Mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quyết định giảm loạt lãi suất điều hành áp dụng từ ngày 25/5 tới đây. Đây là lần thứ ba NHNN quyết định giảm lãi suất điều hành để hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế kể từ đầu năm 2023.
Trên phương diện đầu tư, lãi suất và chứng khoán luôn có sự đối nghịch. Xu hướng dần hạ nhiệt của lãi suất được kỳ vọng sẽ là một trong những chất xúc tác giúp chứng khoán bứt phá.
Tuy nhiên, thời gian gần đây, thông tin giảm lãi suất của NHNN không còn tác động quá mạnh đến thị trường chứng khoán. Minh chứng là thị trường phản ứng có phần nhạt nhoà trong 2 lần giảm lãi suất trước đó. Thậm chí, VN-Index ngược chiều giảm điểm sau thông tin hạ lãi suất đợt 3 này.
Vậy tính thực thi của chính sách giảm lãi suất như thế nào? Vì sao VN-Index liên tục “xịt hơi” trước xu hướng hạ nhiệt của lãi suất?
Lãi suất giảm là điều kiện cần, nhưng khả năng hấp thụ vốn vẫn kém
Bàn về tác động của việc giảm lãi suất điều hành, ông Đỗ Bảo Ngọc - Phó Giám đốc Công ty Chứng khoán Kiến Thiết cho rằng, giảm lãi suất là điều kiện cần, song chưa phải điều kiện đủ để kích thích tăng trưởng kinh tế Việt Nam.
Bởi NHNN có thể chủ động về mặt chính sách, nhưng không thể quyết định nhu cầu thực của nền kinh tế. Tình hình khó khăn của một số quốc gia lớn trên thế giới tác động mạnh đến hoạt động xuất khẩu của nước ta. Trong khi đó, nhu cầu tiêu dùng trong nước cũng suy yếu khi người dân thắt chặt chi tiêu.
Điều này khiến các doanh nghiệp sản xuất và tiêu dùng kinh doanh khó khăn và không có nhu cầu vay tín dụng, mở rộng sản xuất. Mặt khác, những doanh nghiệp BĐS có nhu cầu tín dụng cao cũng khó hấp thụ dòng vốn khi điều kiện cho vay của các ngân hàng không mấy “dễ thở” .
Do đó, lãi suất là điều kiện cần, nhưng điều kiện đủ là khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế thì vẫn yếu. Để giải toả được nút thắt này, ông Ngọc cho rằng Chính phủ cần xem xét triển khai thêm giải pháp giảm thuế để hỗ trợ cho doanh nghiệp trong bối cảnh ngân sách dồi dào.
Đặc biệt, chuyên gia cho rằng vấn đề cốt lõi là thúc đẩy mạnh đầu tư công để giải ngân vốn vào doanh nghiệp, nền kinh tế. Bên cạnh đó, đẩy tín dụng vào nền kinh tế thông qua room tín dụng, gói hỗ trợ lãi suất cho vay. Từ đây đến cuối năm, vị chuyên gia dự báo sẽ có thêm 1-2 đợt giảm lãi suất để hỗ trợ cho nền kinh tế.
Lãi suất giảm chỉ tốt hơn cho thị trường trong dài hạn
Bàn về tác động đến TTCK, ông Ngọc cho biết việc giảm lãi suất chỉ tốt cho thị trường chứng khoán trong dài hạn. Bởi để xu hướng giảm lãi suất “ngấm” vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp thì rõ ràng không thể trong một sớm một chiều. Do đó, yếu tốt độ trễ cũng là một trong những nguyên nhân khiến tâm lý thị trường thận trọng.
Trong ngắn hạn, ông Ngọc cho rằng VN-Index ngược chiều giảm trước thông tin giảm lãi suất cũng không quá khó hiểu. Bởi, thị trường đã khá hưng phấn trước khi thông tin chính thức được công bố nên “tin ra là bán” cũng là hợp lý.
Theo chuyên gia, “nút thắt” của thị trường trong ngắn hạn đó là dòng tiền. Dòng tiền không đủ mạnh giúp thị trường vượt cản khiến VN-Index liên tục hụt hơi, chủ yếu sideway trong biên độ hẹp.
Thứ nhất, dòng tiền đang kẹt ở cả khối ngoại và khối nội. Lượng tiền từ các quỹ đầu tư chủ động nước ngoài hầu như không huy động được vốn, bởi tỷ trọng tiền mặt các quỹ khá thấp nên nguồn vốn “bơm” thị trường không còn lớn. Dù các quỹ ETF vẫn là điểm sáng, song nhìn chung dòng vốn ngoại đã yếu đi trông thấy trong thời gian gần đây.
Trong khi dòng tiền khối ngoại đang có xu hướng đảo chiều, dòng tiền từ nhà đầu tư cá nhân cũng mắc kẹt ở một số kênh đầu tư như chứng khoán, trái phiếu, BĐS. Mức giảm lãi suất tiền gửi cũng chưa thực sự đủ hấp dẫn để dòng tiền dịch từ gửi tiết kiệm sang kênh chứng khoán. Thêm vào đó, số dư tài khoản chứng khoán vẫn ở mức thấp cho thấy NĐT chưa sẵn sàng trở lại.
Thứ hai, dự báo KQKD quý 2 tới đây vẫn chưa thể khởi sắc, chủ yếu vẫn sẽ là những gam màu tối. Theo chuyên gia, nhiều doanh nghiệp dự báo gặp khó khăn kéo theo tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường có thể suy giảm.
Thứ ba, áp lực đáo hạn trái phiếu từ tháng 5 đến tháng 9 sẽ rất lớn và đây vẫn là một gánh nặng cho thị trường. Doanh nghiệp sẽ tập trung xử lý vấn đề trái phiếu nên dòng tiền có thể sẽ tiếp tục eo hẹp.
Để kích thích dòng tiền nhà đầu tư quay trở lại, ông Đỗ Bảo Ngọc cho rằng thị trường cần chiết khấu thêm để hấp dẫn dòng tiền. Dù định giá P/E, P/B vẫn đang ở mức hợp lý so với quá khứ, song với dự báo EPS thị trường giảm đi khiến P/E forward có thể tăng cao hơn trong thời gian tới.
Với ước tính lợi nhuận doanh nghiệp giảm 15-20%, chuyên gia cho rằng P/E forward phải về xấp xỉ dưới 10 lần, tương đương VN-Index dao động quanh ngưỡng 950-1.000 điểm mới thực sự đủ hấp dẫn.
