Nền kinh tế khu vực sử dụng đồng euro (eurozone) sẽ chỉ đạt tốc độ tăng trưởng khiêm tốn trong năm tới, dù tiền lương có thể sẽ tăng nhanh hơn lạm phát lần đầu tiên trong 3 năm - theo kết quả một cuộc khảo sát các nhà kinh tế học do tờ Financial Times (FT) thực hiện.
Khoảng 2/3 trong số 48 nhà kinh tế học được FT khảo sát cho biết họ tin rằng eurozone hiện đang suy thoái - tình trạng của một nền kinh tế với hai quý giảm liên tiếp của tổng sản phẩm trong nước (GDP) so với quý trước.
“Chúng tôi không gọi đây là một cuộc suy thoái toàn diện, mà thay vào đó xem đây là một giai đoạn trì trệ của tăng trưởng. Ngoài ra, chúng tôi dự báo nền kinh tế sẽ phục hồi chậm chạp trong năm 2024 thay vì tiếp tục xấu đi”, nhà kinh tế trưởng về châu Âu của ngân hàng BNP Paribas, ông Paul Hollingsworth, cho biết.
Kinh tế châu Âu đối mặt nhiều thách thức trong 2024
Hầu hết các nhà kinh tế trong cuộc khảo sát của FT cho rằng đợt suy giảm hiện nay của kinh tế châu Âu sẽ ngắn và nông, và nền kinh tế khu vực sẽ trở lại với trạng thái tăng trưởng dương nhẹ trong quý 1/2024. Tuy nhiên, họ nhận định eurozone sẽ chỉ đạt được mức tăng GDP yếu ớt trong năm 2024, đồng thời cảnh báo rằng lãi suất cao, khả năng xảy ra biến động trên thị trường năng lượng và bất ổn địa chính trị có thể dẫn tới một cuộc suy thoái sâu hơn.
Bình quân, các nhà kinh tế tham gia cuộc khảo sát dự báo kinh tế eurozone tăng trưởng 0,6% trong năm tới. Hầu hết đưa ra con số bi quan hơn so với dự báo của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) - hai tổ chức đã đưa ra mức dự báo tăng trưởng kinh tế châu Âu năm 2024 tương ứng là 0,8% và 1,2%.
Một số nhà kinh tế học nói rằng khả năng ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ và khả năng Ukraine thua trong cuộc chiến tranh với Nga là hai trong số những rủi ro có thể kéo nền kinh tế eurozone vào một thời kỳ tăng trưởng thậm chí còn yếu hơn. Ông Vitor Constancio, một cựu Phó chủ tịch ECB, nói rằng những rủi ro lớn đối với châu Âu là “một cuộc suy thoái kinh tế ở Đức hoặc Italy và một chiến thắng thuộc về ông Trump”.
Nhà kinh tế trưởng Holger Schmieding của Berenberg nhận định nếu ông Trump thắng cử, đó sẽ là một mối đe doạ lớn đối với triển vọng kinh tế châu Âu. “Nếu Mỹ ngừng hỗ trợ Ukraine và đe doạ chiến tranh thương mại với Liên minh châu Âu (EU), thì châu Âu và thế giới sẽ chịu thiệt hại nhiều hơn so với Mỹ”, vị chuyên gia nhận định.
Nhà kinh tế trưởng về vĩ mô toàn cầu của công ty quản lý tài sản Amunda Asset Management, ông Mahmood Pradhan, nói rằng rủi ro lớn nhất đối với eurozone là “lập trường chính sách tiền tệ thắt chặt kéo dài - bao gồm việc giảm quy mô bảng cân đối kế toán được đẩy nhanh - và chính sách tài khoá ít nới lỏng hơn, nhất là ở Đức”.
2/3 số nhà kinh tế học tham gia khảo sát cho rằng nền kinh tế Đức sẽ tăng trưởng dương trở lại trong năm tới, sau khi suy giảm trong phần lớn thời gian của năm nay. Dù vậy, nhà kinh tế trưởng về châu Âu của ngân hàng Deutsche Bank, ông Mark Wall, nói rằng “chính sách tài khoá thắt chặt hơn nhiều ở Đức, sau khi toà án tối cao của nước này không cho phép Chính phủ sử dụng nguồn quỹ thời Covid chưa được dùng đến để lấp đầy khoản thâm hụt ngân sách 60 tỷ euro, đồng nghĩa nền kinh tế lớn nhất châu Âu sẽ suy giảm 0,2% trong 2024.
Mối lo giá năng lượng và thị trường lao động
Hơn một nửa số nhà kinh tế học trong cuộc khảo sát của FT cho rằng châu Âu vẫn có khả năng đối mặt với một cú sốc nguồn cung năng lượng trong năm tới, cho dù khu vực bước vào mùa đông này với một kho dự trữ khí đốt gần như đầy và giá dầu đã giảm mạnh sau đợt tăng vọt ở thời điểm bùng nổ chiến tranh giữa Israel và lực lượng Hamas của Palestine ở dải Gaza.
“Châu Âu vẫn đang ở trong tình trạng bị hạn chế về nguồn cung năng lượng, nên bất kỳ mối lo nào về nguồn cung năng lượng cũng đều có thể dẫn tới giá năng lượng tăng cao”, nhà kinh tế trưởng về châu Âu của quỹ đầu tư trái phiếu PGIM Fixed Income, bà Katherine Neiss, phát biểu.
Cuộc khảo sát cho kết quả dự báo lạm phát ở eurozone sẽ giảm về gần mức mục tiêu 2% của ECB sau chưa đầy 2 năm tới. Các nhà kinh tế học dự báo giá tiêu dùng tại khu vực này sẽ tăng 2,5% trong năm 2024 và tăng gần 2,1% trong năm 2025. Các mức dự báo này thấp hơn dự báo mà ECB đưa ra hồi tháng 12, khi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ dự báo giá tiêu dùng tại eurozone sẽ tăng 2,7% trong năm tới và tăng 2,1% trong năm sau đó.
Cũng theo khảo sát của FT, tăng trưởng tiền lương ở eurozone dự báo đạt không tới 4% trong năm 2024, thấp hơn mức dự báo tăng 4,6% mà ECB đưa ra, nhưng vẫn đồng nghĩa rằng thu nhập thực của các hộ gia đình sẽ tăng lần đầu tiên trong 3 năm.
Hầu hết các nhà kinh tế được khảo sát tỏ ra bi quan hơn về triển vọng của thị trường lao động eurozone so với đánh giá của ECB. Họ dự báo tỷ lệ thất nghiệp trong khu vực sẽ tăng từ mức thấp kỷ lục 6,5% trong tháng 10 năm nay lên mức 6,9% vào cuối năm 2024.
“Ngoài rủi ro chính trị và địa chính trị, mối nguy nội tại lớn nhất đối với nền kinh tế eurozone là một sự sụt giảm của thị trường lao động”, nhà kinh tế trưởng Sylvain Broyer của S&P Global Ratings đánh giá. “Trong trường hợp như vậy, sự gia tăng của thu nhập thực tế trong kịch bản nền kinh tế hạ cánh mềm có thể sẽ không trở thành hiện thực được”.
Giá nhà ở tại eurozone được dự báo giảm thêm 1,6% trong năm tới, theo kết quả khảo sát của FT. Dự báo ảm đạm này phản ánh tình trạng tăng trưởng kinh tế ì ạch và lãi suất vay thế chấp nhà tăng cao trên toàn châu Âu. Gần một nửa số nhà kinh tế học được khảo sát nói họ lo ngại về một cuộc khủng hoảng có thể đang hình thành trên thị trường bất động sản thương mại, trong khi 1/4 nói họ không mấy lo ngại.
Vậy cuộc khảo sát này vào năm ngoái của FT có đưa ra được những dự báo chính xác về kinh tế châu Âu?
Câu trả lời là không quá tệ. Cách đây 1 năm, châu Âu còn đang trầy trật với cuộc khủng hoảng năng lượng, nên hầu hết các nhà kinh tế học được khảo sát đều có phần hơi bi quan thái quá cả về tăng trưởng và lạm phát. Tính bình quân, họ dự báo nền kinh tế eurozone sẽ suy giảm 0,01% trong năm 2023 và lạm phát sẽ vượt ngưỡng 6%.
Tuy nhiên, châu Âu đã dịch chuyển nhanh chóng và tích cực để “cai” khí đốt Nga, chuyển sang dùng các nguồn năng lượng nhập khẩu khác và năng lượng sạch. Nhờ đó, nền kinh tế khu vực năm nay đã chuyển biến tích cực hơn dự báo. Theo báo cáo mà ECB công bố mới đây, tăng trưởng GDP của eurozone có thể đạt 0,6% trong năm nay và lạm phát cả năm sẽ ở mức 5,4%.
