Mối đe doạ với xe điện
Fintan Knight, chuyên gia của Automotive Equity Management cho biết, đơn cử như chiếc SUV chạy hoàn toàn bằng điện Audi E-tron (sau này được đổi tên thành Q8 E-tron) có giá trị còn lại thấp hơn so với chiếc Q7 tương đương với động cơ đốt trong.
Các chuyên gia cho rằng giá trị còn lại của xe điện đang tụt hậu so với xe động cơ đốt trong, một xu hướng có thể đe dọa việc áp dụng xe điện nhanh hơn cũng như tỷ suất lợi nhuận của các nhà sản xuất ô tô. Ưu đãi mua ô tô điện mới, công nghệ thay đổi liên tục và chi phí pin có nghĩa là xe điện kém hấp dẫn hơn trên thị trường ô tô đã qua sử dụng.
Fintan Knight, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của Automotive Equity Management, một công ty khởi nghiệp chuyên đánh giá các chỉ số và tài sản di động, cho biết: “Đây có lẽ là hiệu ứng kinh tế lớn nhất sẽ tác động đến ngành”.
Knight, cựu giám đốc của Audi, Rolls-Royce và BMW, đã chỉ ra các nghiên cứu cho thấy giá trị còn lại, được biểu thị bằng khấu hao, chiếm hơn 50% chi phí di chuyển (phần còn lại là chi phí vận hành, bảo hiểm và năng lượng). Ông nói: “Nó là trọng tâm của mô hình kinh doanh di động”.
Các nhà sản xuất ô tô có thể đưa ra các điều khoản cho thuê hấp dẫn nếu giá trị còn lại cao, một điểm đặc biệt quan trọng đối với xe điện, vốn đắt hơn để chế tạo và bán. Họ cho biết, những người mua ngại giá niêm yết cao và sợ phải chi hàng chục nghìn euro để thay pin có thể bị thuyết phục chuyển sang sử dụng xe điện bằng hợp đồng thuê hàng tháng với chi phí thấp và chi phí vận hành thấp.
Martin Weiss, người đứng đầu bộ phận định giá tại DAT, nhà cung cấp dữ liệu ô tô có trụ sở tại Đức, nhận định: “Giá trị còn lại càng cao thì mức giá cho thuê càng hấp dẫn và số lượng xe bán được càng nhiều”.
Trong một ví dụ về việc giá trị còn lại lớn có thể làm cho xe điện có giá cả phải chăng hơn như thế nào, Peugeot có thể cho thuê chiếc hatchback cỡ nhỏ e-208 của mình với giá khởi điểm 130 euro một tháng ở Pháp (có ưu đãi) vì giá trị bán lại của thương hiệu này cao, Giám đốc điều hành Linda Jackson nói.
“Định vị bao gồm trình độ công nghệ và giá trị thương hiệu cao, mang lại cho chúng tôi giá trị còn lại cao trong phân khúc phổ thông”, bà Linda Jackson nói tại buổi ra mắt mẫu SUV nhỏ gọn e-3008.
Các chuyên gia cho rằng điều quan trọng là giá trị còn lại phản ánh chính xác chi phí khấu hao trong thời gian thuê. Nếu giá trị của một chiếc xe điện 3 năm tuổi thấp hơn nhiều so với dự đoán, các nhà sản xuất ô tô, công ty cho thuê và đại lý sẽ phải đối mặt với tổn thất tài chính khi bán lại xe, cũng như những chủ sở hữu đã mua xe thông qua hình thức tài trợ truyền thống hoặc hoàn toàn bằng tiền mặt.
Weiss cho biết: “Để bán được chiếc xe vào thời điểm này, nó cần được giảm giá để phù hợp với mức giá thị trường hiện tại. Ngoài chi phí nắm giữ, còn có các chi phí liên quan đến việc giảm giá, dẫn đến tỷ suất lợi nhuận giảm. Người mua cuối cùng sẽ nhận thấy giá xe đã qua sử dụng thấp hơn, ảnh hưởng đến giá trị còn lại dự kiến của xe mới và cuối cùng dẫn đến giá thuê cao hơn”.
Chi phí là trở ngại lớn cho việc áp dụng EV. Một cuộc khảo sát năm 2022 của DAT cho thấy 53% chủ sở hữu xe điện tiềm năng cho rằng "chi phí mua ban đầu cao" là lý do khiến họ mua một chiếc ô tô đốt trong, một con số tương đương với những người chỉ ra sự lo lắng về phạm vi sử dụng.
Tesla đã giảm mạnh giá Model Y, mẫu xe bán chạy nhất châu Âu và các loại xe khác. Điều đó có thể ảnh hưởng đến giá trị còn lại của tất cả xe điện.
Knight nhận định các nhà sản xuất ô tô rất lạc quan về giá trị còn lại của xe điện, nhưng với nguồn cung cấp cả ô tô mới và ô tô đã qua sử dụng đều tăng sau khi những hạn chế về nguồn cung liên quan đến đại dịch và chất bán dẫn giảm bớt, rõ ràng là xe điện đã qua sử dụng có giá trị thấp hơn so với xe dùng động cơ đốt trong. Khoảng cách về giá trị còn lại của xe điện so với các mẫu xe đốt trong tương đương là khoảng 10 đến 12 điểm %. Ông cho biết mẫu SUV Audi Q7, mẫu xe sử dụng động cơ đốt trong, sẽ giữ giá trị tốt hơn 11 điểm % so với Q8 E-tron, mẫu xe điện có kích thước tương tự của thương hiệu.
Knight nói: “Thị trường xe điện đang thay đổi rất nhanh. Khi xe điện lần đầu tiên tiếp cận thị trường với số lượng đáng kể vào khoảng năm 2020, nguồn cung khan hiếm, chi phí nhiên liệu tăng cao và có nhiều ưu đãi dành cho người mua. Các nhà sản xuất ô tô lạc quan về kỳ vọng của họ đối với giá trị còn lại. Bây giờ điều đó đã hoàn toàn mờ nhạt. Theo số liệu từ Mỹ, trung bình một chiếc ô tô mới sẽ mất giá khoảng 28% trong ba năm đầu tiên sở hữu, nhưng đối với xe điện, con số đó tăng lên 41%”.
Emmanuel Labi, chủ tịch Autobiz, một công ty của Pháp cung cấp dịch vụ trao đổi và định giá cho các nhà sản xuất ô tô, nhận định sự chênh lệch về giá trị còn lại này “lẽ ra phải xảy ra từ ngày đầu tiên, nhưng thị trường đã không còn bình thường kể từ năm 2020. Ô tô nào cũng có thể bán được trong những năm gần đây. Kể từ thời điểm thị trường trở lại bình thường, xe điện là loại xe mất giá đầu tiên”.
Khoảng cách khấu hao
Các nhà cung cấp dữ liệu sử dụng các số liệu khác nhau để so sánh các giá trị còn lại, nhưng tất cả đều chỉ ra một xu hướng rõ ràng.
Nghiên cứu của Autobiz cho thấy tốc độ khấu hao của xe điện đang tăng nhanh ở Tây Âu, đặc biệt là ở Anh, nơi xe điện từ hai năm tuổi trở lên đang mất giá nhanh hơn 1,9 lần so với các hệ truyền động khác vào năm 2023, so với tốc độ nhanh hơn 0,7 lần vào năm 2022.
DAT nhận thấy rằng giá trị còn lại của xe điện ba năm tuổi bắt đầu theo sau giá trị của ô tô chạy xăng vào tháng 1 năm 2021. Tính đến tháng 7 năm 2023, xe điện giữ 60% giá trị sau ba năm, trong khi đối với các mẫu xe chạy xăng, con số này là gần 70%. diesel khoảng 67%
Một báo cáo vào tháng 5 của Glass's, một đơn vị của Autovista, cho thấy giá trị còn lại của xe điện ở Anh bắt đầu giảm vào tháng 9 năm 2022, trong khi giá trị còn lại của các loại nhiên liệu khác, bao gồm cả xe plug-in hybrid tiếp tục tăng. Đến tháng 5 năm 2023, giá trị còn lại của xe điện đã giảm 14%, được tính bằng phần trăm giá niêm yết của những chiếc ô tô đã sử dụng được 3 năm.
Glass's nhận thấy rằng giá trị còn lại của xe điện, chỉ bằng 47% giá niêm yết, thấp hơn 25 điểm % so với hệ thống truyền động trên xe hybrid hoàn toàn.
Theo Glass's, các đại lý cũng mất nhiều thời gian hơn để bán xe điện đã qua sử dụng - trung bình là 53 ngày, so với 36 ngày đối với các mẫu xe chạy xăng. Báo cáo cho biết: “Thật dễ hiểu tại sao các đại lý lại trở nên thận trọng khi dự trữ xe điện”.
Ở Thụy Điển, nơi xe điện chiếm khoảng 33% doanh số bán ô tô mới, xu hướng về giá trị còn lại cũng tương tự: Xe điện đã mất 10% giá trị kể từ tháng 2 năm 2020, trong khi tất cả các loại nhiên liệu khác đều tăng giá. Một nghiên cứu khác của Autovista cho thấy giá trị của ô tô chạy xăng đã qua sử dụng cao hơn 23 điểm % so với ô tô điện.
Các giám đốc điều hành của Peugeot cho biết họ có thể cung cấp mẫu xe điện cỡ nhỏ e-208 (hình trên) với mức giá thuê thấp nhất là 130 euro một tháng (có ưu đãi) vì giá trị còn lại cao của thương hiệu.
Lỗi thời nhanh hơn
Các chuyên gia cho biết có một số lý do khiến giá trị còn lại của xe điện thấp so với ô tô đốt trong.
Thứ nhất, các ưu đãi của chính phủ dành cho xe điện vừa làm sai lệch giá gốc vừa gây tổn hại cho thị trường xe điện đã qua sử dụng. Christof Engelskirchen, nhà kinh tế trưởng tại Autovista, viết trong một báo cáo vào tháng 5 rằng hầu hết các ưu đãi chỉ nhằm vào ô tô mới, khiến người mua ô tô cũ “có rất ít hoặc không có động lực” mua xe điện.
Weiss của DAT cho biết các ưu đãi và lợi ích về thuế có thể làm giảm giá niêm yết xe EV cao, nhưng trong thị trường ô tô đã qua sử dụng, “cuối cùng thì người mua hoặc thị trường mới là người quyết định giá trị thực của một chiếc xe”.
Bên cạnh đó, một lý do khác khiến xe điện bị ảnh hưởng trên thị trường ô tô đã qua sử dụng là các mẫu xe mới trở nên lỗi thời nhanh hơn nhiều so với các hệ truyền động khác.
Knight của Automotive Equity Management cho biết xe điện không cần phải tuân theo mô hình truyền thống là có bản nâng cấp giữa chu kỳ như xe động cơ đốt trong. Ông nói: “Trước đây, một mẫu xe sẽ được cập nhật ba năm một lần, nhưng một phần lợi thế cho người tiêu dùng ô tô mới là EV đang đổi mới nhanh hơn, đồng thời đẩy nhanh tốc độ lỗi thời của những chiếc xe cũ”.
Những nâng cấp đó có thể ở dạng pin cải tiến hoặc lớn hơn, động cơ điện hoặc thiết bị điện tử công suất hiệu quả hơn hoặc cập nhật phần mềm qua mạng. Chúng có thể tăng phạm vi hoạt động và giảm thời gian sạc.
Xe điện ra mắt năm 2020 có quãng đường trung bình khoảng 330 km nhưng chỉ hai năm sau, con số đó đã tăng lên 496 km. Những chiếc xe điện đã qua sử dụng còn bị đánh giá là “đơn giản là kém hơn về mức độ phù hợp hàng ngày”.
Theo các nhà cung cấp dữ liệu nghiên cứu các giá trị còn lại, đây là những lý do chính khiến xe điện gặp bất lợi sau thời hạn thuê ba năm thông thường:
Hầu hết đều nhắm đến xe điện mới, tạo ra nhu cầu giả tạo cho những mẫu xe đó. Những chiếc xe điện đã qua sử dụng thường không đủ điều kiện sử dụng chúng, có nghĩa là người mua không thấy được những lợi ích đó.
Về công nghệ, xe điện mới có phạm vi hoạt động rộng hơn và thời gian sạc nhanh hơn làm cho những mẫu cũ trở nên kém hấp dẫn hơn nhiều. Trong khi ô tô động cơ đốt trong đã qua sử dụng mất rất ít hiệu suất sau vài năm.
Người tiêu dùng còn không có cách nào để biết pin được sử dụng như thế nào, điều này có ảnh hưởng đến hiệu quả của pin. Và viễn cảnh thay pin với chi phí tiềm ẩn hàng chục nghìn euro làm tăng thêm rủi ro khi mua một chiếc xe điện đã qua sử dụng.
Nguy cơ về “sức khỏe” của pin
Knight và những người khác cho biết, điều chưa biết chính đối với xe điện đã qua sử dụng là tình trạng pin của chúng, đặc biệt là khi pin chiếm khoảng 30% giá thành của một chiếc xe điện. Pin có thể xuống cấp một vài điểm % mỗi năm, với hiệu suất 70% thường là mức giới hạn để được bảo hành tại nhà máy, nhưng cách xử lý chúng cũng không kém phần quan trọng, nếu không muốn nói là quan trọng hơn.
Quá nhiều chu kỳ sạc nhanh đến 100%, liên tục để pin tụt xuống 0 hoặc không làm nóng trước khi sạc đều có thể rút ngắn đáng kể tuổi thọ của pin, Knight nói.
Ông nói: “Nếu ai đó quên đổ đầy bình xăng thì hậu quả là bằng không. Nếu bạn quên sạc xe điện và đi nghỉ mát, có thể tình trạng pin đó khác biệt đáng kể so với các loại pin khác trên thị trường”.
Đặc biệt, những người mua xe điện đã qua sử dụng hiện không có cách nào biết được lịch sử này.
Sự không chắc chắn trên thị trường thường có nghĩa là giá thấp hơn. Knight nói: “Bạn phải xem xét tất cả xe điện đã qua sử dụng với mức độ nghi ngờ cao độ. Sau đó, vấn đề là ở mức giá nào thì tôi có thể gặp rủi ro về pin hỏng. Đó là cách giá trị còn lại giảm xuống”.
Khi xe điện chuyển từ các mẫu xe đắt tiền được những người sử dụng sớm mua sang các sản phẩm phổ thông nhạy cảm hơn về giá, Autovista, Autobiz và các dịch vụ định giá khác kỳ vọng chúng sẽ tiếp tục tụt hậu so với các loại nhiên liệu khác về giá trị còn lại.
Engelskirchen của DAT cho biết: “Liên tục trên khắp châu Âu, xe BEV sẽ chịu thiệt hại nhiều hơn xe ICE khi áp lực giá trên thị trường xe cũ tăng lên”.
Điều đó một phần là do thị trường xe điện đã qua sử dụng rất biến động, nhưng cũng vì làn sóng xe điện đầu tiên được bán ở châu Âu hầu hết là các mẫu xe cao cấp hoặc những chiếc xe cần tuân thủ nhưng có thể chưa được tối ưu hóa về hiệu quả và chi phí.
Labi cho hay: “Các nhà sản xuất ô tô không có lựa chọn nào khác ngoài việc định giá thấp giá trị còn lại của xe điện. Họ phải bán ô tô để đáp ứng yêu cầu về lượng khí thải CO2 của EU bắt đầu từ năm 2020”.
Các mẫu xe mới, đặc biệt là từ các thương hiệu Trung Quốc, sẽ cung cấp công nghệ tốt hơn với mức giá thấp hơn, khiến giá cả xe điện mới và đã qua sử dụng đều giảm.
Việc Tesla giảm giá mạnh trong năm nay, trong một số trường hợp lên tới hơn 10.000 euro, đã có tác động đáng kể đến giá xe điện mới, gây ảnh hưởng dây chuyền đến thị trường xe đã qua sử dụng. Engelskirchen của Autovista cho rằng mức độ của điều đó phụ thuộc vào cách các nhà sản xuất ô tô phản ứng.
Ông cho biết, việc giảm giá đơn giản sẽ nhanh chóng "thổi bay" thị trường xe điện đã qua sử dụng, trong khi các chiến lược khác như cung cấp các mẫu xe nhập khẩu giá thấp hơn nhưng được trang bị tốt hơn hoặc giảm giá cho thuê thông qua các ngân hàng cố định sẽ ít ảnh hưởng hơn đến giá trị còn lại.
Lời khuyên của ông dành cho các nhà sản xuất ô tô có thể muốn cắt giảm phù hợp với Tesla đó là: "Đừng làm điều đó”.
Làm thế nào để cải thiện giá trị còn lại
Do tầm quan trọng của giá trị còn lại của xe điện đối với sức khỏe tài chính trong tương lai của các nhà sản xuất ô tô, có thể làm gì để cải thiện chúng là câu hỏi nhiều người quan tâm.
Các chuyên gia cho rằng thị trường sẽ ổn định một cách tự nhiên khi xe điện chiếm tỷ lệ lớn hơn trong thị trường ô tô đã qua sử dụng và công nghệ này trở thành mặc định.
Labi cho biết: “Hyundai và Toyota gặp vấn đề tương tự trong những năm đầu tiên ở châu Âu. Thị trường không biết cách định giá chúng. Một khi chúng chứng tỏ được mình, giá trị xe cũ sẽ tăng lên."
Các giám đốc điều hành của Citroen cho rằng họ đã đơn giản hóa bảng tùy chọn trên New e-E3 với mục tiêu cải thiện các giá trị còn lại.
Citroen đang cố tình đơn giản hóa bảng tùy chọn trên New e-C3, một chiếc hatchback nhỏ có giá dưới 25.000 euro, với mục tiêu làm cho các giá trị còn lại dễ dự đoán hơn. Chỉ có hai cấp độ trang trí, You và Max, chỉ có màu sắc và một vài lựa chọn khác trong mỗi cấp độ.
Federico Goyret, người đứng đầu bộ phận tiếp thị và truyền thông tại Citroen nói: “Cuối cùng, nó mang lại sự minh bạch hơn rất nhiều tại điểm bán lại. Khi bạn có những chiếc xe đã được cấu hình từ ba năm trước, khách hàng nhìn thấy chúng lần thứ hai sẽ không biết các tùy chọn trị giá bao nhiêu. Bạn không nhận được giá trị còn lại của những lựa chọn bạn chọn”.
Altelium, một công ty kỹ thuật của Anh, đang tung ra một nền tảng mà hãng cho biết sẽ đánh giá chính xác trạng thái của pin EV. Ý tưởng là cung cấp bảo hành mở rộng cho xe điện đã qua sử dụng.
Altelium cho biết: “Như một dấu hiệu truyền thống về niềm tin vào sản phẩm, bảo hành mở rộng giúp thúc đẩy doanh số bán hàng và sự vắng mặt của chúng đối với BEV đã qua sử dụng đã là một lực cản trên thị trường. Để loại bỏ sự không chắc chắn và rủi ro khỏi thị trường xe điện đã qua sử dụng, các nhà sản xuất ô tô có thể chuyển sang tập trung hóa mô hình sở hữu, bắt đầu từ mô hình bán hàng trực tiếp hoặc mô hình “đại lý”. Nếu họ có thể tân trang lại những chiếc ô tô một cách chính xác và không phải lo lắng về việc người trung gian về chuyện lợi nhuận thì họ có thể làm cho toàn bộ quá trình hiệu quả hơn”.
