Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ phát một tín hiệu cứng rắn hơn trong cuộc họp chính sách tiền tệ định kỳ sắp tới, lãi suất cơ bản của Fed đến tháng 12 sẽ tăng lên mức 4% và sẽ duy trì ở mức cao trong suốt năm 2023 - giới chuyên gia kinh tế nhận định trong một cuộc khảo sát do hãng tin Bloomberg thực hiện.
Theo khảo sát này, Uỷ ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) - bộ phận quyết định lãi suất trong Fed - sẽ nâng lãi suất 0,75 điểm phần trăm lần thứ ba liên tiếp khi kết thúc cuộc họp vào lúc 14h chiều ngày thứ Tư (21/9) theo giờ Washington. Với bước nhảy này, lãi suất cơ bản của Fed sẽ tăng lên ngưỡng 3-3,25%.
Lãi suất sẽ lên cao hơn và giữ ở mức cao lâu hơn
Các chuyên gia trong cuộc khảo sát kỳ vọng rằng trong dự báo mà Fed đưa ra sau lần họp này, ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới dự kiến lãi suất tăng lên ngưỡng 4% vào cuối năm nay và tiếp tục nhích lên trong năm tới, trước khi việc cắt giảm bắt đầu trong năm 2024 để đưa lãi suất về mức 3,6%.
Đó sẽ là một dự dịch chuyển lớn so với dự báo mà Fed đã đưa ra hồi tháng 6, phản ánh một cuộc chiến chống lạm phát khó khăn hơn sau khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 mới công bố gần đây cho thấy lạm phát ở Mỹ nóng hơn dự báo. Cuộc khảo sát nói trên của Bloomberg được thực hiện với sự tham gia của 45 nhà kinh tế học, diễn ra từ ngày 9-14/9.
Chủ tịch Fed Jerome Powell đã nói rằng Fed cam kết mạnh mẽ với việc đưa lạm phát trở về ngưỡng mục tiêu 2% mà Fed đề ra, và sẽ không sớm dừng cuộc chiến chống lại sự leo thang của giá cả chỉ vì các số liệu cho thấy sự suy yếu của nền kinh tế. Cơ sở để Fed gia tăng sự quyết liệt chính là báo cáo CPI tháng 8 - thống kê cho thấy áp lực lạm phát đang ngày càng lan rộng và ngấm sâu trong nền kinh tế.
“Chúng tôi cho rằng Fed sẽ tiếp tục nâng lãi suất cho tới khi các dấu ấn lạm phát đã được nhận diện giảm đi. Báo cáo CPI tháng 8 đã làm gia tăng tính cấp bách cho nhiệm vụ chống lạm phát của Fed. Lạm phát càng giữ lâu ở mức cao, thì càng có nhiều mối lo về sự xuất hiện của một vòng xoáy tăng lương và/hoặc các kỳ vọng lạm phát không thể được neo giữ”, chuyên gia kinh tế cấp cao Robert Dent của Nomura Securities International nhận định.
Dự báo về lãi suất cơ bản của Fed mà các chuyên gia kinh tế đưa ra trong hai cuộc khảo sát gần đây nhất của hãng tin Bloomberg - Nguồn: Bloomberg.
Cho tới nay, ông Powell chưa đưa ra một kỳ vọng cụ thể nào cho việc lãi suất có thể tăng cao đến đâu. Trong cuộc họp gần đây nhất vào tháng 7, ông nói rằng Fed sẽ hoạch định lãi suất theo từng cuộc họp. Sự thận trọng này của người đứng đầu ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới khiến cho “dot plot” - dự báo về lãi suất cơ bản mà Fed đưa ra trong mỗi cuộc họp chính sách - sẽ trở thành tâm điểm chú ý của nhà đầu tư trong cuộc họp tuần này. Ngoài ra, thị trường cũng sẽ hướng đến cuộc họp báo của ông Powell, dự kiến bắt đầu khoảng nửa tiếng đồng hồ sau khi Fed công bố quyết định chính sách.
Đường đi của lãi suất mà các chuyên gia kinh tế trong cuộc khảo sát của Bloomberg dự báo ít “căng” hơn dự báo của thị trường. Giới đầu tư cũng đang đặt cược chính vào khả năng Fed nâng lãi suất 0,75 điểm phần trăm vào ngày thứ Tư, nhưng cho rằng đến cuối năm, lãi suất sẽ tăng lên mức khoảng 4,23%.
Liệu kinh tế Mỹ có "hạ cánh mềm"?
Dưới sự chèo lái của ông Powell, Fed đang cố gắng đưa nền kinh tế Mỹ “hạ cánh mềm”, nghĩa là đưa nền kinh tế giảm tốc ở mức vừa đủ để kéo được lạm phát xuống mà vẫn duy trì được một thị trường lao động vững mạnh. Theo cuộc khảo sát của Bloomberg, trong tuyên bố sau cuộc họp, FOMC sẽ đưa ra dự báo rằng kinh tế Mỹ tăng trưởng 0,5% trong năm nay và tăng 1,4% trong năm 2023 - đều giảm so với dự báo đưa ra hồi tháng 6 - trong khi tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng lên mức 4,2% trong năm 2024, từ mức 3,7% của tháng 8.
“Các nhà hoạch định chính sách vẫn tập trung vào chống lạm phát. Họ chưa phát đi tín hiệu nào cho thấy sẽ sớm phản ứng với các số liệu phản ánh sự giảm tốc của nền kinh tế và thị trường lao động”, Chủ tịch Hugh Johnson của Hugh Johnson Economics LLC nhận định.
Trong cuộc khảo sát, các chuyên gia nhận định FOMC sẽ tiếp tục cảnh báo về áp lực lạm phát và dự báo tốc độ lạm phát tại Mỹ ở mức 5,2% trong năm 2022; 2,6% trong năm 2023; và 2,2% trong năm 2024. Điều đó sẽ đồng nghĩa với việc phải đến ít nhất năm 2025 Fed mới đưa được lạm phát về mức mục tiêu 2%.
Ông Powell đã nhấn mạnh rằng Fed sẽ linh hoạt trong các kế hoạch tăng lãi suất và trong tuyên bố của lần họp trước, FOMC chỉ đưa ra định hướng lỏng lẻo về mức tăng lãi suất như thế nào là phù hợp trong lần họp tiếp theo. Trong cuộc khảo sát của Bloomberg, 3/4 số chuyên gia tin rằng sau cuộc họp tuần này, FOMC sẽ lại đưa ra định hướng như vậy.
Giới chuyên gia kinh tế gần đây liên tục bày tỏ lo ngại về khả năng kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh tay giữa lúc có nhiều thách thức đối với tăng trưởng, gồm giá lương thực-thực phẩm và năng lượng tăng cao trong bối cảnh chiến tranh Nga-Ukraine.
Cuộc khảo sát của Bloomberg đã hỏi các chuyên gia rằng liệu kinh tế Mỹ có thể rơi vào suy thoái trong vòng 24 tháng tới. “Hạ cánh cứng” được định nghĩa là khi nền kinh tế không thăng trưởng hoặc tăng trưởng âm trong một khoảng thời gian nhưng không được công bố chính thức là suy thoái.
“Lạm phát cao hơn và kéo dài hơn, sự thắt chặt chính sách tiền tệ quyết liệt hơn của Fed, và ảnh hưởng tiêu cực từ bức tranh kinh tế toàn cầu xấu đi sẽ kết hợp đẩy kinh tế Mỹ vào một cuộc suy thoái nhẹ trong nửa đầu năm 2023”, chuyên gia kinh tế trưởng về Mỹ Kathy Bostjancic của Oxford Economics nhận định.
Tỷ lệ dự báo của các chuyên gia kinh tế về kịch bản kinh tế Mỹ trong 24 tháng tới trong cuộc khảo sát của Bloomberg - Nguồn: Bloomberg.
Các nhà kinh tế học tham gia cuộc khảo sát có quan điểm không đồng nhất về triển vọng kinh tế Mỹ. 49% dự báo sẽ có suy thoái trong vòng 2 năm tới; 33% dự báo tăng trưởng sẽ có lúc bằng 0 hoặc âm - đồng nghĩa “hạ cánh cứng”; và số còn lại cho rằng Fed sẽ đạt được mục tiêu đưa nền kinh tế “hạ cánh mềm”.
