Người lao động làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội. Ảnh - N.Dương.
Bảo hiểm thất nghiệp là chế độ an sinh nhằm bù đắp một phần cho người lao động khi bị mất việc làm. Bên cạnh được hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động còn được hỗ trợ học nghề để chuyển đổi mục đích nghề nghiệp, sớm quay lại thị trường lao động.
Lao động thất nghiệp ít lựa chọn học nghề
Tính đến cuối năm 2022, cả nước có khoảng 14,3 triệu người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Mức độ bao phủ của bảo hiểm thất nghiệp trên lực lượng lao động trong độ tuổi chiếm khoảng 31,18%.
Tham gia chính sách bảo hiểm thất nghiệp, người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp 60% của bình quân 6 tháng lương liền kề trước khi mất việc, được hỗ trợ học nghề miễn phí, được tư vấn giới thiệu việc làm miễn phí, song chưa nhiều lao động mặn mà với việc học nghề.
Theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, số người thất nghiệp lựa chọn học nghề thấp, chỉ chiếm tỉ lệ rất thấp trong số người đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp. Từ năm 2015 đến nay, số người có quyết định hỗ trợ học nghề là gần 30.400 người/năm (chiếm 4% số người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp mỗi năm).
Là đơn vị trực tiếp hỗ trợ thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, bà Vũ Thị Thanh Liễu, Phó giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội (thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Hà Nội) cho biết, để được hỗ trợ học nghề từ chính sách bảo hiểm thất nghiệp, người lao động cần có giấy tờ chứng minh đã chấm dứt hợp đồng làm việc, hợp đồng lao động; có sổ bảo hiểm; các giấy tờ liên quan, và đến nộp hồ sơ tại trung tâm dịch vụ việc làm; có đơn đề nghị được học nghề.
“Đáp ứng các yêu cầu này, người lao động sẽ được cấp quyết định học nghề miễn phí, có thể đăng ký chọn nghề ở bất kỳ cơ sở giáo dục nghề nghiệp nào mà đã được cấp phép. Ví dụ, tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, có 4 nghề đào tạo cơ bản, gồm: Kỹ thuật pha chế đồ uống, kỹ thuật nấu ăn, tin học văn phòng, may công nghiệp”, bà Liễu thông tin.
Để tạo điều kiện cho người lao động có nhiều ngành nghề đăng ký, giảm thiểu đi lại, Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cũng đã phối hợp với nhiều cơ sở đào tạo nghề, cơ sở giáo dục nghề nghiệp được cấp phép trên địa bàn thành phố, tạo điều kiện cho người lao động có nhiều cơ hội đăng ký học nghề hơn như: học lái xe, làm bánh, kế toán, các kỹ năng khác.
Lao động còn "bỏ quên" quyền lợi về hỗ trợ học nghề
Phó giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội Vũ Thị Thanh Liễu cũng thông tin, theo Điều 55 của Luật Việc làm, người lao động được hỗ trợ học nghề phải đáp ứng điều kiện: Đã chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc; đã nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm thuộc các Sở Lao động Thương binh và Xã hội ở các tỉnh thành; người lao động chưa tìm được việc làm sau 15 ngày làm việc, kể từ ngày nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp; người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 9 tháng trở lên, trong vòng 24 tháng làm việc, tính đến thời điểm chấm dứt hợp đồng làm việc, hợp đồng lao động.
Để hưởng trợ cấp thất nghiệp thì phải nộp đủ bảo hiểm thất nghiệp 12 tháng trở lên, nhưng đối với người được hỗ trợ học nghề thì chỉ cần đóng từ đủ 9 tháng trở lên là người lao động có quyền được hỗ trợ học nghề.
“Đây là quyền lợi mà nhiều lao động bỏ quên. Chúng tôi đã cố gắng làm công tác thông tin tuyên truyền rất nhiều, để người lao động hiểu được rằng họ có được những quyền lợi như vừa nêu, chứ không phải chỉ đến để nhận khoản tiền trợ cấp thất nghiệp nhất định, nhưng ít người biết đến chính sách này. Chúng tôi cũng có tư vấn nhưng nhiều người chưa quan tâm”, bà Liễu nhấn mạnh.
Theo bà Liễu, hiện mức hỗ trợ học nghề được quy định như sau: Đối với người tham gia khóa đào tạo nghề đến 3 tháng, thì tùy thời gian và mức phí quy định cụ thể của từng cơ sở giáo dục nghề nghiệp, mức phí không quá 4,5 triệu đồng/khóa học. Với những lao động tham gia khóa đào tạo nghề từ trên 3 tháng, căn cứ vào mức phí, học phí của từng cơ sở giáo dục nghề nghiệp quy định và căn cứ theo thời gian học thực tế, người lao động được hỗ trợ mức phí không quá 1,5 triệu đồng/tháng.
“So với quy định trước đây là không quá 1 triệu đồng/tháng, không quá 6 tháng, thì mức phí mới đây đã giúp người lao động, cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong công tác đào tạo nghề miễn phí cho người lao động khi tham gia bảo hiểm thất nghiệp”, bà Liễu đánh giá.
