Năm nay, sau khi Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện Khu vực (Hiệp định RCEP), thỏa thuận thương mại tự do lớn nhất thế giới có hiệu lực vào tháng 1, doanh số bán sầu riêng của Thái Lan sang Trung Quốc đã được đẩy mạnh hơn nữa. Vào mùa sầu riêng của Thái Lan hàng năm, đơn đặt hàng từ Trung Quốc cho “vua của các loại trái cây” có gai luôn tăng vọt, thúc đẩy các lô hàng từ nhà xuất khẩu sầu riêng tươi hàng đầu thế giới. Silaphon Thongrot, người đã quản lý một vườn sầu riêng trong 15 năm ở tỉnh Chanthaburi, miền đông Thái Lan cho biết: có tới 100% sầu riêng được vận chuyển đến Trung Quốc và nhu cầu đang tăng lên hàng năm. Phòng Thương mại Thái-Trung cho biết việc thông quan nhanh hơn và các biện pháp tạo thuận lợi thương mại khác do hiệp định RCEP cung cấp, cũng như việc ra mắt “Durian Express” và dịch vụ tàu chở trái cây đặc biệt tới Trung Quốc, đã giúp thúc đẩy thương mại sầu riêng Thái Lan và giảm chi phí cho các nhà xuất khẩu.
Hiệp hội Doanh nghiệp Nông nghiệp Thái-Trung hoàn toàn tin tưởng vào sự tăng trưởng đáng kể của xuất khẩu sầu riêng của Thái Lan sang Trung Quốc trong năm nay, hy vọng khu vực nông nghiệp phía đông sẽ xuất khẩu 35.000 container trong năm nay, so với 25.000 năm ngoái. Việc bán nóng sầu riêng của Thái Lan chỉ là một ví dụ cho thấy sự bùng nổ hợp tác kinh tế và thương mại giữa Trung Quốc và các nước ASEAN đã tăng thêm phần hấp dẫn sau khi Hiệp định RCEP có hiệu lực. Dữ liệu hải quan của Trung Quốc cho thấy trong quý đầu tiên của năm nay, thương mại giữa Trung Quốc và ASEAN chiếm 47,2%, tương đương gần một nửa - thương mại nước ngoài của Trung Quốc với các đối tác RCEP. Với thỏa thuận RCEP, ASEAN đã một lần nữa vượt qua EU để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc. Động lực vẫn tiếp tục bất chấp sự gián đoạn từ COVID-19, với khối lượng thương mại song phương tăng 10,2% so với cùng kỳ năm ngoái trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 5.
Bộ trưởng Thương mại Campuchia Pan Sorasak coi RCEP là động lực chính để phục hồi kinh tế ở các nước tham gia cả trong và sau đại dịch. Với Hiệp định RCEP, Campuchia dự kiến sẽ tăng trưởng xuất khẩu hàng năm từ 9,4% đến 18%, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế quốc gia từ 2% đến 3,8%. Campuchia là chủ tịch ASEAN năm nay. RCEP cuối cùng sẽ loại bỏ thuế quan đối với 90% hàng hóa giao dịch trong khu vực. Một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới cho biết khu vực Đông Á và Thái Bình Dương có thể gặt hái những lợi ích đáng kể thông qua tự do hóa hơn nữa, trong đó Campuchia, Việt Nam và các nước có thu nhập trung bình thấp khác được hưởng lợi nhiều nhất từ RCEP. Báo cáo nghiên cứu của ngân hàng cho biết: Khu vực này cũng sẽ chứng kiến một “cú hích ”bổ sung về năng suất khi sự cởi mở hơn mang lại các kỹ năng, công nghệ và vốn bổ sung. Bên cạnh việc thúc đẩy tăng trưởng thương mại, một chuỗi cung ứng khu vực tích hợp hơn theo hiệp định RCEP cũng mang lại lợi ích cho Trung Quốc và các nước ASEAN.
Các doanh nghiệp có chuỗi cung ứng toàn cầu có thể phải đối mặt với thuế quan ngay cả trong khu vực thương mại tự do nếu sản phẩm của họ chứa các thành phần được sản xuất ở nơi khác. Theo các quy tắc xuất xứ chung của RCEP, các bộ phận từ bất kỳ quốc gia thành viên nào sẽ được đối xử bình đẳng, điều này có thể mang lại cho các công ty ở các quốc gia RCEP động lực tìm kiếm các nhà cung cấp trong khu vực. Công ty Himile (Thái Lan), một nhà cung cấp khuôn lốp ở tỉnh Rayong, miền đông Thái Lan, đã trải nghiệm những lợi ích của hiệp định. Các nhượng bộ thuế quan, quy tắc xuất xứ chung và đơn giản hóa thủ tục hải quan của RCEP cho phép công ty này mua nguyên liệu và thiết bị cũng như phân phối sản phẩm hiệu quả hơn với chi phí thấp hơn. Công ty này có nguồn nguyên liệu thô từ Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc trong khi xuất khẩu sản phẩm sang thị trường Mỹ, châu Âu và ASEAN, đã thấy thời gian thông quan được rút ngắn từ ba ngày xuống một tuần cho mỗi lô hàng trong khi chi phí nhập khẩu nguyên liệu cũng giảm.
Ong Tee Keat, Chủ tịch sáng lập Trung tâm châu Á Hòa nhập Mới, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Malaysia, cho biết các nước ASEAN có thể hưởng lợi rất nhiều từ các quy tắc xuất xứ hài hòa trong khuôn khổ RCEP vì hàng hóa trung gian có thể có nguồn gốc từ bất kỳ quốc gia nào trong số 15 quốc gia RCEP. Chỉ cần một tỷ lệ nhất định của hàm lượng giá trị khu vực để hàng hóa đáp ứng các yêu cầu về quy tắc xuất xứ của RCEP để được nhượng bộ thuế quan. Điều này có thể giúp giảm chi phí sản xuất của các công ty hoạt động trong khu vực, tăng cường khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng khu vực, đồng thời tạo ra nhiều đầu tư, cơ hội việc làm và tăng trưởng kinh tế.
RCEP tìm cách thúc đẩy thương mại điện tử và nền kinh tế kỹ thuật số sẽ ngày càng phù hợp trong thế giới hậu đại dịch. Nó sẽ có những tác động không chỉ đến thương mại và tăng trưởng kinh tế mà còn thúc đẩy tính toàn diện kỹ thuật số và một sân chơi bình đẳng hơn. RCEP rất quan trọng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong khu vực, vốn đã bị ảnh hưởng lớn từ COVID-19, vì năng lực và khả năng cạnh tranh của họ có thể được nâng cao, cho phép họ vươn lên mạnh mẽ hơn nhờ cải thiện khả năng tiếp cận thị trường RCEP lớn hơn. Kể từ khi RCEP có hiệu lực, sự phát triển của thương mại điện tử xuyên biên giới giữa Trung Quốc và các nước ASEAN đã được tăng cường hơn nữa.
Là một trung tâm quan trọng cho hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu thương mại điện tử xuyên biên giới của Trung Quốc sang ASEAN, khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây ở phía nam Trung Quốc đã thu hút hơn 100 doanh nghiệp thương mại điện tử xuyên biên giới, bao gồm cả trung tâm đổi mới xuyên biên giới đầu tiên của Đông Nam Á là nền tảng thương mại điện tử Lazada và trung tâm hậu cần thương mại điện tử xuyên biên giới ASEAN của Shopee. RCEP không chỉ là một hiệp định thương mại đơn thuần cung cấp khả năng tiếp cận thị trường tăng cường và một môi trường kinh doanh ổn định. Đó là một công cụ chiến lược để duy trì lợi thế kinh tế của khu vực.
