Thị trường chứng khoán liên tục duy trì xu hướng đi ngang trong biên độ hẹp trong một thời gian khá dài. Trước một số tín hiệu về sự “hạ nhiệt” của lãi suất, nhiều người kỳ vọng đáy dài hạn của chứng khoán đã được xác lập. Dấu hiệu nào để nhận biết thị trường đã thực sự tạo đáy? Nhà đầu tư đang đứng trước cơ hội hay rủi ro khi những luồng thông tin tốt xấu vẫn đan xen?
Dấu hiệu thị trường tạo đáy dài hạn
Chia sẻ tại Tiêu điểm chứng khoán cuối tuần do Chứng khoán MBS tổ chức, ông Hoàng Công Tuấn - Kinh tế trưởng MBS cho biết có 2 cách để nhận diện vùng đáy dài hạn của thị trường chứng khoán.
Về các tín hiệu thị trường, chuyên gia MBS đưa ra 6 yếu tố:
Thứ nhất, thanh khoản thị trường giảm mạnh so với khoảng thời gian thị trường bùng nổ trước đó, không chỉ giảm 10-20% mà có thể lên đến 50%. Bởi khi giá cổ phiếu ở mức rất rẻ thì lực bán cũng sẽ giảm đi đáng kể.
Thứ hai, tỷ lệ đòn bẩy thấp. Bên cạnh những yếu tố vĩ mô cơ bản, tỷ lệ đòn bẩy cao cũng là một trong những nguyên nhân khiến thị trường có những giảm nhanh sập mạnh khi áp lực giải chấp lan trên diện rộng. Do đó, thời điểm tỷ lệ đòn bẩy của thị trường xuống mức thấp cũng là lúc vùng đáy xuất hiện.
Thứ ba, các nhà đầu tư lớn mua vào. Thực tế, dòng tiền của nhà đầu tư nhỏ lẻ không thể tạo ra trend lớn, chỉ khi dòng tiền lớn nhập cuộc thị trường mới có thể đi lên bền vững.
Thứ tư, tâm lý bi quan cùng cực nhưng giá không giảm. Khi ai cũng đứng ngoài quan sát và tìm cơ hội mua trong tương lai thì đó cũng là thời điểm thị trường tạo đáy.
Thứ năm, các cổ phiếu có triển vọng tốt âm thầm tăng giá. Mặc dù có nhiều doanh nghiệp yếu kém giá cổ phiếu giảm tương đương VN-Index ở vùng đáy 900 điểm, song nhiều doanh nghiệp có nền tảng tốt đã phục hồi đáng kể từ đáy.
Thứ sáu, thị trường trơ với thông tin xấu. Có nghĩa là khi giá cổ phiếu đã phản ánh hết yếu tố tiêu cực, những tin xấu tiếp theo xuất hiện cũng không thể khiến giá giảm thêm. Đây cũng là một dấu hiệu nhận diện thị trường đã thực sự tạo đáy và chỉ chờ thời điểm đi lên.
Về tín hiệu cơ bản, chuyên gia MBS cũng nhấn mạnh một vài yếu tố (1) đỉnh lãi suất và lạm phát (2) chu kỳ nới lỏng hình thành, (3) lợi nhuận doanh nghiệp tạo đáy (4) định giá thị trường thấp, (5) dòng tiền khôn ngoan xuất hiện.
Riêng về phương pháp nhận diện dòng tiền thông minh, ông Tuấn cho rằng cần quan sát kỹ động thái của một số quỹ đầu tư lớn, tỷ lệ tiền mặt của các quỹ cao có nghĩa họ đang tìm cơ hội để mua vào. Bên cạnh đó, nhà đầu tư nên theo dõi dòng tiền của khối ngoại.
Sau những nhịp giảm sâu, thị trường đều hồi phục mạnh mẽ
Nhìn lại quá khứ, chuyên gia MBS cho rằng sau mỗi đợt thị trường giảm sâu đều hồi phục mạnh mẽ từ đáy. Nhịp điều chỉnh càng sâu thì khi hồi phục mức độ tăng vọt lại càng mạnh. Đây là yếu tố mang tính chu kỳ của nền kinh tế nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng, không chỉ xảy ra tại thị trường Việt Nam mà cả trên thế giới.
Đơn cử như chứng khoán Mỹ là ví dụ, sau cú sập năm 2018 với mức giảm 50% từ đỉnh, sau đó cũng bật tăng mạnh trong những năm sau tiếp theo. Theo nghiên cứu của chuyên gia, những nhịp giảm sâu và giảm nhiều của thị trường chứng khoán thường kéo dài 1 năm rưỡi. Trừ trường hợp khủng hoảng nặng diễn ra thì thời gian giảm điểm sẽ kéo dài lâu hơn.
“Thời điểm đảo chiều chính sách đã xuất hiện tương đối rõ. Nếu nhìn bức tranh toàn cảnh về lãi suất trong năm 20 năm, chúng ta có thể thấy đây là mức lãi suất rất cao trong lịch sử. Do đó, một khi hạ nhiệt thì lãi suất cũng đi xuống nhanh chóng. Tôi cho rằng khoảng 1-3 tháng nữa Fed sẽ phải đảo chiều chính sách và cơ hội để chúng ta bắt đầu chu kỳ mới với mức lãi suất thấp là rất cao”, ông Hoàng Công Tuấn nhận định.
Dù vậy, chuyên gia nhấn mạnh nhà đầu tư nên mua cổ phiếu ở thời điểm khó khăn chuẩn bị qua đi và các yếu tố bắt đầu tốt hơn. Nhiều người bắt đáy quá sớm, nhưng thời điểm này không có gì phải vội vàng. Con đường đi lên trong năm nay là gập ghềnh nên để tham gia phải chọn mức giá hấp dẫn.
Theo chuyên gia, khó khăn lớn nhất của việc nhìn thấy trước cơ hội để tham gia thị trường ở vùng đáy chính là yếu tố tâm lý. Trải qua một khoảng thời gian thị trường biến động mạnh, nhà đầu tư chịu nhiều mất mát, nhà đầu tư thường mắc phải tâm lý chán nản, bi quan, nghi ngờ. Những tâm lý đó khiến chúng ta không thể giải ngân và nắm bắt những cơ hội tốt trên thị trường.
“Câu chuyện này chỉ được giải quyết khi chúng ta giải ngân 5-10% danh mục vào thị trường. Sau khoảng thời gian dài “đứng ngoài”, chúng ta cần mạnh dạn tham gia tỷ trọng nhỏ để lấy lại cảm nhận về thị trường. Những nhà đầu tư khôn ngoan đã bắt đầu trải nghiệm vì họ hiểu khó khăn chỉ là tạm thời. Tuy nhiên nhà đầu tư cần chọn lựa kỹ những cổ phiếu của doanh nghiệp có nền tảng kinh doanh tốt, tiềm năng tăng trưởng trong tương lai", chuyên gia MBS chia sẻ.
