Theo CNN, chưa đầy 2 tuần trước, tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani là người giàu thứ 4 thế giới. Với khối tài sản trị giá 120 tỷ USD, ông thậm chí còn giàu hơn Bill Gates hay Warren Buffet. Nhưng mọi thứ đã thay đổi sau khi Hindenburg Research cáo buộc ông đứng sau "vụ lừa đảo lớn nhất lịch sử".
Giá trị vốn hóa thị trường của các công ty mang tên ông Adani đã bay hơi 110 tỷ USD kể từ đó. Theo Bloomberg Billionaires Index, tài sản của ông giảm xuống dưới 60 tỷ USD.
Adani Group chỉ trích báo cáo của công ty bán khống Mỹ là "vô căn cứ" và "ác ý". Nhưng nỗi nghi ngại của các nhà đầu tư đang ngày càng tăng lên. Kéo theo đó là những phiên bán tháo ồ ạt.
Các đối tác kinh doanh và ngân hàng vội vã lên tiếng về mối quan hệ với tập đoàn. Chính phủ liên bang Ấn Độ được cho là đã tiến hành một cuộc điều tra hoạt động kinh doanh của ông Adani.
Gautam Adani là ai?
Ông Adani đã thành lập Adani Group cách đây 30 năm. Từng bỏ đại học, ông xây dựng một đế chế kinh doanh hoạt động từ mảng cơ sở hạ tầng, hậu cần, năng lượng tới khai thác mỏ.
Cách đây không lâu, ông vẫn là tỷ phú giàu nhất châu Á. Tháng 9 năm ngoái, vị doanh nhân Ấn Độ vượt mặt Jeff Bezos, trở thành người giàu thứ 2 thế giới. Ông Adani cũng được cho là có mối quan hệ thân thiết với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi.
Nhưng cuối tháng 1 năm nay, Hindenburg Research đã khiến các nhà đầu tư choáng váng. Trong báo cáo, hãng bán khống Mỹ nêu chi tiết các cáo buộc nhắm vào những công ty con thuộc tập đoàn mang tên ông Gautam Adani.
Công ty bán khống nhấn mạnh tập đoàn "nhúng tay vào kế hoạch gian lận kế toán và thao túng chứng khoán một cách trắng trợn suốt nhiều thập kỷ".
Hindenburg đặt 88 câu hỏi cho ông Adani, làm dấy lên những lo ngại về sức khỏe tài chính của tập đoàn. Các yêu cầu bao gồm cung cấp thông tin về những thực thể kinh doanh ở nước ngoài của tập đoàn, lý giải nguyên nhân Adani Group "có cấu trúc phức tạp, nhập nhằng như vậy".
Ông Adani đã bác bỏ các cáo buộc. Vị tỷ phú giàu nhất châu Á gọi những tuyên bố của Hindenburg là "hành động cố tình và liều lĩnh của một tổ chức nước ngoài nhằm đánh lừa cộng đồng đầu tư và công chúng nói chung".
Ông Jatin Jalundhwala - Trưởng bộ phận pháp lý của Adani - cho biết công ty đang xem xét các điều khoản liên quan theo hệ thống luật của Mỹ và Ấn Độ, nhằm có hành động khắc phục hậu quả và trừng phạt Hidenburg.
Nhưng các nhà phân tích cho rằng Adani Group đã đưa ra những câu trả lời thiếu thuyết phục.
Nhà đầu tư hoảng loạn
Giá cổ phiếu của Adani Enterprises đã bốc hơi gần 55% kể từ khi Hindenburg công bố báo cáo. Công ty cũng gặp khó khăn trong việc huy động nguồn vốn mới.
Tuần trước, Adani Enterprises đột ngột từ bỏ đợt bán cổ phiếu trị giá 2,4 tỷ USD, dù đã được các nhà đầu tư Ấn Độ và Vùng Vịnh đăng ký mua hết.
Cổ phiếu của hầu hết công ty con thuộc Adani Group lao dốc không phanh. Các sàn giao dịch chứng khoán Ấn Độ buộc phải ngừng giao dịch cổ phiếu của 5 công ty niêm yết thuộc tập đoàn vì giảm kịch biên độ ngày.
Trong khi đó, TotalEnergies - một trong những đối tác lớn của tập đoàn - tiết lộ Adani Group đã đồng ý để một trong “4 công ty kiểm toán lớn” thực hiện "cuộc kiểm toán chung”.
Gã khổng lồ năng lượng Pháp mô tả khoản đầu tư trị giá 3,1 tỷ USD vào Adani Group - thông qua các khoản đầu tư chung ở Ấn Độ - là “hạn chế”.
Tương lai bấp bênh
Làn sóng bán tháo khiến tương lai của Adani Group trở nên khó đoán. Giới đầu tư dồn sự chú ý vào khoản nợ lớn của các công ty mang tên ông Adani. Đó cũng là điều mà Hindenburg nêu ra.
Cơ quan xếp hạng Moody's cho biết rắc rối của Adani Group có thể khiến tập đoàn khó huy động vốn hơn.
"Bảng cân đối kế toán của chúng tôi rất lành mạnh với dòng tiền mạnh và tài sản an toàn", ông Adani nhấn mạnh trong một tuyên bố mới đây. Ông cho biết các công ty cũng không mắc phải bất cứ sai lầm nào trong việc thanh toán nợ.
Ảnh hưởng của làn sóng bán tháo có thể không gói gọn trong tập đoàn của tỷ phú Ấn Độ. Các ngân hàng nắm giữ tài sản của Adani Group sẽ chịu ảnh hưởng nếu giá trị của những tài sản này liên tục đi xuống.
Giới quan sát cũng lo ngại rằng bê bối của Adani Group sẽ ảnh hưởng tới hình ảnh của doanh nghiệp Ấn Độ trong mắt nhà đầu tư nước ngoài.