Theo báo cáo kết quả giám sát công tác cấp giấy chứng nhận cho người mua nhà (sổ hồng) của hội đồng nhân dân TP. HCM nhiều dự án đăng ký thế chấp với thời gian dài nhưng chưa thực hiện thủ tục xoá đăng ký thế chấp, làm ảnh hưởng đến việc người mua nhà không được cấp giấy chứng nhận.
Trong đó có 41/60 dự án chủ đầu tư thế chấp từ năm 2016 đến 2023, nhiều dự án thế chấp từ các năm 2008 - 2011 đến nay chủ đầu tư vẫn chưa giải chấp. Một số dự án đã đưa vào sử dụng và bàn giao cho người mua nhà.
Ngoài trường hợp nêu trên, việc cấp sổ hồng không thể thực hiện còn xảy ra với các dự án vi phạm pháp luật về xây dựng như chủ đầu tư xây dựng không đúng giấy phép hoặc xây dựng không đúng quy hoạch nên không đủ điều kiện nghiệm thu, hoàn công.
Theo đại diện Sở Xây dựng TP. HCM, quy định của pháp luật là không được hợp thức hoá các công trình xây dựng, không được tái cấp phép xây dựng các phần sai phép trong khi thực tế đã xảy ra; thực tế các quận, huyện có thể triển khai cưỡng chế các phần này nhưng một số trường hợp không thể nào cưỡng chế phá dỡ được.
Quan điểm của Sở Xây dựng là đối với phạm vi nào không vướng đến vi phạm xây dựng thì sẽ cấp giấy chứng nhận, phần nào vi phạm về cấp phép xây dựng về mặt kết cấu, khả năng chịu lực, ảnh hưởng đến mặt lâu dài thì buộc phải xử lý.
Sở Xây dựng đã có đề nghị UBND TP. Thủ Đức, các quận, huyện báo cáo thật bản chất của vấn đề đến Sở Xây dựng, UBND TP. HCM nội dung nào xử lý được, nội dung nào xử lý không được.
Cần đảm bảo quyền lợi người mua nhà
Nhận định về tình trạng trên, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết, tình trạng chậm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất (sổ hồng) cho khách hàng mua nhà, tại các dự án nhà ở trên địa bàn TP.HCM, đã xảy ra trong nhiều năm qua và dẫn đến nhiều hệ lụy.
Theo ông Châu, việc tắc tiền sử dụng đất dẫn đến tắc sổ hồng cho người mua nhà, đã hình thành nên các hệ quả tiêu cực, một trong những số đó là việc không đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng, gây tâm lý hoang mang, bất an cho khách hàng mua nhà. Cũng như, sẽ làm giảm nguồn thu ngân sách nhà nước.
Chủ tịch HoREA nhận định, có 2 vấn đề cần tách ra để xử lý phù hợp, cụ thể, người mua nhà là bên ngay tình, vô can, nếu đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ theo hợp đồng mua nhà, thì phải được ưu tiên giải quyết cấp sổ hồng trước.
Về nghĩa vụ tài chính, ông Châu cho rằng tiền sử dụng đất bổ sung (nếu có) giữa chủ đầu tư dự án với Nhà nước hoặc chủ đầu tư thế chấp cả dự án cho ngân hàng thì tách ra xử lý riêng, với điều kiện chủ đầu tư cam kết và có giải pháp đảm bảo thực hiện các nghĩa vụ tài chính liên quan.
Từ những nhận định trên, ông Châu cho rằng cần xem xét, chỉ đạo ưu tiên giải quyết cấp sổ hồng cho khách hàng đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ theo hợp đồng mua nhà, vì là bên ngay tình, vô can, để triệt tiêu các “điểm nóng” tiềm ẩn.
