Tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Anh chỉ ra trường hợp của Elon Musk. Tỷ phú giàu thứ 2 thế giới chỉ phải chi trả “mức thuế thực” khoảng 3% trong giai đoạn 2014-2018. Ngược lại, Aber Christine - một người bán bột mì ở Uganda - kiếm được 80 USD mỗi tháng và chịu thuế 40%.
“Việc đánh thuế nhóm siêu giàu và các tập đoàn lớn sẽ là lối thoát cho tình trạng đa khủng hoảng hiện nay. Đã đến lúc chúng ta dừng tin rằng giảm thuế cho người giàu giúp họ giàu thêm và sự thịnh vượng đó sẽ lan tỏa dần xuống dưới tới mọi người", bà Gabriela Bucher - Giám đốc điều hành của Oxfam Quốc tế - nhận định.
"40 năm cắt giảm thuế cho giới siêu giàu đã cho thấy rằng thủy triều không đỡ mọi loại thuyền, nó chỉ nâng các siêu du thuyền cao hơn mà thôi", bà lập luận.
Mức tăng tài sản của tỷ phú giai đoạn 1987-2022 tính bằng tỷ USD (giá trị thực). Ảnh: Báo cáo của Oxfam dựa trên dữ liệu từ Forbes.
Tỷ lệ tài sản mới thu được (% tổng tài sản mới). Ảnh: Tính toán của Oxfam dựa trên Báo cáo Tài sản Toàn cầu của Credit Suisse.
Tầng lớp quý tộc mới đang hình thành
Trên toàn thế giới, với mỗi USD tiền thuế thu được, chỉ có 0,04 USD đến từ thuế tài sản. Một nửa số tỷ phú trên thế giới đang sống ở các quốc gia không có thuế thừa kế đối với của cải và tài sản truyền lại cho con cháu trực hệ.
Điều này đồng nghĩa với việc thế hệ tiếp theo sẽ được miễn 5.000 tỷ USD tiền thuế, một khoản tiền lớn hơn GDP của châu Phi. "Một tầng lớp quý tộc mới đang hình thành từ đó", Oxfam nhận định.
Nguồn thu nhập quan trọng nhất của người giàu là lợi tức vốn. Tuy nhiên, thuế đánh vào lợi tức vốn hiện chỉ ở mức trung bình 18%, nhỉnh hơn một nửa so với mức thuế trần trung bình đối với tiền công và tiền lương.
Tại các nước giàu, thuế suất giảm đối với người giàu tỷ lệ thuận với mức tăng thu nhập của nhóm 1% giàu nhất. Ảnh: Oxfam.
Mức thu thuế cao nhất đối với người giàu đang giảm dần. Ảnh: Oxfam.
Báo cáo cho thấy thuế đánh vào nhóm người giàu nhất từng cao hơn nhiều so với hiện tại. Trong 40 năm qua, các chính phủ từ châu Phi, châu Á, châu Âu và châu Mỹ đã cắt giảm thuế suất thu nhập đối với nhóm người giàu nhất, nhưng lại tăng thuế đối với hàng hóa và dịch vụ - loại thuế đánh vào những người nghèo nhất một cách không cân xứng và làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng.
“Đánh thuế giới siêu giàu là điều kiện tiên quyết và chiến lược để giảm bất bình đẳng", bà Bucher nhấn mạnh.
"Chúng ta cần làm điều này để đổi mới, để có được những dịch vụ công tốt hơn, để xây dựng xã hội hạnh phúc và lành mạnh hơn, để giải quyết khủng hoảng do biến đổi khí hậu và đầu tư cho các giải pháp chống lại lượng phát thải khổng lồ của nhóm siêu giàu”, bà nói thêm.
Giúp 2 tỷ người thoát đói nghèo
Nhiều thập kỷ cắt giảm thuế cho nhóm người giàu nhất và các tập đoàn đã làm gia tăng tình trạng bất bình đẳng, khi những người nghèo nhất ở nhiều quốc gia phải trả mức thuế cao hơn các tỷ phú.
Theo phân tích mới của Liên minh Chống bất bình đẳng, Viện Nghiên cứu Chính sách, Oxfam và tổ chức Triệu phú Yêu nước, chỉ cần thu thuế tài sản 5% đối với các đa triệu phú và tỷ phú trên thế giới đã có thể mang lại 1.700 tỷ USD mỗi năm, đủ để giúp 2 tỷ người thoát khỏi đói nghèo.
Đánh thuế giới siêu giàu là điều kiện tiên quyết và chiến lược để giảm bất bình đẳng
Bà Gabriela Bucher - Giám đốc điều hành của Oxfam Quốc tế
Cùng với đó tài trợ cho những khoản thiếu hụt trong các hoạt động cứu trợ nhân đạo hiện tại, triển khai kế hoạch 10 năm chấm dứt nạn đói, hỗ trợ những nước nghèo hơn đang bị tàn phá bởi các tác động của biến đổi khí hậu.
Việc áp thuế các triệu phú, tỷ phú cũng hỗ trợ cung cấp dịch vụ y tế - an sinh xã hội phổ quát cho tất cả người dân ở các nước thu nhập thấp và trung bình thấp.
Oxfam kêu gọi các chính phủ áp dụng thuế đoàn kết cộng đồng một lần và thuế thu nhập bất thường để chấm dứt hành vi trục lợi từ khủng hoảng; tăng thuế dài hạn đối với nhóm 1% người giàu nhất, trong đó đánh thuế cao hơn đối với các đa triệu phú và tỷ phú.
Các chính phủ phải đặc biệt tăng thuế đối với lợi tức vốn, loại thuế này đang thấp hơn so với thuế đánh vào các hình thức thu nhập khác.
Oxfam cũng kêu gọi đánh thuế tài sản của 1% những người giàu nhất với mức thuế suất đủ cao để giảm đáng kể số lượng và tài sản của những người giàu nhất, và tái phân bổ những nguồn lực này.
Điều này bao gồm thực hiện thuế thừa kế, tài sản và đất đai, cũng như thuế tài sản ròng.
