Giá khí đốt tự nhiên tại châu Âu tăng vọt do các nhà máy khí đốt quan trọng ở Na Uy dừng hoạt động lâu hơn dự kiến. Ảnh: Reuters.
Theo CNN, sau nhiều tháng sụt giảm, giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu đã tăng trở lại trong tháng này. Dữ liệu của Dịch vụ Theo dõi Hàng hóa Độc lập (ICIS) cho thấy giá khí đốt kỳ hạn tiêu chuẩn đạt 35 euro (tương đương 38 USD) mỗi MWh, đánh dấu mức tăng 52% so với hồi đầu tháng.
Nói với CNN, các nhà phân tích giải thích giá khí đốt tự nhiên bật tăng do hoạt động bảo trì lâu hơn dự kiến tại những nhà máy khí đốt quan trọng ở Na Uy.
"Đợt tăng giá gần đây cho thấy thị trường châu Âu rất nhạy cảm với bất cứ sự gián đoạn nào về phía cung", ông Bill Weatherburn - chuyên gia kinh tế hàng hóa ở Capital Economics - nhận định.
Giá tăng hơn 50%
Trên thực tế, giá khí đốt tự nhiên tại châu Âu vẫn thấp hơn nhiều so với mùa hè năm ngoái. Thời điểm đó, lục địa này rơi vào cuộc khủng hoảng năng lượng sau khi Nga phát động cuộc chiến ở Ukraine.
Nhưng đợt tăng giá gần đây đã cho thấy sau khi cắt giảm nhập khẩu từ Nga, thị trường nhiên liệu châu Âu dễ tổn thương như thế nào.
Hôm 13/6, trên trang web của mình, Gassco - công ty điều hành mạng lưới khí đốt Na Uy - đã thông báo kéo dài thời gian dừng hoạt động một trong các nhà máy khí đốt đến ngày 15/7. Trước đó, nhà máy này dự kiến hoạt động trở lại vào ngày 21/6. Trong khi đó, 2 nhà máy khí đốt khác phải dừng hoạt động vô thời hạn "do những vấn đề về quy trình".
Năm ngoái, Na Uy đã thay thế Nga trở thành nguồn nhập khẩu khí đốt tự nhiên lớn nhất của Liên minh châu Âu (EU). Nước này chiếm 24% thị trường, trong khi thị phần của Moscow là 15%.
Đáng nói, một số nguồn cung khí đốt của châu Âu cũng sẽ biến mất. Giá đã tăng vọt hôm 15/6 sau thông tin Hà Lan chuẩn bị đóng cửa vĩnh viễn mỏ khí đốt Groningen.
Giá khí đốt kỳ hạn đã vọt lên 50 euro/MWh (tương đương 55 USD), đánh dấu mức cao nhất trong ngày rồi điều chỉnh giảm. Con số này tăng gấp đôi so với hồi đầu tháng.
Hà Lan từng là nước cung cấp khí đốt tự nhiên chính của châu Âu. Nhưng trong thập kỷ qua, nước này đã giảm sản xuất khí đốt tại các mỏ trên đất liền vì nguy cơ động đất.
Groningen là một trong những mỏ khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới, nhưng hiện chỉ chiếm một phần nhỏ trong cung khí đốt của châu Âu. Dù vậy, thông tin mỏ sẽ bị đóng cửa vào tháng 10 vẫn khiến các nhà giao dịch lo ngại.
Ông Tom Marzec-Manser - Trưởng bộ phận Phân tích khí đốt tại ICIS - dự báo giá khí đốt vẫn sẽ tăng cao. "Thị trường khí đốt châu Âu, và rộng ra là toàn thế giới, vẫn chưa thoát khỏi mối đe dọa về sự mất cân bằng cung cầu", vị chuyên gia chỉ ra.
Theo ông, giá khí đốt giao vào 2 mùa đông tiếp theo vẫn đang tăng cao so với mức trung bình trước đây.
Dễ tổn thương hơn
Tháng 8 năm ngoái, giá khí đốt ở châu Âu đã vọt lên mức cao kỷ lục là 340 euro/MWh (tương đương 372 USD). Thời điểm đó, các nước châu Âu đang chạy đua tích trữ kho nhiên liệu cho mùa đông đang đến gần.
Nhưng theo dữ liệu của Cơ sở Hạ tầng Khí đốt Châu Âu, đến nay, các kho lưu trữ đã đầy 73%, cao hơn nhiều so với mức trung bình 56% của khối vào cùng kỳ 5 năm qua.
"Giai đoạn khủng hoảng của mùa hè năm ngoái khó lặp lại một lần nữa", chuyên gia nghiên cứu khí đốt Massimo Di Odoardo tại công ty tư vấn Wood Mackenzie nhận định.
Châu Âu phải thừa nhận rằng khi nguồn cung từ Nga giảm mạnh, những sự cố bất ngờ có thể dễ dàng đẩy giá tăng vọt
Ông Henning Gloystein - Giám đốc năng lượng, khí hậu và tài nguyên của Eurasia Group
Hơn nữa, trong năm nay, châu Âu cũng không cần phải tranh giành nguồn cung khí đốt tự nhiên hóa lỏng với các nước châu Á. Mức dự trữ khí đốt ở Nhật Bản và Hàn Quốc đang cao kỷ lục, trong khi kinh tế Trung Quốc phục hồi chậm hơn dự kiến.
Nhưng các nhà đầu tư vẫn có lý do để lo ngại. "Châu Âu phải thừa nhận rằng khi nguồn cung từ Nga giảm mạnh, những sự cố bất ngờ có thể dễ dàng đẩy giá tăng vọt", ông Henning Gloystein - Giám đốc năng lượng, khí hậu và tài nguyên của Eurasia Group - nói với CNN.
Theo chuyên gia Di Odoardo, nếu các nhà máy khí đốt quan trọng của Na Uy đóng cửa dài ngày, thị trường sẽ mất hàng tỷ m3 khí đốt. "Chỉ cần giảm 5 tỷ m3 khí đốt, thị trường đã trở nên thắt chặt hơn rất nhiều", ông cảnh báo.
