tải làm tốt công tác quy hoạch và hoàn thiện 4/5 quy hoạch chuyên ngành từ rất sớm, còn lại quy hoạch ngành hàng không đang gặp vài vướng mắc. Cùng với đó, Bộ Giao thông vận tải triển khai hàng loạt dự án quan trọng, trọng điểm quốc gia, với nhiều dự án mới được phê duyệt, khởi công mới cũng như hoàn thành và đưa vào sử dụng nhiều tuyến cao tốc.
Để triển khai được các dự án, quan trọng là huy động được “tiền tươi thóc thật” từ 5 nguồn quan trọng gồm vốn đầu tư công, từ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, từ tăng thu giảm chi, vốn ngân sách địa phương và vốn ngoài ngân sách.
"Cả nhiệm kỳ trước huy động được khoảng 136 nghìn tỷ đồng cho hạ tầng giao thông vận tải, nhiệm kỳ này dự kiến đạt gần 500 nghìn tỷ đồng. Nhiệm kỳ này tập trung cao độ phát triển hệ thống đường cao tốc, nhiệm kỳ tới sẽ tập trung cho hệ thống đường sắt tốc độ cao", Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng cũng đánh giá cao toàn ngành giao thông vận tải phấn đấu hoàn thành các dự án thành phần của dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2016-2020 cơ bản đúng kế hoạch; quyết liệt trong công tác giải phóng mặt bằng chỉ trong 1 năm đã bàn giao 70% mặt bằng để kịp khởi công 12 dự án thành phần giai đoạn 2021-2025 ngày 1/1 vừa qua.
Biểu dương tinh thần làm ngày làm đêm đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, Thủ tướng đánh giá Bộ Giao thông vận tải là một trong những đơn vị có nguồn vốn lớn nhưng kết quả giải ngân đạt cao.
Công tác điều hành hoạt động vận tải trong năm vừa qua tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, nhanh chóng hồi phục sau thời gian đứt gãy vì đại dịch. Sản lượng vận tải các lĩnh vực đều tăng rất cao so với cùng kỳ.
Cùng với đó, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế được quan tâm và đạt kết quả, nhiều quy định mới được cộng đồng đón nhận. Việc triển khai công tác xây dựng Chính phủ điện tử, chuyển đổi số đạt được những kết quả khả quan.
Bộ Giao thông vận tải hoàn thành tốt Đề án 06; triển khai mở rộng dịch vụ công mức độ 4 cấp đổi giấy phép lái xe do ngành giao thông vận tải cấp trên phạm vi toàn quốc; công tác phối hợp với các bộ, ngành, địa phương chặt chẽ hơn...
Thủ tướng nêu rõ, qua đây, chúng ta rút ra bài học đoàn kết thống nhất, chung sức, đồng lòng vượt qua khó khăn; phân cấp, phân quyền, cá thể hoá trách nhiệm, phân bổ nguồn lực, nâng cao khả năng thực thi các cấp gắn với kiểm tra, giám sát; phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành.
Tuyệt đối không để lãng phí, tiêu cực
Thủ tướng nhấn mạnh đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, hàng đầu cần được ưu tiên thực hiện trong năm 2023 và đề nghị Bộ Giao thông vận tải phối hợp với các bộ, ngành liên quan tập trung tháo gỡ các vướng mắc để huy động mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông bằng các hình thức BT, BOT.
"Ngành giao thông vận tải cần tháo gỡ vướng mắc về pháp lý về chính sách đầu tư dự án BOT, BT để giải phóng nguồn lực, bởi nguồn lực từ xã hội rất lớn, trên tinh thần đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, kích hoạt mọi nguồn lực đầu tư của xã hội", Thủ tướng chỉ đạo.
Thủ tướng chỉ rõ phương thức BOT không có tội tình mà do người thực hiện, cả thế giới đều áp dụng.
Do đó, Thủ tướng Chính phủ đề nghị ngành giao thông vận tải xây dựng các dự án, hoàn thiện thể chế, hoàn thiện thủ tục khuyến khích hợp tác công tư, đặc biệt trong xây dựng các tuyến giao thông trọng điểm như nâng cấp tuyến đường sắt Bắc - Nam, đường bộ cao tốc, kết nối các vùng trong nước và với các nước lân cận...
Cùng với đó là nghiên cứu xây dựng các dự án kết nối với các nước láng giềng Trung Quốc, Lào, Campuchia; đẩy nhanh nghiên cứu dự án đường sắt tốc độ cao (khoảng 200 km/giờ), trước tiên, nghiên cứu đoạn TP. Hồ Chí Minh đi Cần Thơ trên tinh thần tìm hướng tuyến thẳng nhất, tạo không gian phát triển mới; hoàn thiện các thủ tục, đề xuất các dự án PPP về phát triển các tuyến cao tốc kết nối, cảng biển...
Tập trung cao độ với tỉnh Đồng Nai để hoàn thành giải phóng mặt bằng sân bay Long Thành; các bộ, ngành phải chủ động vì đây là công trình trọng điểm quốc gia.
Đồng thời, tiếp tục rà soát, xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách; đẩy mạnh hơn nữa công tác phân cấp, phân quyền, nhất là những nội dung còn chồng chéo, gây khó khăn cho hoạt động của người dân, doanh nghiệp, những vướng mắc trong đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông.
Thủ tướng lưu ý tăng cường giám sát, nhất là trong công tác đấu thầu, giám sát thi công.
Đối với việc đầu tư các dự án thì phải đặt lợi ích của quốc gia, dân tộc lên trên hết, tăng cường giám sát, nhất là trong công tác đấu thầu, giám sát thi công.
"Các Ban quản lý dự án cần rà soát, xem xét lại, rút kinh nghiệm, hạn chế việc bán thầu, chia nhỏ các dự án, tránh tham nhũng, tiêu cực", Thủ tướng đặc biệt lưu ý.
Bộ và ngành giao thông vận tải tiếp tục tăng cường quản lý chặt chẽ tiến độ, chất lượng các công trình, dự án; tuyệt đối không để xảy ra tình trạng tham nhũng, thất thoát, lãng phí, tiêu cực; kiên quyết xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân vi phạm làm ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng dự án nhưng cũng có những hình thức khen thưởng kịp thời để cổ vũ, động viên những tổ chức, cá nhân hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Nhiều nhức nhối kéo dài
Cũng theo đánh giá của người đứng đầu Chính phủ, những thành tựu thời gian qua của ngành giao thông vận tải khá tích cực nhưng những điểm chưa được nhức nhối, kéo dài nhiều năm nên đề nghị lãnh đạo Bộ xem xét, xử lý kỹ lưỡng, chắc chắn để khắc phục bằng được những điều hạn chế, bất cập thời gian vừa qua.
Theo đó, Thủ tướng thẳng thắn chỉ rõ công tác quản lý nhà nước ở nhiều mảng còn chưa theo kịp thực tiễn; nhiều điểm nghẽn chưa tháo gỡ; còn chồng chéo giữa các quy định pháp luật như chính sách; các dự án triển khai còn vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu, một số dự án chậm tiến độ, tình trạng bán thầu; vẫn còn xảy ra những vụ việc tham nhũng, tiêu cực như tại các trung tâm đăng kiểm…
Trong công tác đăng kiểm ô tô, cần rút kinh nghiệm, kiểm điểm sâu sắc, xử lý sai phạm và tổ chức lại công tác này, không để tình trạng này tiếp tục xảy ra.
"Nhiều lĩnh vực vẫn còn tình trạng xin – cho, dễ nảy sinh tiêu cực; đề nghị ngành giao thông vận tải và các địa phương xem xét, những việc, lĩnh vực mà nhân dân và xã hội làm được và làm tốt thì khuyến khích xã hội hóa, khuyến khích hợp tác công tư", Thủ tướng lưu ý.
Thủ tướng cũng lưu ý trong quý 1, Bộ phải báo cáo vấn đề phân cấp cho địa phương quản lý luồng lạch ở các địa phương nữa mà giao địa phương trực tiếp quản lý.
Với dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành, người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh về việc đấu thầu minh bạch, trong sáng, tránh trường hợp sau này thanh tra, kiểm tra, mất rất nhiều công sức, mất tiền của, mất uy tín.
Bên cạnh đó, nêu rõ bất cập trong hoạt động vận tải hàng không khi việc cấp giờ cất hạ cánh (slot) có biểu hiện tiêu cực gây bất bình đẳng cho các hãng, Thủ tướng cho rằng việc cấp phép slot ở các sân bay hiện có tiêu cực, bởi có hãng được ưu tiên giờ tốt, số khác thì không được ưu tiên.
Thủ tướng cũng yêu cầu tiếp tục theo dõi, bám sát, hoàn thiện, kịp thời trình cấp có thẩm quyền xem xét đối với dự thảo Luật Đường bộ, về điểm này phải có các công cụ kiểm tra, giám sát; tập trung đổi mới hoạt động vận tải, nâng cao chất lượng hoạt động vận tải, tránh tiêu cực trong điều hành vận tải.
Người đứng đầu Chính phủ lưu ý ngành giao thông vận tải chú trọng công tác xây dựng đảng, cải cách hành chính, trong đó tiếp tục thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy hành chính, đơn vị sự nghiệp, nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước; đẩy mạnh xây dựng Chính phủ điện tử và chuyển đổi số theo hướng lấy người dân là trung tâm phục vụ; xây dựng các cơ sở dữ liệu nền tảng dùng chung và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành, hướng tới quản lý, điều hành dựa trên dữ liệu số.
