Đánh giá triển vọng nhóm doanh nghiệp ngành bảo hiểm năm 2023, Chứng khoán SSI Research cho rằng, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, không kỳ vọng doanh thu phí bảo hiểm sẽ đến từ việc tăng mức phí bảo hiểm, ngoại trừ phân khúc bảo hiểm xe cơ giới.
Tăng trưởng ngành bảo hiểm phi nhân thọ ảnh hưởng bởi quy định mới
Tăng trưởng của hầu hết các phân khúc bảo hiểm có thể sẽ tiếp tục phụ thuộc nhiều hơn vào số lượng hợp đồng khai thác mới của các công ty bảo hiểm.
Với việc ban hành Luật Kinh doanh bảo hiểm mới, các doanh nghiệp bảo hiểm sẽ đẩy mạnh hơn nữa hoạt động “bảo hiểm vi mô”. Trên thực tế, MIG, BVGI và PTI (cùng các công ty khác) cũng đã tích cực triển khai các sản phẩm này trong năm 2022 và nhiều khả năng sẽ tiếp tục triển khai trong năm 2023.
Đối với các nghiệp vụ bán buôn, động lực tăng trưởng có thể sẽ phụ thuộc vào giải ngân đầu tư công, việc tái khởi động các công trường xây dựng đang dang dở và việc mở cửa trở lại của Trung Quốc. Đây là những yếu tố hỗ trợ cho sự tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm đặc biệt là bảo hiểm hàng hóa vận chuyển, hàng hải, tài sản & thiệt hại. SSI Research dự báo tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm phi nhân thọ sẽ thấp hơn kết quả năm 2022, ở mức 10~12%.
Tỷ lệ bồi thường và tỷ lệ kết hợp dự báo sẽ chịu áp lực do lạm phát cao, giá hàng hóa, vật dụng và chi phí y tế tăng lên, cũng như chi phí gia tăng do sự phức tạp của những dịch bệnh mới ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe. Trong khi đó, mức phí bảo hiểm nhiều khả năng sẽ tiếp tục ổn định dưới áp lực cạnh tranh.
Đối với bảo hiểm nhân thọ, dự báo tổng doanh thu phí bảo hiểm sẽ tăng 16~18% so với cùng kỳ, cao hơn kết quả năm 2022 nhưng thấp hơn 26% so với mức trung bình lịch sử giai đoạn 2012~2021.
Trong dự thảo Thông tư hướng dẫn Luật kinh doanh bảo hiểm, có nội dung đề xuất các ngân hàng bán chéo bảo hiểm (bancassurance) phải ghi âm toàn bộ quá trình tư vấn và lưu lại trong 5 năm toàn bộ nội dung đã tư vấn cho khách hàng. Mặc dù Thông tư này vẫn vẫn chưa được phê duyệt, nhưng hoạt động bán sản phẩm bảo hiểm qua chi nhánh ngân hàng đang được cơ quan quản lý giám sát chặt chẽ hơn. Điều này sẽ ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng chung của thị trường.
Lãi suất cao là cứu cánh
Tuy nhiên, môi trường lãi suất cao có thể cứu cánh cho tăng trưởng lợi nhuận của các công ty bảo hiểm. Năm 2022, lãi suất tiền gửi đã tăng 400~500 điểm cơ bản so với đầu năm và lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm tăng 257 điểm cơ bản so với đầu năm, trong khi ROI của công ty bảo hiểm vẫn ở mức 5,8% - thậm chí thấp hơn mức 7,6% của năm 2021.
Điều này chủ yếu là do lãi suất huy động chủ yếu tăng mạnh vào cuối quý 3 năm 2022 trong khi chỉ số VN-Index sụt giảm trong năm.
Đối với năm 2023, SSI Research kỳ vọng kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp bảo hiểm sẽ phản ánh hoàn toàn việc lãi suất huy động đã diễn ra trong năm 2022. Bên cạnh đó, các công ty bảo hiểm nhân thọ còn được hưởng lợi từ việc giảm áp lực dự phòng toán học khi lãi suất kỹ thuật tăng phù hợp với lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn trên 10 năm.
Lợi nhuận từ hoạt động đầu tư sẽ đủ để bù đắp phần giảm sút của lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm, giúp các công ty bảo hiểm phi nhân thọ đạt mức tăng trưởng lợi nhuận hai con số vào năm 2023.
Đối với BVH, kỳ vọng công ty sẽ đạt mức tăng trưởng vững chắc 34% so với cùng kỳ do cả lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm (bảo hiểm nhân thọ) và lợi nhuận hoạt động đầu tư đều cải thiện.
Lợi nhuận của các công ty bảo hiểm phi nhân thọ dự kiến sẽ biến động khá mạnh giữa các quý. Tuy nhiên, với mức nền so sánh thấp trong quý 2 và quý 3/2022, có thể tăng trưởng lợi nhuận so với cùng kỳ sẽ ở mức cao hơn trong quý 2 và quý 3 năm 2023.
Về diễn biến cổ phiếu, mặc dù vốn hóa nhóm ngành bảo hiểm giảm 12% trong năm 2022, nhưng kết quả này vẫn vượt 20% so với VN-Index. Sự vượt trội này chủ yếu đến từ kỳ vọng về môi trường lãi suất tăng, hơn là từ tác động thực tế đến lợi nhuận của các công ty bảo hiểm.
Trong 9 tháng đầu năm 2022, thu nhập ròng nhóm doanh nghiệp bảo hiểm niêm yết giảm 29% so với cùng kỳ. Diễn biến giá các cổ phiếu bảo hiểm bắt đầu ghi nhận kết quả vượt trội kể từ tháng 4 năm 2022, khi diễn biến giá nhóm ngân hàng và bất động sản (đóng góp phần lớn vào VNIndex) bị ảnh hưởng nặng nề. Những cổ phiếu có mức tăng trưởng về vốn hóa tốt nhất trong nhóm doanh nghiệp bảo hiểm bao gồm: PVI (+0,2%), BVH (-8,8%), BIC (-10%).
Định giá ngành đã trở về mức hợp lý hơn, với trailing P/B trung bình là 1,37 lần (so với 1,81 lần vào đầu năm nay). Ngoại trừ cổ phiếu BVH đang giao dịch thấp hơn mức trung bình lịch sử và tương đương với mức đáy năm 2020, tất cả các công ty bảo hiểm khác vẫn đang giao dịch trên mức trung bình lịch sử.
Theo SSI Research, khung pháp lý tiếp tục được hoàn thiện và các kế hoạch tăng vốn/phát hành thêm có thể là những động lực tích cực đến diễn biến giá cổ phiếu.
Luật Kinh doanh Bảo hiểm có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2023. Tuy nhiên, Nghị định và Thông tư hướng dẫn mới chỉ ở dạng Dự thảo. Một trong những thay đổi quan trọng nhất là những yêu cầu về việc công bố thông tin định kỳ minh bạch và nhất quán hơn, cũng như chuyển dần sang khung quản lý vốn dựa trên rủi ro.
Với khung quản lý rủi ro theo tiêu chuẩn toàn cầu & chặt chẽ hơn, các doanh nghiệp bảo hiểm có thể có nhu cầu tăng vốn để củng cố năng lực tài chính – đây cũng sẽ là những cơ hội thúc đẩy sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực này.
