Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Chủ tịch Hội đồng Thẩm định Nhà nước vừa ký Quyết định số 1514/QĐ-HĐTĐNN phê duyệt Kế hoạch thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt đô thị TP. Hà Nội, tuyến số 5 Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc (metro số 5).
Dự kiến đầu tư công, không phân kỳ đầu tư
Theo quy định nội dung thẩm định quyết định chủ trương đầu tư dự án quan trọng quốc gia sử dụng vốn đầu tư công, thành viên Hội đồng Thẩm định Nhà nước cho ý kiến, thẩm định kỹ lưỡng 14 nội dung quan trọng.
Nổi bật là việc đáp ứng các tiêu chí xác định dự án là dự án quan trọng quốc gia; sự cần thiết đầu tư, các điều kiện để thực hiện đầu tư, đánh giá về sự phù hợp với chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch có liên quan; đánh giá về dự báo nhu cầu, phạm vi phục vụ và dự kiến mục tiêu đầu tư, quy mô và hình thức đầu tư; đánh giá về việc phân tích, lựa chọn sơ bộ về công nghệ, kỹ thuật chính; đánh giá xác định sơ bộ tổng mức đầu tư, phương án huy động vốn; tiến độ dự kiến thực hiện dự án…
Căn cứ các nội dung về kỹ thuật và tài chính nói trên, vào đầu tháng 6/2021, Thủ tướng Chính phủ có Công văn số 734/TTg-CN cho phép Hội đồng Thẩm định Nhà nước được thuê tư vấn thẩm tra báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án. Theo đó, UBND TP. Hà Nội quyết định phê duyệt dự toán chi phí thẩm tra báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án với kinh phí khoảng 24,4 tỷ đồng.
Theo kết quả nghiên cứu của UBND TP. Hà Nội, tuyến metro số 5 sẽ là tuyến đường sắt đô thị theo tiêu chuẩn đường đôi, điện khí hóa, với chiều dài 38,43km, gồm 6,5 km đi ngầm, 2 km đi trên cao và 29,93 km đi trên mặt đất.
Dự án đi qua địa phận các quận Ba Đình, Đống Đa, Cầu Giấy, Nam Từ Liêm; các huyện Hoài Đức, Quốc Oai, Thạch Thất, với 21 ga, gồm 6 ga ngầm, 14 ga trên mặt đất và 1 ga trên cao và 2 depot được bố trí tại xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức và tại xã Yên Bình, huyện Thạch Thất.
Tuyến sử dụng đoàn tàu 4 toa cho giai đoạn từ năm 2025 - 2040 và cấu hình đoàn tàu 6 toa cho giai đoạn từ năm 2050 trở về sau. Số lượng phương tiện cần thiết cho từng thời kỳ là 26 đoàn tàu (4 toa) năm 2025; 37 đoàn tàu (4 toa) năm 2035 và 38 đoàn tàu (6 toa) năm 2050. Vận tốc thiết kế 120 km/h và 90 km/h đối với các đoạn đi ngầm; thời gian chờ tàu vào khoảng 3,3 phút.
Dự án tuyến metro số 5 có tổng mức đầu tư khoảng 65.404 tỷ đồng. Phương án cân đối nguồn lực đầu tư dự án tuyến đường sắt đô thị số 5 ưu tiên đầu tư giai đoạn 2021 - 2025 từ 5 nguồn vốn được Hội đồng thẩm định thành phố họp thông qua.
Dự án tuyến metro số 5 có tổng mức đầu tư khoảng 65.404 tỷ đồng. Trong đó, chi phí xây dựng 24.844 tỷ đồng, chi phí thiết bị 16.629 tỷ đồng, chi phí quản lý, tư vấn và chi phí khác 6.220 tỷ đồng; dự phòng phí 16.900 tỷ đồng.
Chi phí giải phóng mặt bằng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chỉ là 811 tỷ đồng.
Với quy mô đầu tư hơn 65.000 tỷ đồng, đây sẽ là tuyến đường sắt đô thị có quy mô vốn đầu tư lớn nhất trong số các tuyến metro đã hoàn thành bước lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi tại Hà Nội.
Để có đủ vốn xây tuyến metro số 5, dự án được cân đối vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, có thể cân đối bộ trí bổ sung giai đoạn 2026 - 2030 theo quy định của Luật Đầu tư công.
Phương án cân đối nguồn lực đầu tư dự án tuyến đường sắt đô thị số 5 ưu tiên đầu tư giai đoạn 2021 - 2025 từ 5 nguồn vốn được Hội đồng thẩm định thành phố họp thông qua.
Cụ thể, UBND TP. Hà Nội sẽ dành 15.000 tỷ đồng từ nguồn vốn đầu tư công và tiết kiệm chi trong giai đoạn 2021 - 2025; 18.000 - 20.000 tỷ đồng vốn từ cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp; 15.000 tỷ đồng từ đấu giá một số khu đất; phát hành trái phiếu dự kiến 10.000 tỷ đồng.
Ngoài ra, vay tổ chức tài chính trong và ngoài nước cho phần kinh phí còn lại khoảng 6.900 tỷ đồng.
Dự kiến được đầu tư một lần, không thực hiện phân kỳ đầu tư. UBND TP. Hà Nội đề xuất trình cấp có thẩm quyền chấp thuận đầu tư toàn tuyển trong một giai đoạn (2020 - 2025).
Tiến độ thực hiện như sau: giai đoạn chuẩn bị đầu tư từ năm 2018 - 2022. Tiếp đó, giai đoạn thực hiện dự án từ năm 2022 - 2026, trong đó, giai đoạn vận hành thử và bàn giao dự án vào cuối năm 2025; công tác nghiệm thu, thanh quyết toán năm 2026 - 2027.
Kết nối với siêu đô thị vệ tinh Hòa Lạc
Hệ thống đường sắt đô thị của thành phố Hà Nội đóng vai trò chính trong hệ thống vận tải hành khách công cộng tốc độ cao, khối lượng lớn, có chức năng gắn kết với các khu đô thị, khu công nghiệp, các trung tâm thương mại - dịch vụ - du lịch, trường học.
Trong các tuyến đường sắt được phê duyệt, tuyến số 5 (đường Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc), dài khoảng 39km là tuyến giao thông xuyên tâm huyết mạch, kết nối xâu chuỗi các đô thị hiện đại và tương lai dọc đại lộ Thăng Long với khu vực đô thị trung tâm và trung tâm đô thị.
Việc đầu tư tuyến đường sắt đô thị thành phố Hà Nội “Tuyến số 5, Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc” hình thành nên tuyến đường sắt hướng tâm trong tổng thể quy hoạch các tuyến đường sắt đô thị theo Quyết định 519/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Một phần tuyến chạy dọc theo khu vực trung tâm tập trung dân cư cao như: các quận Ba Đình, Đống Đa, Cầu Giấy, Nam Từ Liêm của thành phố Hà Nội, đoạn tuyến còn lại đi qua các khu vực đô thị đang phát triển, đặc biệt là đô thị vệ tinh Hòa Lạc được quy hoạch trở thành đô thị vệ tinh lớn nhất Hà Nội trong tương lai.
Tuyến số 5 hình thành cũng sẽ kết nối và trung chuyển hành khách với các tuyến số 2 (đoạn Nam Thăng Long đến Trần Hưng Đạo, đang trình phê duyệt điều chỉnh dự án), tuyến số 3 (đoạn Nhổn đến ga Hà Nội đang được xây dựng), tuyến số 4, 6, 8 (đang nghiên cứu), tuyến số 7 (quy hoạch).
Từ đó, cho phép hành khách di chuyển nhanh và thuận tiện từ các khu vực ngoại ô vào trung tâm thành phố, nhằm giảm mật độ đông đúc của giao thông đô thị, cải thiện kết cấu hạ tầng giao thông và điều kiện đi lại của nhân dân.
Bên cạnh đó, việc đưa vào vận hành tuyến số 5 sẽ giảm thiểu được đáng kể việc ùn tắc giao thông mà kết quá là các vấn đề liên quan cũng sẽ được cải thiện như giảm được ô nhiễm không khí, tiếng ồn và tai nạn giao thông.
Đồng thời, hiệu quả của dự án sẽ tác động tới việc thúc đẩy sự phát triển đô thị ngoài trung tâm, góp phần cơ cấu, sắp xếp phân bổ lại dân cư vùng đô thị lõi, phù hợp với mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đề phát triển bền vững.
Đề xuất bố trí 21 ga trên tuyến.
Để kéo giãn dân ra ngoại ô, về hướng tuyến, dự án bắt đầu tại khu vực đường Văn Cao giao với Hoàng Hoa Thám. Tuyến đi ngầm 2 ống đơn dưới đường Văn Cao, Liễu Giai, Nguyễn Chí Thanh, Trần Duy Hưng đến Trung tâm hội nghị Quốc gia, với tổng chiều dài đi ngầm là 6,5km.
Sau khi đi ngầm qua ga Vành Đai 3, tuyến có xu hướng chuyển dần từ ngâm sang đi nổi trên mặt đất tại vị trí giữa giải phân cách của đại lộ Thăng Long. Tại các vị trí giao với đường Lê Quang Đạo, đường sắt quốc gia vành đai phía Tây, nút giao Hòa Lạc, tuyến được bố trí đi cao cục bộ để vượt qua các nút giao này.
Từ nút giao Hòa Lạc đến cuối tuyến là thôn Thạch Bình, xã Yên Bình, tuyến đi trên mặt đất vào giải phân cách giữa của tuyến đường bộ cao tốc quy hoạch Hòa Lạc - Hòa Bình, với tổng chiều dài đi trên mặt đất giữa giải phân cách Đại lộ Thăng Long và đường bộ cao tốc quy hoạch Hòa Lạc - Hòa Bình là 29,93Km, đi cao bằng cầu cạn là 2km.
Việc lựa chọn về vị trí ga đáp ứng 5 nguyên tắc bố trí nhà ga. Theo đó, một, đảm bảo kết nối tốt các tuyến đường sắt đô thị và hệ thống giao thông công cộng khác.
Hai, vị trí ga phải là những điểm hội luồng khách đi, khách đến như các khu thương mại, trường học, trung tâm văn hoá thể thao, các khu đô thị, các điểm dân cư...
Ba, vị trí ga đề xuất cần xem xét đến khả năng quỹ đất để phát triển đô thị xung quanh (TOD).
Bốn,kỹ thuật chạy tàu, khoảng cách giữa các ga phải đảm bảo vận hành khai thác hiệu quả, đoàn tàu phát huy tối đa công suất, tốc độ.
Năm,việc bố trí các ga cần hạn chế tối đa công tác giải phóng mặt bằng.
Tại tờ trình gửi Thủ tướng về việc thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án Tuyến metro số 5, UBND TP. Hà Nội đề nghị người đứng đầu Chính phủ cho phép triển khai đầu tư công trình bằng nguồn vốn ngân sách thành phố và áp dụng thí điểm thực hiện theo hình thức đối tác thực hiện dự án PDP (Project Delivery Partner), học tập theo mô hình của Malaysia.
Theo đó, quá trình thực hiện dự án, chủ đầu tư (Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội) lựa chọn một nhà thầu có kinh nghiệm và năng lực quản lý triển khai thực hiện dự án theo hình thức đối tác thực hiện dự án (PDP). Theo đó, đối tác PDP là đầu mối duy nhất chịu trách nhiệm và chịu toàn bộ rủi ro để thực hiện dự án; đảm bảo dự án được vận hành chạy thử đầy đủ hoàn thành trong chi phí và thời gian dự kiến;
Đồng thời, làm việc với chủ đầu tư để mua sắm các gói thầu, hợp đồng cho toàn bộ công trình một cách cạnh tranh; quản lý và khớp nối tất cả các nhà thầu (xây dựng, hạ tầng và các hệ thống); tìm ra các cách triển khái sáng tạo đề giảm chi phí; áp dụng những thực tiễn tốt nhất trong ngành vào việc thiết kế và thi công.
Đội tác PDP sẽ chịu trách nhiệm toàn diện trong việc tổ chức thực hiện dự án từ khi thiết kế đến khi hoàn thành dự án đưa vào khai thác. Đối tác PDP thực hiện chức năng nhiệm vụ như một tư vấn quản lý thực hiện dự án, đồng thời như một tổng thầu EPC.
