Ba nguồn thu chính của Quảng Cáo Google (Google Ads) vốn đến từ công cụ tìm kiếm, bản đồ và các hoạt động quảng cáo khác. Chỉ trong năm 2020, công ty mẹ của Google là Alphabet đã thu về gần 183 tỉ USD, trong đó 147 tỉ USD đến từ quảng cáo. Tuy nhiên, gần đây mảng này đang phải đối mặt với đủ rắc rối từ trong ra ngoài.
Lâu lắm rồi chính phủ Mỹ mới lại ra tay ‘xử’ Big Tech
Rắc rối đầu tiên phải kể đến vụ kiện chống độc quyền nhắm vào Google do bộ Tư pháp Hoa Kỳ đệ trình. Điều đáng nói là kể từ khi chính phủ Mỹ khởi kiện Microsoft năm 1998 tới nay, đây là lần đầu tiên nước này có động thái trấn áp hành vi độc quyền của một gã khổng lồ công nghệ khác.
Google đã kiểm soát mảng quảng cáo suốt 15 năm có lẻ, không ngừng tự tăng cường sức mạnh bằng cách thu mua, đè bẹp đối thủ, buộc các publisher phải sử dụng công cụ của mình, thao túng đấu giá quảng cáo để vụ lợi. Chính phủ Mỹ hiện đang thay mặt một loạt các cơ quan đòi Google bồi thường.
Nếu thua kiện, mảng quảng cáo trị giá hàng chục tỉ đô của Google có khả năng buộc phải thoái vốn. Quan trọng hơn, nếu vụ kiện chống độc quyền này kéo dài, rất có thể Google sẽ giẫm vào vết xe đổ của "gã khổng lồ bluetooth" IBM. Trong suốt 13 năm kể từ năm 1969, IBM đã phải đối mặt với vụ kiện chống độc quyền thị trường máy tính, để rồi bị Microsoft và Apple vượt mặt, thay thế.
Theo Bộ Tư pháp Hoa Kỳ, Google bị cáo buộc vi phạm Đạo luật chống độc quyền Sherman do 4 hành vi sau:
- Mua lại đối thủ cạnh tranh. Thông qua một loạt vụ mua lại, Google đã giành quyền kiểm soát các công cụ quảng cáo kỹ thuật số quan trọng, thường được các web publisher sử dụng để bán quảng cáo.
- Buộc các publisher sử dụng công cụ của Google. Google đòi hỏi các publisher sử dụng các công cụ mới của mình bằng cách hạn chế nhu cầu của các nhà quảng cáo trên mạng trao đổi Ad Exchange Google. Ngoài ra, các nhà quảng cáo cũng phải sử dụng dịch vụ của Google, nếu không quyền truy cập và sử dụng trên Ad Exchange Google sẽ bị giới hạn.
- Thao túng cạnh tranh khi đấu giá. Google ngắn các sản phẩm tương tự cạnh tranh với Ad Exchange của mình, đồng thời hạn chế các thư viện tài nguyên media đặt giá thầu theo thời gian thực trên nền tảng này.
- Gian lận đấu giá. Việc thao túng một phần cơ chế đấu giá quảng cáo cho phép Google kiếm được lợi nhuận mà không cần cạnh tranh.
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cho rằng tòa án nên buộc Google bán đi phần lớn các công nghệ quảng cáo đang nắm giữ để phá bỏ thế độc quyền.
Trên thực tế, đây không phải là lần đầu tiên Google bị kiện. Nếu như vụ kiện chống độc quyền năm nay nhắm vào công nghệ quảng cáo kỹ thuật số thì vụ kiện tháng 10 năm 2020 trước đây lại liên quan đến tìm kiếm và quảng cáo qua tìm kiếm.
Ngoài các vụ kiện đình đám, Google trong mấy năm gần đây cũng liên tiếp ‘ăn vé phạt’ cả lớn lẫn nhỏ.
- Năm 2017, Google bị phạt 2,72 tỷ USD vì lạm dụng vị thế để điều chỉnh kết quả tìm kiếm.
- Năm 2018, Google bị phạt 4,34 tỷ EUR vì gia tăng sự thống trị của Google Tìm Kiếm trên thị trường quảng cáo di động thông qua quyền kiểm soát hệ điều hành Android.
- Năm 2019, Google bị phạt thêm 1,7 tỷ USD vì hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong quảng cáo trực tuyến.
Thị phần không ngừng thu nhỏ
Vài năm trở lại đây, Google đang chuyển sức tập trung sang các mảng kinh doanh mới. Cùng lúc đó, các công ty như Amazon cũng tung ra mạng lưới quảng cáo của riêng họ, thị phần trên thị trường quảng cáo của Google ngày càng giảm.
Lần đầu tiên trong 10 năm trở lại, thị phần của Google đã giảm xuống dưới 50%, đến nay chỉ chiếm 28,8%. Để so sánh, năm 2017, thị phần của Google còn lên tới 34,7%.
Quảng cáo Google bị cho là phát tán phần mềm độc hại
Google Ads giờ đây được coi là nơi phát tán phần mềm độc hại. Tin tặc chỉ cần mua quảng cáo của Google để được lên top đầu kết quả tìm kiếm. Sau khi người dùng tải các phần mềm độc hại, các thông tin quan trọng của họ như email, tài khoản, cuộc trò chuyện sẽ bị đánh cắp.
Ví dụ, WinRAR, 7-Zip là các phần mềm nén và giải nén file cực kỳ phổ biến, thường xuất hiện trong mục quảng cáo và được ưu tiên hiển thị. Tin tặc rất dễ lợi dụng điều này để chèn các URL giả mạo. Người dùng sẽ gặp nguy hiểm nếu không kiểm tra kỹ lưỡng.
Phần mềm Blender 3D cũng bị ba quảng cáo giả mạo khác xếp trên đầu, đường dẫn thì trông na ná nhau.
Trong tháng 1 vừa qua, FBI đã gắn cờ đỏ cho một loạt phần mềm tìm kiếm độc hại có mặt trên Google Ads.
