Kết luận phiên họp thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Hội đồng thẩm định Nhà nước đã đưa ra một số kết luận và khuyến nghị.
Trong đó, Bộ GTVT được đề nghị bổ sung, làm rõ sự cần thiết đầu tư dự án với vai trò khắc phục mất cân đối của hệ thống giao thông vận tải trên trục Bắc - Nam; tạo một tuyến đường sắt mới chạy tốc độ cao trên trục Bắc - Nam mang tính xương sống giữ vai trò chủ đạo kết nối các đầu mối vận tải...
Về phương án đầu tư, Hội đồng thẩm định Nhà nước đề nghị Bộ GTVT tiếp thu chỉ đạo để hoàn thiện phương án với kịch bản đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường đôi khổ 1.435 mm để vận tải hành khách và hàng hóa, tốc độ thiết kế khoảng 200-250 km/h, tốc độ khai thác khoảng 200 km/h.
Đồng thời, Bộ GTVT tiếp thu ý kiến của tư vấn thẩm tra về cấp tốc độ thiết kế, phương án khai thác, hướng tuyến, vị trí nhà ga, khung tiêu chuẩn, công nghệ áp dụng để hoàn thiện phương án đảm bảo khả thi, tiết kiệm, hiệu quả.
Về hướng tuyến, có 12 tỉnh chưa đồng thuận với phương án tuyến và vị trí nhà ga do tư vấn thẩm tra đề xuất (Hà Nam, Ninh Bình...). Do đó, Hội đồng thẩm định Nhà nước đề nghị Bộ GTVT phối hợp tư vấn thẩm tra, tư vấn lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi làm việc với 12 địa phương để rà soát, nghiên cứu và thống nhất hướng tuyến, vị trí nhà ga.
Về tiến độ thực hiện dự án, kết quả phân tích độc lập của tư vấn thẩm tra cho thấy dự án phải thông toàn tuyến thì mới đạt hiệu quả.
Tuy nhiên, thời gian thực hiện dự án theo đề xuất tại báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (đến năm 2050 mới đưa vào khai thác toàn tuyến) là quá dài, sẽ dẫn đến rủi ro về tăng tổng mức đầu tư, bỏ lỡ cơ hội phát triển kinh tế - xã hội. Do vậy, Hội đồng thẩm định Nhà nước đề nghị Bộ GTVT tiếp thu ý kiến để hoàn thiện phương án phân kỳ đầu tư hợp lý, hoàn thành dự án trước năm 2045.
Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng được đề nghị nghiên cứu phương án đề xuất của tư vấn thẩm tra để hoàn thiện phương án huy động vốn cho dự án, đảm bảo khả thi.
Trang bìa báo cáo thẩm tra dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Hội đồng thẩm định Nhà nước bổ sung nghiên cứu mô hình thực hiện dự án PPP bao gồm đối tác công và đối tác tư. Trong đó, đối tác công sẽ huy động phần vốn nhà nước và quản lý xây dựng cơ sở hạ tầng, bảo trì và bảo dưỡng kết cấu hạ tầng. Đối tác tư có trách nhiệm huy động vốn đầu tư phương tiện vận tải và nhà ga cao tầng.
Đồng thời, đối tác tư sẽ thành lập bộ máy vận hành khai thác và trả phí khấu hao cơ sở hạ tầng đã đầu tư và trả phí bảo dưỡng hạ tầng cho đối tác công.
Hội đồng thẩm định Nhà nước đánh giá quy mô dự án là rất lớn, thời gian triển khai dài, qua nhiều thời kỳ... Do đó, đơn vị đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu kết quả thẩm tra và xây dựng cơ chế đặc biệt của dự án.
Trong khi đó, Hội đồng thẩm định Nhà nước cũng yêu cầu báo cáo nghiên cứu tiền khả thi cần phải rà soát, cập nhật lại số liệu, các nội dung tiếp thu, ý kiến của các thành viên và chuyên gia.
