Đầu năm 2020, thị trường hàng không xôn xao trước thông tin thành lập hàng loạt hãng bay mới như Vietravel Airlines, Vinpearl Air, Kite Air, Vietstar Airlines... Một số hãng thậm chí đã ấn định ngày khai trương cất cánh trong năm 2020.
Dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam đã tạo ra bước ngoặt khiến hàng không rơi vào khủng hoảng, Bộ GTVT ngừng xem xét thành lập hãng bay mới trong hơn 2 năm để tập trung tháo gỡ khó khăn cho toàn ngành.
Sau 2 năm dài trì hoãn, nhà chức trách hàng không đang tái xúc tiến thành lập hãng bay mới với việc thẩm định hồ sơ của IPP Air Cargo.
Ngành hàng không đã phục hồi
Trong văn bản thẩm định hồ sơ hãng hàng không của ông Johnathan Hạnh Nguyễn, Bộ KH&ĐT nhắc lại việc Bộ GTVT trì hoãn thành lập hãng bay mới suốt 2 năm dịch bệnh, qua đó đề nghị Bộ GTVT báo cáo tình hình phát triển ngành hàng không hiện tại để cho thấy sự phù hợp ra đời hãng bay mới.
Ngày 5/9, Cục Hàng không Việt Nam đã có văn bản giải trình ý kiến của Bộ KH&ĐT, qua đó khẳng định ngành hàng không đến nay đã thích ứng với bình thường mới và có nhu cầu lớn về vận tải hàng hóa.
Giao diện máy bay chở hàng của IPP Air Cargo. Ảnh: IPP.
Cục Hàng không Việt Nam cho biết thời điểm tháng 5/2020, do ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19, ngành hàng không đã dừng toàn bộ hoạt động vận chuyển hành khách quốc tế vào Việt Nam.
Bộ GTVT khi đó đã quyết định tạm dừng cấp giấy phép thành lập hãng bay mới cho tới thời điểm thị trường phục hồi (dự kiến năm 2022) nhằm đảm bảo sự tồn tại cho hãng hàng không hiện hữu và tránh thiệt hại cho nhà đầu tư mới.
Trong hơn 2 năm dịch bệnh hoành hành, Vietravel Airlines là hãng hàng không mới duy nhất được khai trương. Hãng bay này cùng với công ty mẹ Vietravel phải gánh chịu 2 năm thua lỗ do cả ngành du lịch lẫn hàng không đều "đóng băng".
Để thích ứng với dịch bệnh, các hãng bay Việt Nam đã phải chuyển sang chở hàng hóa. Tính đến 28/6/2021, có 9 máy bay phải tháo ghế để chở hàng trên khoang (Vietnam Airlines hoán đổi 5 máy bay, Vietjet 4 chiếc).
Thực trạng trên là lý do khiến Bộ GTVT trì hoãn xem xét thành lập hãng hàng không IPP Air Cargo ngay cả khi hãng này chỉ phục vụ chở hàng.
Bước sang năm 2022, lưu lượng vận chuyển hành khách nội địa và quốc tế được phục hồi và đạt đỉnh vào dịp cao điểm du lịch hè. Tính đến 31/7, 5 hãng hàng không trong nước đã khai thác thường lệ 69 đường bay nội địa nối Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM với 19 sân bay địa phương.
Cùng với đó, hơn 60 hãng bay nước ngoài và 4 hãng Việt Nam đã khai thác 110 đường bay quốc tế, kết nối với 24 quốc gia/vùng lãnh thổ. Trong đó, hãng bay Việt Nam đang khai thác 63 đường bay quốc tế đến 18 quốc gia/vùng lãnh thổ.
"Như vậy, trong bối cảnh thị trường hàng không Việt Nam nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung đang thích ứng với trạng thái bình thường mới, việc thành lập mới hãng hàng không chuyên chở hàng hóa của Việt Nam là phù hợp", Cục Hàng không kết luận.
Nhu cầu chở hàng hóa bằng máy bay tăng cao
Theo thống kê của Cục Hàng không, tại Việt Nam hiện có 47 hãng hàng không quốc tế khai thác chuyến bay chở hàng hóa thường lệ, trong đó có 27 hãng chỉ chuyên chở hàng hóa (không chở khách).
Trong giai đoạn từ đầu năm 2022 đến nay, hàng loạt hãng chuyên chở hàng hóa của nước ngoài như China Central Longhao Airlines, China Southern Cargo Airlines (Trung Quốc), Air Incheon (Hàn Quốc), SpiceJet (Ấn Độ), Kalitta Airlines LLC và Western Global Airlines LLC (Mỹ)… được cấp quyền thực hiện chuyến bay chuyên chở hàng hóa đi/đến Việt Nam.
Tại Việt Nam hiện chưa có hãng hàng không chuyên vận chuyển hàng hóa. Các hãng bay hiện chỉ kết hợp chở hàng trong khoang chứa hàng của máy bay chở khách. Ảnh: VNA.
Trong thời gian qua, giá cước vận chuyển hàng hóa quốc tế đã tăng vọt 3-4 lần, thậm chí vào một số thời điểm, đối với một số thị trường trọng yếu của thế giới, giá cước hàng hóa quốc tế đã tăng 5-6 lần so với trước dịch Covid-19.
Hiện nay, giá cước hàng hóa từ Việt Nam đi Mỹ vẫn duy trì mở mức 8- 10 USD /kg, là một trong những lý do có thêm nhiều hãng hàng không chuyên chở hàng hóa của Hàn Quốc, Trung Quốc và đặc biệt là Mỹ muốn mở đường bay mới đến Việt Nam.
Trong bối cảnh đó, Cục Hàng không đánh giá thị trường vận chuyển hàng hóa bằng máy bay của Việt Nam vẫn chủ yếu do hãng nước ngoài khai thác. Thị phần của hàng không Việt Nam luôn ở mức thấp, năng lực cạnh tranh hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động xuất khẩu hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam.
Mới đây, Bộ KH&ĐT có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ liên quan đến đề xuất cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không IPP Air Cargo. Theo đó, về tư cách pháp lý của nhà đầu tư, Bộ đề nghị rà soát, kiểm tra về tình trạng quốc tịch của các cổ đông.
"Trường hợp có cá nhân mang 2 quốc tịch, thì việc lựa chọn áp dụng điều kiện tiếp cận thị trường và thủ tục đầu tư như quy định đối với nhà đầu tư trong nước hoặc nhà đầu tư nước ngoài thực hiện theo quy định tại Khoản 2 Điều 16 Nghị định 31/2021 về hướng dẫn thi hành Luật Đầu tư", lãnh đạo Bộ KH&ĐT đề nghị.
IPP Air Cargo là Công ty cổ phần được thành lập vào tháng 3/2021, gồm 4 cổ đông sáng lập. Trong đó, ông Johnathan Hạnh Nguyễn (Việt kiều quốc tịch Mỹ) là chủ tịch của IPP Air Cargo. Dự án hãng hàng không chở hàng IPP Air Cargo có tổng mức đầu tư theo hồ sơ là 2.400 tỷ đồng, trong đó 30% là vốn chủ sở hữu, 70% còn lại sẽ là vốn huy động.
Dự kiến năm đầu tiên, hãng thuê 3 máy bay B737-800F và 2 chiếc B777F để vận tải hàng hóa. Đến năm thứ 5, hãng sẽ thuê 7 máy bay B737-800F và 3 máy bay B777F.
Ngày 29/3/2022, Bộ GTVT có văn bản kiến nghị Thủ tướng cho phép cấp Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không hàng hóa cho IPP Air Cargo.
