Giá dừa khô giảm sâu do tác động tiêu cực từ xung đột giữa Nga và Ucraine

Cây dừa và kinh tế dừa giữ vai trò rất quan trọng trong đời sống kinh tế của khoảng 2/3 tổng số hộ dân Bến Tre.

Theo khẳng định của ông Trần Ngọc Tam, Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre, xung đột giữa Nga – Ukraine đã tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa và đến nhiều thị trường khác. Các sản phẩm dừa, từ dừa của Bến Tre đã xuất khẩu đến 90 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Tình trạng giá xăng dầu lên cao ảnh hưởng đến chi phí logistic, làm tăng giá thành và giá bán sản phẩm…

Giá dừa liên tục giảm sâu

Số liệu báo cáo của UBND tỉnh Bến Tre, cho thấy diện tích dừa toàn tỉnh hiện nay khoảng 77.230 ha; trong đó có 16.000 ha dừa uống nước. Cây dừa và kinh tế dừa giữ vai trò rất quan trọng trong đời sống kinh tế của khoảng 2/3 tổng số hộ dân Bến Tre. Sản lượng thu hoạch trong quý 1/2022 ước đạt 176 triệu trái, tăng 3,5% so cùng kỳ, đạt 25,5% kế hoạch.

Chuỗi dừa là một trong chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Bến Tre phát triển khá tốt, phát huy những hiệu quả trong thực tế. Theo Sở Công Thương Bến Tre, người dân đã mạnh dạn đầu tư và phát triển vườn dừa.

Hiện nay, chuỗi dừa đã hình thành 48 tổ hợp tác, 24 hợp tác xã, tổng diện tích thực hiện liên kết theo chuỗi 12.036,54 ha, chiếm 16,5% tổng diện tích dừa toàn tỉnh; trong đó có 9.778,72 ha diện tích dừa hữu cơ.

Theo số liệu của Sở Công Thương Bến Tre, 6 tháng năm 2022, giá trị sản xuất ngành chế biến dừa trên địa bàn tỉnh ước đạt 1.800 tỷ đồng, tăng 4,05% so với cùng kỳ, chiếm 10,32% so với giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh. Riêng xuất khẩu dừa tươi, tỉnh xuất khẩu được khoảng 2,7 triệu trái (tương đương 1,9 triệu USD), giảm hơn 2/3 so với cùng kỳ năm 2021. Giá xuất khẩu cũng giảm khoảng 15 - 20% so với năm trước.

Tại kỳ họp thứ 5 Hội đồng nhân dân tỉnh Bến Tre khóa X nhiệm kỳ 2021 - 2026 (khai mạc ngày 13/7/2022), ông Đoàn Văn Đảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre, cho biết giá dừa khô trên địa bàn tỉnh giảm rất mạnh và kéo dài trong nhiều tháng qua.

Cụ thể, dừa khô từ hơn 6.000 đồng/trái xuống còn dưới 2.000 đồng/trái. Nhiều sản phẩm khác từ dừa cũng giảm rất sâu và nghiêm trọng là thương lái, doanh nghiệp không mặn mà trong việc thu mua, khiến đời sống người trồng dừa bị ảnh hưởng rất nghiêm trọng.

Lý giải về nguyên nhân giá dừa xuống thấp, ông Nguyễn Văn Bé Sáu, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bến Tre, cho rằng chủ yếu do giá bán phụ thuộc vào nhiều phụ phẩm như vỏ dừa, nước dừa, gáo dừa,... Trong khi đó, hiện nay giá bán các phụ phẩm này giảm nhiều.

Ví dụ, nước dừa hiện chỉ còn 15.000 - 20.000 đồng/thùng 30 lít (trước đây có lúc lên 130.000 đồng/thùng); gáo dừa chỉ còn 1.000 đồng/kg (trước đây 3.500 đồng/kg)... Các sản phẩm như chỉ xơ dừa, thạch dừa gần như không xuất khẩu được.

Lệ thuộc thị trường xuất khẩu

Thị trường xuất khẩu quan trọng của ngành dừa Bến Tre là Trung Quốc. Theo Giám đốc Sở Công Thương tỉnh này, trước đây chỉ xơ dừa Bến Tre xuất khẩu qua thị trường Trung Quốc trung bình 55.000 - 65.000 tấn/năm.

Tuy nhiên, từ hơn hai năm nay,, xuất khẩu sang thị trường này chỉ được khoảng 40.000 - 45.000 tấn/năm; trái dừa khô thô xuất khẩu cũng giảm hơn phân nửa; thạch dừa và kẹo dừa giảm gần 2/3…

Trong nhiều tháng qua, dừa khô từ hơn 6.000 đồng/trái xuống còn dưới 2.000 đồng/trái.

Phân tích rõ thêm, ông Trần Ngọc Tam, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre, cho biết giá dừa khô giảm do ảnh hưởng tiêu cực từ xung đột giữa Nga và Ukraine. Cuộc xung đột này đã tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa. Hiện tại các sản phẩm từ dừa của Bến Tre đã xuất khẩu đến 90 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Tình trạng giá xăng dầu lên cao ảnh hưởng đến chi phí logistics, làm tăng giá thành và giá bán sản phẩm…

Ngoài ra, người đứng đầu chính quyền tỉnh Bến Tre cũng dự báo, sau trái dừa khô, khả năng sắp tới sẽ là trái dừa tươi (tức dừa xiêm uống nước), vì vậy tỉnh đang khẩn trương tính toán và triển khai ngay các giải pháp ứng phó.

"Để phát triển thị trường xuất khẩu ngành dừa bền vững, tỉnh Bến Tre đang rất kỳ vọng vào sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao Việt Nam. "Hiện nay, tham tán thương mại và lãnh sự quán Việt Nam tại nhiều nước như Hoa Kỳ, Ấn Độ, khu vực Châu Phi, EU… đã hỗ trợ cho hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối với các thị trường xuất khẩu nói trên", ông Trần Ngọc Tam cho biết thêm.

Phát triển bền vững cây chiến lược

Theo số liệu thống kê của Hiệp hội Dừa Bến Tre tổng hợp từ nguồn niên giám các tỉnh có dừa của Việt Nam, tổng diện tích trồng dừa của Việt Nam tính đến hết năm 2020 vào khoảng 170.000 ha.

Cụ thể, diện tích này phân bổ rải khắp các tỉnh gồm đồng bằng sông Cửu Long, Nam Trung Bộ và miền Trung; trong đó đồng bằng sông Cửu Long chiếm hơn 80% tổng diện tích với khoảng 130.000 ha. Riêng tỉnh Bến Tre có 73.997 ha (2020), chiếm 44% tổng diện tích cả nước và gần 60% diện tích các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long.

Diện tích dừa thu hoạch trên tổng diện tích trồng dừa (đến 2020), Bến Tre có gần 68.500 ha. Sản lượng dừa khai thác đến năm 2020 của Bến Tre vào khoảng 645.500 tấn (cả nước khoảng 1,5 triệu tấn; riêng đồng bằng sông Cửu Long không gồm Bến Tre khoảng 753.000 tấn, chiếm gần 90%; các vùng khác còn lại chiếm hơn 10%).

Phân bổ diện tích dừa tại Việt Nam. Nguồn: Hiệp hội Dừa Bến Tre.

Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết diện tích cây dừa của Việt Nam đứng thứ 7 trong số 93 quốc gia và vùng lãnh thổ trồng dừa trên thế giới. Theo đánh giá của Cộng đồng Dừa Quốc tế (ICC), dừa Việt Nam có năng suất và chất lượng cao nhất trên thế giới.

Tỉnh Bến Tre đang triển khai thực hiện đề án nông nghiệp hữu cơ. Đến nay, tổng diện tích dừa toàn tỉnh sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ có hơn 16.000 ha (chiếm 20,7% trên tổng diện tích dừa toàn tỉnh); trong đó, diện tích đạt chứng nhận hơn 9.500 ha.