Theo trang Ytech News, Meta, trước đây là Facebook, được cho là đã thể hiện sự quan tâm đến việc mua lại nhà xuất bản Simon & Schuster nhằm tiếp cận kho dữ liệu văn học đồ sộ của họ để phát triển mô hình trí tuệ nhân tạo (AI). Thông tin này đến từ các bản ghi âm nội bộ bị rò rỉ về các cuộc họp được tổ chức từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2023, trong đó nêu bật chiến lược thúc đẩy mạnh mẽ của Meta trong việc phát triển công nghệ AI.
Theo đuổi tính ưu việt của AI
Các kỹ sư, luật sư và nhà quản lý của công ty gần như mỗi ngày đều cân nhắc về cách thu thập thêm dữ liệu để cải tiến khả năng của AI. Họ từng coi thương vụ mua lại hoặc ở cấp thấp hơn là thoả thuận cấp phép tiếp cận kho dữ liệu văn học của Simon & Schuster là một lựa chọn tiềm năng. Một số người cho biết sẵn sàng chi 10 USD/đầu sách mới để tiếp cận bản quyền.
Simon & Schuster là một thành viên nổi bật của “Big Five” - nhóm 5 nhà xuất bản tiếng Anh hàng đầu thế giới. Do đó, họ có một loạt tác giả lớn nằm trong danh sách hợp tác. Lựa chọn mua Simon & Schuster được Meta nghĩ đến do nhà xuất bản này từng vướng vào quá trình sáp nhập phức tạp về pháp lý với Penguin Random House. Sau khi thương vụ này thất bại, vào năm 2023, Simon & Schuster đã rơi vào tay KKR, một quỹ đầu tư tư nhân.
Thương vụ sáp nhập Simon & Schuster đã dấy lên nhiều tranh cãi. Ảnh: WSJ.
Dù không rõ lý do Meta không xúc tiến thương vụ này, các ý tưởng của đội ngũ lãnh đạo Meta vẫn cho thấy họ đang tìm nhiều cách để phát triển nguồn dữ liệu cho AI.
Dù thương vụ mua lại không được tiến hành, Meta vẫn tỏ ra rất muốn tiếp cận nội dung văn học của Simon & Schuster để phát triển AI. Nhưng hiện không chắc liệu Simon & Schuster có đồng ý với một thỏa thuận như vậy hay không. Các nhà quan sát trong ngành xuất bản, như Maria A Pallante của Hiệp hội các nhà xuất bản Mỹ, bày tỏ sự hoài nghi và lo ngại về tác động tiềm tàng đối với sứ mệnh của các nhà xuất bản và mối quan hệ giữa các tác giả.
Nhiều tranh cãi về bản quyền và pháp lý
Trên thực tế, chiến lược tìm nguồn dữ liệu cho AI của Meta không phải là không gây tranh cãi. Các nhân viên đã thừa nhận việc sử dụng văn bản từ nhiều nguồn, bao gồm sách, thơ và tiểu luận khi chưa hề có sự đồng ý của tác giả, để làm nguồn cho AI. Meta cũng tiếp tục thảo luận về việc sử dụng dữ liệu tự do, bất chấp những tác động pháp lý tiềm ẩn. Vấn đề đạo đức của việc sử dụng tài sản trí tuệ khi không được phép cũng được nêu ra với Meta nhưng chưa nhận được phản hồi.
Meta và các công ty công nghệ đang mạnh mẽ theo đuổi phát triển AI. Ảnh minh hoạ: howtobe247.
Ở phương diện pháp lý, Meta cũng đã bị kiện vì lạm dụng sách có bản quyền để phát triển AI. Một thẩm phán liên bang California đã đặt ra câu hỏi liệu kết quả đầu ra của AI có giống với tác phẩm sáng tạo của các tác giả hay không.
Bất chấp những tranh cãi này, sự quan tâm của Meta trong việc mua lại Simon & Schuster nhấn mạnh nhu cầu dữ liệu mạnh mẽ của ngành công nghệ để phát hiện thế hệ AI tiếp theo. Việc nâng cấp AI, chẳng hạn như các AI về mô hình ngôn ngữ, đòi hỏi bộ dữ liệu phong phú từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả tài liệu, để AI có thể hiểu và bắt chước các mẫu ngôn ngữ của con người một cách hiệu quả.
Nhu cầu này là cấp thiết vì thị trường AI toàn cầu đang phát triển theo cấp số nhân. Grand View Research dự báo tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) của ngành này đang rất ấn tượng. Quy mô thị trường AI toàn cầu được định giá 196,63 tỉ USD vào năm 2023 và dự báo tiếp tục mở rộng đến năm 2030 với CAGR là 37,3%.
Những tiến bộ trong học máy, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và thị giác máy tính là một trong những động lực thúc đẩy đà tăng trưởng này. Các nhà lãnh đạo ngành cũng đang đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển AI, nhằm tận dụng các cơ hội mới nổi trên nhiều lĩnh vực khác nhau như chăm sóc sức khỏe, ô tô, tài chính và dịch vụ khách hàng.
Và khi các doanh nghiệp và người tiêu dùng ngày càng sử dụng nhiều các giải pháp AI, những công ty như Meta sẽ tìm cách tận dụng lượng dữ liệu khổng lồ họ có được để tiếp tục dẫn đầu trong cuộc đua công nghệ.
Những thách thức mới nổi
Khi các công ty thu thập và sử dụng dữ liệu, đặc biệt là về AI, các thách thức về đạo đức và pháp lý ngày càng bộc lộ rõ và được quan tâm nhiều hơn. Các cuộc thảo luận nội bộ của Meta về việc sử dụng văn bản có bản quyền mà không được phép nêu bật những lo ngại về sở hữu trí tuệ gắn liền với hoạt động phát triển AI. Các bên liên quan trong ngành, bao gồm tác giả và nhà xuất bản được đại diện bởi những tổ chức như Hiệp hội các nhà xuất bản Mỹ, đang thúc giục các bên liên quan đưa ra văn bản hướng dẫn rõ ràng hơn và sử dụng tài liệu có bản quyền một cách tôn trọng.
Vấn đề này cũng đã dấy lên nhiều câu hỏi pháp lý mới. Khi hệ thống AI sử dụng nguồn và đưa ra câu trả lời từ các tác phẩm có bản quyền, vấn đề vi phạm bản quyền được đặt ra. Lúc này, kết quả từ các vụ kiện lớn, chẳng hạn như các vụ kiện liên quan đến Meta, có thể đặt ra tiền lệ cho tương lai giải quyết quyền sử dụng dữ liệu và phát triển AI.
Người tiêu dùng, người sáng tạo và cơ quan quản lý đều đang kêu gọi sự minh bạch hơn và cân nhắc về mặt đạo đức trong việc xử lý dữ liệu AI. Ngày càng có nhiều kỳ vọng đối với các công ty công nghệ trong việc thiết lập các hệ thống AI có trách nhiệm, tôn trọng quyền riêng tư và sở hữu trí tuệ đồng thời thúc đẩy tiến bộ đổi mới.