Tăng trưởng kinh tế dần hụt hơi
Văn phòng Phân tích Kinh tế Hoa Kỳ vừa điều chỉnh tăng trưởng GDP thực tế của Hoa Kỳ trong quý 1/2022 từ mức âm 1,4% xuống âm 1,6% so với cùng kỳ năm 2021. Giới phân tích nhận định nền kinh tế lớn nhất thế giới đã “hụt hơi” sau giai đoạn tăng trưởng mạnh của năm ngoái.
Trong quý 4/2021, tốc độ tăng trưởng GDP của Hoa Kỳ đạt 6,9% so với quý liền trước. Tuy nhiên, những cú sốc từ bên ngoài như tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng kéo dài do Trung Quốc tái phong toả và sự bùng phát cuộc xung đột quân sự Nga – Ukraine hồi cuối tháng 2 đã khiến giá hàng loạt hàng hoá tăng vọt, tác động tiêu cực đến các hoạt động kinh tế.
Dữ liệu của Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ cho thấy chỉ số giá tiêu dùng trong tháng 5 tại nước này đã tăng 8,6% so với cùng kỳ năm ngoái; đây là mức tăng giá hàng hoá cao kỷ lục trong hàng chục năm trở lại đây.
Chủ tịch FED Jerome Powell thừa nhận việc nâng lãi suất mạnh tay có thể dẫn tới suy thoái kinh tế và việc đưa nền kinh tế Hoa Kỳ hạ cánh an toàn là "rất khó khăn" (Ảnh: AFP)
Để đối phó với lạm phát, hôm 15/6, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED) đã nâng lãi suất cơ bản thêm 0,75 điểm phần trăm. Đây là mức tăng lãi suất mạnh nhất của FED kể từ năm 1994. Lãi suất cơ bản tăng kéo theo hàng loạt mức lãi suất khác tại Hoa Kỳ tăng lên như lãi vay mua nhà, ô tô, chi tiêu qua thẻ tín dụng và các khoản vay sản xuất kinh doanh. Qua đó, tác động trực tiếp đến hàng triệu hộ gia đình và doanh nghiệp nước này.
Chủ tịch FED Jerome Powell thừa nhận mức tăng 0,75% là “lớn bất thường” và cho biết các quan chức FED “không muốn mức tăng này trở nên phổ biến” nhưng FED vẫn có thể thảo luận về việc nâng lãi suất thêm 0,5% hay 0,75% trong phiên họp chính sách kế tiếp vào cuối tháng 7 tới đây.
Ngân hàng đầu tư Goldman Sachs (Hoa Kỳ) cảnh báo FED có thể tiếp tục nâng lãi suất cơ bản thêm 0,75 điểm phần trăm trong tháng 7. Đến tháng 9, cơ quan này khả năng tăng lãi suất 0,5 điểm phần trăm, và thu hẹp mức tăng còn 0,25 điểm phần trăm trong tháng 11 và tháng 12 nhằm kiềm chế lạm phát. Như vậy, lãi suất cơ bản tại Hoa Kỳ có thể sẽ đạt khoảng 3,25-3,5% vào cuối năm nay.
Dữ liệu mới nhất cho thấy Chỉ số Nhà quản trị Mua hàng (PMI) đối với khối ngành sản xuất chế tạo tại Hoa Kỳ đã giảm mạnh từ mức 56,1 điểm trong tháng 5 xuống còn 53 điểm trong tháng 6. Mức giảm này cũng cao hơn nhiều so với dự báo của giới phân tích. Ông Chris Williamson - nhà kinh tế trưởng tại hãng nghiên cứu S&P Global Market Intelligence (Hoa Kỳ), cho biết doanh thu của các nhà sản xuất hàng hóa không thiết yếu tại Hoa Kỳ đang giảm mạnh khi người tiêu dùng hạn chế chi tiêu vì lạm phát.
Rủi ro suy thoái ngày càng cao
Nhiều nhà kinh tế học và các tổ chức tài chính lớn đã liên tục cảnh báo việc FED thắt chặt quá nhanh chính sách tiền tệ sẽ khiến nền kinh tế Hoa Kỳ đối mặt rủi ro suy thoái cao. Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế Kristalina Georgieva cho biết: "Chúng tôi (IMF) nhận thấy khả năng để nền kinh tế Hoa Kỳ tránh khỏi suy thoái đang ngày càng giảm xuống.”
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã hạ dự báo tăng trưởng GDP của Hoa Kỳ trong năm nay xuống còn 2,9%. Con số này thấp hơn đáng kể so với mức dự báo tăng 3,7% được đưa ra hồi tháng 4 vừa qua. Đồng thời, IMF cũng hạ dự báo tăng trưởng GDP của Hoa Kỳ trong năm 2023 từ mức 2,3% xuống 1,7%, và dự báo tăng trưởng trong năm 2024 chỉ ở mức 0,8%.
Mới đây, Chủ tịch FED Jerome Powell cũng thừa nhận việc nâng lãi suất mạnh tay có thể dẫn tới suy thoái kinh tế và việc đưa nền kinh tế Hoa Kỳ hạ cánh an toàn là "rất khó khăn". Tuy nhiên, ông Jerome Powell tiếp tục nhấn mạnh cần đưa lạm phát tại Hoa Kỳ về mức mục tiêu 2%.
Ngân hàng Wells Fargo (Hoa Kỳ) dự báo Hoa Kỳ sẽ rơi vào một cuộc suy thoái kinh tế nhẹ vào quý 2/2023. Wells Fargo cũng cho biết cuộc suy thoái này không quá tồi tệ nhờ tình hình tài chính của các hộ gia đình, doanh nghiệp và sức mạnh chi tiêu vẫn ổn định. Suy thoái kinh tế được định nghĩa là sự suy giảm của GDP trong 2 quý liên tiếp hoặc dài hơn.
Nghiên cứu gần nhất của hãng tin Bloomberg (Hoa Kỳ) cho thấy khả năng Mỹ rơi vào suy thoái trong năm 2022 là 25%, nhưng tỉ lệ này có thể lên tới 75% vào năm 2023. Tập đoàn tài chính Citigroup (Hoa Kỳ) cho biết xác suất nền kinh tế Hoa Kỳ rơi vào suy thoái hiện đã lên đến 50%.
Trong khi đó, một số chuyên gia cho rằng suy thoái sẽ đến sớm hơn. Các đợt nâng lãi suất mạnh tay của FED sẽ khiến tâm lý người tiêu dùng sụt giảm hơn nữa, khiến nền kinh tế Hoa Kỳ giảm tốc. Theo cuộc khảo sát của Đại học Michigan (Hoa Kỳ) công bố hôm 14/6, tâm lý người tiêu dùng Hoa Kỳ trong tháng 6 đang ở mức thấp nhất trong vòng 70 năm trở lại đây.
"Tôi không ngạc nhiên nếu nền kinh tế bắt đầu suy thoái vào quý 3/2022. Khi niềm tin kinh doanh rơi xuống ngưỡng như hiện tại, một cuộc suy thoái kinh tế thường xảy ra. Điều đó làm tăng thêm nguy cơ suy thoái", ông Peter Boockvar - Giám đốc đầu tư tại hãng tư vấn Bleakley Advisory Group (Hoa Kỳ) - nhận định.
