Năm 1985, sự tăng giá của đồng USD gây ra bất ổn đã khiến 5 nền kinh tế lớn gồm Pháp, Nhật Bản, Anh, Mỹ và Tây Đức liên kết để làm suy yếu đồng tiền này. Mục đích của hiệp định là nhằm can thiệp tỷ giá hối đoái bằng cách khiến tỷ giá đồng USD giảm tương đối so với đồng Yên Nhật và đồng Mark Đức. Với Mỹ, hiệp định giúp làm giảm thâm hụt thương mại.
Hiệp định được đưa ra trong bối cảnh tỷ giá đồng USD tăng hơn 50% so với đồng Yên, Mark, Franc Pháp và Bảng Anh. Thỏa thuận này được đặt tên là Plaza Accord theo tên khách sạn nổi tiếng ở New York nơi thoả thuận được ký kết vào năm đó.
Ở thời điểm hiện tại, đồng USD cũng tăng giá mạnh, gây áp lực lớn đối với các nền kinh tế trên thế giới. Đặc biệt, tỷ giá đồng Yên so với USD đã giảm xuống mức thấp kỷ lục trong hơn 3 thập kỷ.
Tuần trước, dù có sự thúc đẩy mạnh mẽ của Nhật, bộ trưởng tài chính của nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) đã không có cuộc thảo luận nào về một thỏa thuận can thiệp tương tự mà chỉ đưa vào thông cáo chung ngày 12/10 câu: “Sẽ theo dõi chặt chẽ những biến động gần đây trên thị trường”.
Theo Reuters, tuyên bố này, cùng với đồn đoán về khả năng Nhật sẽ có một đợt can thiệp tỷ giá lần thứ hai trong gần hai tháng, đã không thể ngăn đồng Yên trượt giá xuống mức thấp nhất 32 năm so với đồng USD trong phiên giao dịch ngày 13/10.
"Nhiều quốc gia đã cảm thấy cần thiết phải cảnh giác với những tác động lan tỏa của làn sóng thắt chặt chính sách tiền tệ toàn cầu và đã đề cập tới các động thái tiền tệ trước tình hình đó. Tuy nhiên, đã không có bất kỳ cuộc thảo luận về những bước phối hợp có thể được thực hiện”, Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Shunichi Suzuki phát biểu tại cuộc họp báo ngày 13/10 sau khi tham dự các cuộc họp của các nhà lãnh đạo tài chính G7 và nhóm 20 nền kinh tế phát triển và mới nổi lớn nhất thế giới (G20) ở Washington (Mỹ).
Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Shunichi Suzuki phát biểu tại cuộc họp báo sau khi Nhật có động thái can thiệp vào thị trường tiền tệ lần đầu tiên kể từ năm 1998 để bảo vệ đồng Yên - Ảnh: Reuters
Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cũng phát đi thông điệp rõ ràng rằng Washington không có ý định có động thái phối hợp can thiệp tỷ giá. Bà nhấn mạnh sự mạnh lên của đồng USD là “một kết quả tự nhiên của nhịp độ thắt chặt chính sách tiền tệ khác nhau ở Mỹ và các quốc gia khác”.
"Như nhiều lần đã chia sẻ, tôi cho rằng giá trị do thị trường quyết định của đồng USD là vì lợi ích của nước Mỹ. Và tôi sẽ tiếp tục duy trì quan điểm này”, bà Yellen trả lời hôm 12/10 khi được hỏi rằng liệu Washington có đang xem xét một thỏa thuận Plaza thứ hai hay không.
Theo các nhà phân tích, vì hiện tại Mỹ không quan tâm tới việc thảo luận một thỏa thuận tương tự Hiệp định Plaza, các quốc gia khác đang phải tìm cách giảm thiểu ảnh hưởng do đồng USD mạnh lên. Trong đó, một số nền kinh tế mới nổi đã phải tăng lãi suất để bảo vệ đồng nội tệ, kể cả khi động thái này làm hạ nhiệt tăng trưởng đáng kể.
Ông Sanjaya Panth, Phó giám đốc phụ trách khu vực châu Á và Thái Bình Dương của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), cho biết các nước mới nổi ở châu Á đã chứng kiến dòng vốn chảy ra khỏi nền kinh tế đáng kể trong năm nay, tương đương với các giai đoạn căng thẳng trước đây.
Tuần trước, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc (BOK) tăng lãi suất 0,5 điểm phần trăm lần thứ hai liên tiếp. Ngân hàng này cho biết việc đồng Won trượt giá 6,5% so với đồng USD trong tháng 9 khiến chi phí nhập khẩu tăng là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới quyết định định này.
Thống đốc BOK Rhee Chang-yong hôm 15/10 cho biết ông "không cảm thấy" sự quan tâm của các quan chức Mỹ trong việc ngăn chặn sự mạnh lên của đồng USD thông qua một thỏa thuận chung để can thiệp tỷ giá. Dù vậy, ông cho rằng sự hợp tác quốc tế để làm điều này có thể sẽ cần thiết “sau một khoảng thời gian nhất định”.
"Tôi cho rằng đồng USD quá mạnh, đặc biệt là trong một giai đoạn dài đáng kể, cũng sẽ không tốt cho Mỹ, đặc biệt là tác động lâu dài đối với thâm hụt thương mại, và điều này có thể gây ra mất cân bằng toàn cầu", ông nói.
“Việc đảo ngược xu hướng trượt giá của đồng Yên bằng cách can thiệp một mình là điều bất khả thi. Một khi tỷ giá Yên/USD vượt quá mức 150 Yên đổi 1 USD, rất khó để dự báo đồng nội tệ Nhật sẽ còn trượt giá tới mức nào bởi không có sự hỗ trợ kỹ thuật nào cho tới mức gần 160".
Daisaku Ueno, chiến lược gia về ngoại hối tại Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities
Tại Nhật, Chính phủ đang vào cuộc để ứng phó với việc đồng Yên liên tục trượt giá, một phần do sự trái chiều chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Nhật (BOJ) và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Trong đó, BOJ kiên định với việc duy trì lãi suất cho vay ở mức thấp.
Trong cuộc họp báo có sự tham gia của ông Suzuki ở trên, Thống đốc BOJ Haruhiko Kuroda đã loại trừ khả năng Nhật sẽ tăng lãi suất. Việc tỷ giá Yên Nhật đang tiếp tục giảm so với USD đang thử thách quyết tâm của các cơ quan chức năng nước này.
Tỷ giá USD/Yên hiện đã tăng khoảng 2% so với mức tỷ giá ở thời điểm Nhật đưa ra quyết định can thiệp tỷ giá hối đoái đầu tiên kể từ năm 1998 vào tháng trước.
Các nhà hoạch định chính sách Nhật Bản khẳng định sẽ không tìm cách bảo vệ một mức tỷ giá Yên cụ thể mà thay vào đó sẽ giảm bớt sự biến động.
Ông Masato Kanda, nhà ngoại giao về tiền tệ hàng đầu của Nhật, nói với các phóng viên hôm 14/10 rằng giới chức Nhật sẵn sàng "hành động quyết đoán bất kỳ lúc nào" nếu đồng Yên biến động quá mức.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, kể cả việc điều chỉnh những biến động quá mức của đồng Yên cũng là một thách thức lớn khi mà việc BOJ khẳng định tiếp tục duy trì lãi suất âm sẽ khiến các nhà đầu tư tiếp tục bán tháo đồng tiền này.
“Việc đảo ngược xu hướng trượt giá của đồng Yên bằng cách can thiệp một cách đơn độc là điều bất khả thi”, chiến lược gia về ngoại hối Daisaku Ueno của Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities, nhận xét. “Một khi tỷ giá Yên/USD vượt quá mức 150 Yên đổi 1 USD, rất khó để dự báo đồng nội tệ Nhật sẽ còn trượt giá tới mức nào bởi không có sự hỗ trợ về mặt kỹ thuật nào cho tới mức gần 160”. Trong phiên giao dịch ngày 14/10, tỷ giá này là 148,86 Yen đổi 1 USD.
