Lâm Minh Chánh (Tác giả)
Chủ tịch Học viện Kinh doanh và Tài chính BizUni 18 năm kinh nghiệm quản lý cấp cao tại các tập đoàn đa quốc gia, 13 năm khởi nghiệp đa ngành Tác giả cuốn sách "Tài chính cá nhân dành cho người Việt Nam"
Thị trường gần đây liên tục bị bán tháo và giảm mạnh, nhiều người hỏi tôi về khả năng hồi phục hay khởi sắc
Những năm gần đây, tôi theo đuổi trường phái không giải thích thị trường và cũng không dự đoán thị trường, vì diễn biến của thị trường là rất ngẫu nhiên.
Cũng như thị trường Việt Nam, mới đó thị trường còn tươi xanh, nhà đầu tư hăm hở vay margin để đầu tư, nhưng sau đó thì thị trường đỏ, nhà đầu tư bị call margin, thị trường càng đỏ mạnh hơn.
Tâm lý và hành vi của nhà đầu tư mãi mãi là một vấn đề rất khó lý giải. Nếu ai có thể lý giải và dự đoán được thị trường thì sẽ giàu to, giàu mau nhờ mua bán chứng khoán phái sinh. Dự đoán lên thì mua vào, dự đoán xuống thì bán ra, sẽ rất mau giàu.
Tuy vậy, một điều mà chúng ta khá chắc chắn rằng sau một thời gian tăng, thị trường sẽ có những cú sập. Từ 2020 đến nay đã có 4 cú sập vào tháng 1/2020, tháng 1/2021, tháng 7/2021 và cú sập hiện nay.
Sau những cú sập sẽ lại là những cú hồi. Và thị trường sẽ lại phát triển, tăng trong dài hạn nhờ vào giá trị của các doanh nghiệp tốt. Chỉ số VNIndex, và giá đóng cửa điều chỉnh (giá đã tính đến cổ tức và chia tách cổ phiếu) của doanh nghiệp tốt luôn có đỉnh sau cao hơn đỉnh trước.
Người mới thường không giữ được bình tĩnh khi bảng điện xanh đỏ thất thường, họ kiểm tra bảng điện thường xuyên và thậm chí mất ăn, mất ngủ vì nó.
Vấn đề không chỉ là người mới hay người cũ mà là chiến lược hay cách thức đầu tư.
Nếu họ đầu tư ngắn hạn, lướt sóng, mua thấp bán cao như đại đa số các nhà đầu tư, thì đương nhiên họ phải kiểm tra bảng điện thường xuyên, để biết tiền của mình tăng hay giảm như thể nào để có thể chốt lời hay cắt lỗ.
Nếu không chốt lỗ, thì chuyển qua gồng lỗ. Có khi họ gồng lỗ thành công, qua được cơn xuống. Có khi họ gồng lỗ thất bại, bị call margin, đứt mất phần lớn vốn đầu tư.
Giữ "cái đầu lạnh" sao khi chứng khoán chìm trong sắc đỏ?
Lời tư vấn của tôi cho các nhà đầu tư ngắn hạn là phải học, đọc, nghiên cứu để có kiến thức vững, kiến thức tốt thì tâm lý cũng sẽ tốt theo.
Tôi thấy hiện nay, rất nhiều nhà đầu tư mới đang đầu tư thông tin, theo sự mách bảo, theo cảm giác, rất hên xui, không khác đánh bạc là bao nhiêu.
Nếu đầu tư ngắn hạn, thì nhà đầu tư cần phải học về phân tích kỹ thuật, học về xu hướng, các con sóng, học về sự phản ứng, sự phản ứng thái quá, sự điều chỉnh, sự điều chỉnh thái quá của thị trường.
Nhà đầu tư cần học về cách đọc thị trường, học về cách phân tích thông tin. Thông tin nào sẽ tạo ra giá, thông tin nào chỉ là gây nhiễu, học để biết chốt lời và cắt lỗ đúng lúc, tỷ lệ chốt lời phải cao hơn tỷ lệ cắt lỗ.
Nếu đầu tư dài hạn, thì nhà đầu tư phải học về phân tích cơ bản, về tài chính doanh nghiệp, biết về giá trị nội tại của cổ phiếu/doanh nghiệp, biết cách chọn cổ phiếu tốt, doanh nghiệp tốt, biết đa dạng danh mục để giảm thiểu rủi ro.
Nói tóm lại, nhà đầu tư cần phải có kiến thức và trải nghiệm để hiểu rõ bản chất của việc đầu tư lướt sóng hoặc đầu tư dài hạn, phải trả lời một cách logic về những quyết định đầu tư của mình.
Giá cổ phiếu 'xa bờ', nhà đầu tư giá trị vẫn có thể ngủ ngon
Trong ngắn hạn, giá cổ phiếu lên xuống ngẫu nhiên. Giá có thể gần với giá trị nội tại, nhưng cũng có thể nhỏ hơn rất nhiều khi thị trường bi quan thái quá và lớn hơn rất nhiều khi thị trường lạc quan thái quá.
Tuy vậy, trong dài hạn giá sẽ phản ánh giá trị nội tại của doanh nghiệp.
Nếu giá thấp hơn giá trị nội tại, khi thị trường bình tĩnh trở lại, dòng tiền vào thị trường sẽ tìm đến những cổ phiếu này và đẩy giá lên cao trở lại với mức giá trị nội tại.
Nếu giá cao hơn giá trị nội tại, khi thị trường bình tĩnh trở lại, dòng tiền sẽ rời bỏ cổ phiếu đó. Khi đó giá cổ phiếu sẽ trở lại với mức của giá trị nội tại.
Vì thế các nhà đầu tư giá trị sẽ mua cố phiếu khi giá nằm dưới hoặc trong vùng giá trị nội tại. Họ sẽ được hưởng lợi khi giá thể hiện giá trị nội tại trong dài hạn. Vì giá trị nội tại cũng tăng trưởng theo thời gian nên giá cổ phiếu cũng tăng theo.
Nhà đầu tư giá trị chọn những cổ phiếu tốt (giá tăng tốt trong quá khứ), doanh nghiệp tốt (kinh doanh hiệu quả, tài chính vững vàng, lợi nhuận tốt, tiềm năng tăng trưởng tốt) và tính ra giá trị thực, giá trị nội tại để đầu tư. Trên thị trường chỉ có khoảng 30-40 cổ phiếu đạt tiêu chí đầu tư của tôi.
Nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu theo danh mục, tức là gồm 10 – 15 cổ phiếu khác nhau để giảm rủi ro.
Với danh mục đầu tư như vậy, khi giá cổ phiếu xa bờ, nhà đầu tư vẫn có thể ngủ ngon. Vì trong dài hạn, giá trị của danh mục sẽ tăng và giúp nhà đầu tư đạt tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng.
