“Các biện pháp xử lý vi phạm đang trong quá trình hoàn thiện, nhưng tốt nhất là các bên liên quan thảo luận và thay đổi thì hơn là phải dùng đến các biện pháp hành chính”, ông Nguyễn Thanh Lâm, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) chia sẻ trong buổi hội thảo về quảng cáo trực tuyến, do Bộ tổ chức chiều 30/11.
Dịch vụ quảng cáo của các doanh nghiệp xuyên biên giới diễn ra sôi động ở Việt Nam. “Nhưng hiện nay chỉ có 9 doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh dịch vụ quảng cáo đăng ký với Bộ TTTT theo quy định, rất ít. Nhiều nhà kinh doanh quảng cáo lớn, nổi bật là Facebook, chưa đăng ký. Google mới đăng ký gần đây”, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử (PTTH&TTĐT), cho biết.
Bỏ qua yêu cầu của cơ quan chức năng
Theo quy định của Việt Nam, doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh dịch vụ quảng cáo phải thông báo thông tin liên hệ với Bộ TTTT 15 ngày trước khi bắt đầu kinh doanh tại Việt Nam.
Điều này được quy định tại Nghị định số 70/2021/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 15/9/2021. Khi thông báo, doanh nghiệp xuyên biên giới cần nói rõ có sử dụng máy chủ ở Việt Nam hay không, và phải cung cấp giải pháp kỹ thuật để kiểm soát và loại bỏ quảng cáo vi phạm pháp luật Việt Nam.
Dù vậy, cơ quan quản lý đã nêu đích danh các “ông lớn” trong ngành quảng cáo là Meta, Amazon, LinkedIn, Trade Desk, SilverPush, AdColony, Adskeeper, Taboola… chưa tuân thủ quy định đăng ký.
Ông Nguyễn Thanh Lâm, Thứ trưởng Bộ TTTT, tại Hội nghị về các giải pháp quản lý quảng cáo trên mạng. Ảnh: TA.
“9 trường hợp thông báo cũng không thông báo đầy đủ về vấn đề máy chủ tại Việt Nam”, ông Tự Do cho biết. Theo theo dõi của cơ quan chức năng, có doanh nghiệp đặt hơn 2.000 máy chủ tại Việt Nam nhưng khi đăng ký vẫn nói là không có.
“Nếu như họ nói rằng không có máy chủ, chúng tôi sẽ yêu cầu các nhà mạng không cho đặt máy chủ nữa để đúng như thông báo của doanh nghiệp. Không rõ đến khi mất 2.000 máy chủ đó thì họ có vận hành được hay không”, đại diện Cục PTTH&TTĐT cho biết.
Cơ quan này cho biết một năm qua kể từ khi có Nghị định 70 là thời gian “chờ đợi sự tự giác” của các doanh nghiệp xuyên biên giới. Nếu các doanh nghiệp này tiếp tục không thông báo sẽ bị ngăn chặn hoạt động kinh doanh tại Việt Nam.
Các doanh nghiệp đã “lỡ” khai báo sai về tình trạng máy chủ tại Việt Nam có một tháng để khai báo lại trước khi bị Bộ TTTT và các nhà mạng chặn máy chủ, ông Tự Do cho biết.
Treo quảng cáo trên nội dung phản cảm
“Vị trí” treo quảng cáo trên mạng cũng chưa được các bên liên quan tuân thủ đầy đủ. Quy định yêu cầu các nền tảng mạng xã hội, nhãn hàng, đại lý không quảng cáo trên các nội dung vi phạm pháp luật và các trang thông tin thuộc danh sách loại trừ hiển thị quảng cáo, hay “danh sách đen”, của Bộ TTTT.
“Quy định không gắn quảng cáo vào nội dung phản động hay nội dung vi phạm bản quyền vẫn bị vi phạm nhiều. Nhãn hàng lớn cũng vi phạm”, ông Tự Do nói.
Các nền tảng YouTube, Facebook vẫn cho người sử dụng đăng tải tràn lan nội dung vi phạm pháp luật, sau đó cho phép tài khoản bật tính năng kiếm tiền, đồng nghĩa với treo quảng cáo trên các nội dung đó.
“Các nền tảng xuyên biên giới, YouTube, Facebook, TikTok vẫn rất dễ dãi trong việc cho kiếm tiền qua quảng cáo mà không kiểm duyệt nội dung cấm, phản cảm, vi phạm pháp luật”, đại diện Cục PTTH&TTĐT cho biết.
“Nhiều nội dung xấu độc kéo theo lượng người xem lớn và theo đó là tiền quảng cáo của doanh nghiệp, nhãn hàng. Điều này vừa không công bằng với những người làm nội dung tử tế, và kéo theo nguy cơ an toàn nhãn hiệu cho các doanh nghiệp”, ông Thanh Lâm cho biết.
Các nhãn hàng và đại lý quảng cáo cũng chịu một phần trách nhiệm khi quảng cáo tràn lan trên các trang, kênh, tài khoản cá nhân có nội dung vi phạm pháp luật. Nhiều nhãn hàng không để ý đến hoặc không cập nhật thường xuyên “danh sách đen”, ông Tự Do cho biết thêm. Các nhãn hàng lớn bị cơ quan chức năng nêu tên có quảng cáo treo trên các nội dung xấu độc bao gồm Electrolux, Samsung, Eurowindow, Standard Chartered.
Đại diện Sở TTTT Hà Nội cho biết có trường hợp doanh nghiệp “tiếc nuối” lợi nhuận từ việc quảng cáo trên các nội dung không lành mạnh nhưng đang viral. “Điều này nên thay đổi, và chúng tôi cũng sẽ tăng cường kiểm tra và xử lý vi phạm để tạo môi trường kinh doanh công bằng”, đại diện Sở TTTT Hà Nội cho biết.
Ông Tự Do cho biết chỉ khi cơ quan quản lý lên tiếng yêu cầu rất mạnh mẽ thì TikTok mới xử lý vụ việc tài khoản đăng tải nội dung phản cảm vừa qua. Ảnh: TA.
Để cải thiện tình trạng quảng cáo của doanh nghiệp bị treo trên nội dung xấu độc, Bộ TTTT cho biết sẽ mở rộng “danh sách đen” để bao gồm cả các tài khoản mạng xã hội, kênh nội dung, trang thông tin điện tử có nội dung vi phạm hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng, để yêu cầu các doanh nghiệp không hợp tác quảng cáo.
Đây sẽ là cơ sở để các nhãn hàng và đại lý quảng cáo rà soát lại hoạt động của mình, và các nhãn hàng tiếp diễn quảng cáo trên nội dung độc hại này sẽ bị Bộ TTTT xử phạt, công khai tên.
Đại diện Cục PTTH&TTĐT cũng cho biết sẽ xây dựng “danh sách trắng”, các “vị trí” khuyến khích các nhãn hàng, đại lý quảng cáo ưu tiên treo quảng cáo. Danh sách này gồm các nền tảng mạng xã hội, báo, trang thông tin điện tử, tài khoản, kênh nội dung tuân thủ pháp luật. Danh sách trắng sẽ được công bố trên cổng thông tin điện tử của Bộ TTTT và trang web của Cục PTTH& TTĐT vào đầu năm 2023.
“Danh sách trắng” này hiện bao gồm hàng trăm báo, hơn 2.000 trang thông tin điện tử và 1.000 mạng xã hội được cấp phép, tạo thành một hệ sinh thái đủ lớn để đáp ứng nhu cầu quảng cáo của các doanh nghiệp. Nhưng việc cả 2 loại danh sách có phát huy hiệu quả hay không còn phụ thuộc vào cách doanh nghiệp, vì cách chi tiêu quảng cáo của họ sẽ quyết định loại nội dung nào được tài trợ và sản xuất trên không gian mạng, theo ông Nguyễn Thanh Lâm.
