Tốt nghiệp cử nhân Luật, Nguyễn Thị Minh Thư (25 tuổi, Hà Nội) muốn theo đuổi nghề pháp chế khi ra trường nhưng không được như ý.
Trong 3 năm qua, cô 3 lần thay đổi công việc với thời gian gắn bó trung bình là một năm.
“Tôi nhảy việc không phải vì kiệt sức, đồng nghiệp không tốt hay bản thân chưa nỗ lực. Nguyên nhân một phần do chế độ đãi ngộ chưa đủ tốt, phần là tôi cảm thấy công việc chưa thực sự đem lại giá trị chuyên môn cao, lộ trình thăng tiến không có hoặc không rõ ràng cho vị trí mình phụ trách”, cô nói với Zing.
Cách đây vài tháng, Thư quyết định nghỉ việc trong giai đoạn bình thường mới hậu Covid-19.
Điều cô lo lắng khi gửi hồ sơ ứng tuyển (CV) là nhà tuyển dụng thường e ngại với quá trình nhảy việc của mình.
Ngại tuyển dụng
Minh Thư không phải người duy nhất muốn nhảy việc. Theo báo cáo của Grove HR và YouGov công bố hồi tháng 2, gần một nửa người lao động Việt Nam (49%) có ý định thay đổi việc làm trong năm nay.
Minh Thư cảm thấy tiếc nuối khi không thể gắn bó lâu với một công ty.
So với đỉnh dịch năm 2021, con số này chỉ thấp hơn 2% và tương đồng với xu hướng toàn cầu.
Cân bằng cuộc sống - công việc được coi trọng hơn cả lương bổng, đãi ngộ.
Khảo sát dựa trên câu trả lời của 1.010 người từ ngày 21/10 tới 25/10/2021. Có 48% đáp viên là nữ, 52% là nam. 70% người được hỏi sống tại thành thị, 30% ở nông thôn.
Trao đổi với Zing, chị Hồ Lê Thảo Trinh, Founder kiêm CEO của FreshM.co và Lady Networking, cho biết chị gặp nhân sự nhảy việc thuộc Gen Z (sinh năm 1997-2012) nhiều hơn là Millennials (sinh năm 1981-1996). Lý do chị thường biết là không học được gì thêm từ sếp, môi trường không phù hợp, độc hại hay bị cấp trên chèn ép.
Khi gặp ứng viên nhảy việc quá nhiều, chị Trinh e ngại tuyển dụng. Chị cho rằng đây là một trong những rào cản và để người đó được nhận vào làm.
Tuy nhiên, chị Trinh vẫn tạo cơ hội bằng cách đưa ra nhiều câu hỏi như “Bạn đã nghiên cứu gì về công ty?”, “Vì sao bạn muốn làm việc ở đây?”, “Nếu gọi điện ngay bây giờ cho sếp cũ, họ sẽ nói gì về bạn?”. Nếu trả lời hợp lý, ứng viên vẫn có thể vượt qua vòng phỏng vấn.
Chị Trinh đồng tình với quan điểm của một số chuyên gia tuyển dụng rằng “nhảy việc dưới thời hạn một năm là quá nhanh” và “thời gian thích hợp để chuyển đổi công việc là 2-3 năm/lần”.
Bản thân chị Trình khi bắt đầu đi làm năm 18 tuổi đã thử sức với những dự án ngắn. Chỉ khoảng 2 tháng, chị đã mình không phù hợp và quyết định chuyển việc. Sau 21 tuổi, chị mới bắt đầu suy nghĩ mình không nên nhảy quá nhiều mà cần cố định ở công việc mình thích. Thời điểm đó, chị Trinh đã trải qua khoảng 10 công việc ở 10 đơn vị khác nhau.
"Tôi bắt đầu gắn bó ở một doanh nghiệp hơn 6 năm trước khi làm freelancer và mở công ty riêng. Theo tôi, ở mốc 22 tuổi, mọi người nên bắt đầu có sự lựa chọn nơi mình gắn bó, 2-3 năm là hợp lý thay vì nhảy 2-3 nơi trong một năm”, chị nói.
Chị Thảo Trinh cho rằng thời gian gắn bó với một công ty nên là 2-3 năm thay vì nhảy việc 2-3 nơi trong một năm.
Muốn trải nghiệm và thử sức
Với Minh Thư, nhà tuyển dụng e ngại ứng viên nhảy việc nhiều lần là điều dễ hiểu. Họ muốn tìm kiếm nhân sự tiềm năng cả về chuyên môn lẫn yếu tố con người, không muốn mất thời gian đào tạo cho các cá nhân chỉ cống hiến vài tháng đến một năm rồi lại nghỉ việc.
Tuy nhiên, theo Thư, không phải tất cả người nhảy việc trên dưới một năm đều thiếu cam kết, sự kiên trì và chịu áp lực kém.
“Công việc nào cũng có áp lực riêng. Khi đưa ra quyết định nghỉ, mình chắc chắn phải đặt lên bàn cân rất lâu và kỹ càng, từ môi trường làm việc, đồng nghiệp, sếp, mức độ phù hợp với hiện tại đến chế độ đãi ngộ. Nhảy việc nhiều lần không phải là mục tiêu của mình. Chỉ là sau khi xem xét nhiều yếu tố, mình sẽ quyết định có phù hợp để gắn bó với doanh nghiệp đó hay không”, cô nói.
Theo Thư, mỗi công ty đều “ngầm” đưa ra gạch đầu dòng cho ứng viên ngoài những gì được ghi trong JD (bản mô tả công việc). Đối với một số HR (nhân sự), nhảy việc nhiều làm giảm cơ hội trúng tuyển. Tuy nhiên, một số không quan tâm tới tần suất thay đổi công việc mà chỉ tập trung vào năng lực và chuyên môn nghiệp vụ tốt.
Trong 7 năm đi làm, Nguyễn Mai Hương (29 tuổi), làm việc trong lĩnh vực truyền thông tại Hà Nội, có 4 lần thay đổi công việc. Trung bình mỗi nơi cô gắn bó 1-2 năm, lâu nhất là 2 năm 3 tháng, ít nhất là 8 tháng.
Dù nhảy việc nhiều lần, Hương chỉ xoay quanh các công việc liên quan đến truyền thông và marketing, từ vị trí nhân viên, chuyên viên tới giám sát, quản lý.
Lý do thay đổi cũng đa dạng như hết hợp đồng lao động, chuyển công tác, tìm được cơ hội việc làm tốt hơn, trả lương cao hơn.
Trong một lần phỏng vấn, Hương nhận được câu hỏi từ phía người tuyển dụng, ngụ ý lo ngại về sự cam kết lâu dài của cô với doanh nghiệp khi từng nhảy việc nhiều lần. Quan điểm thẳng thắn giúp cô vượt qua vòng phỏng vấn.
Mai Hương cho rằng nhảy việc nhiều lần không thực sự là rào cản khi ứng tuyển công việc.
“Thứ nhất, mối quan hệ giữa doanh nghiệp và người lao động là win-win (đôi bên cùng có lợi). Chừng nào công ty thỏa mãn được những kỳ vọng về mức lương, chế độ, cơ hội thăng tiến…, tôi sẵn sàng gắn kết và cống hiến sức lao động. Thứ hai, nhảy việc và trải nghiệm ở cả doanh nghiệp lớn/chuyên nghiệp và startup giúp tôi hình thành tư duy linh hoạt, nhanh nhạy với những thay đổi và dễ thích nghi. Thứ ba, tôi tự cho mình khoảng thời gian cho phép bản thân được trải nghiệm và thử sức”, cô giải thích.
Về thời gian nhảy việc thế nào được coi là “quá nhanh”, Hương cho rằng điều đó tùy thuộc vào từng cá nhân và bối cảnh.
Ví dụ, với các công ty lớn có nhiều quy trình và phòng ban, người lao động có thể mất một năm để quen với môi trường và công việc, thêm 2-3 năm hoặc hơn để chứng tỏ năng lực cũng như đóng góp. Tuy nhiên, ở môi trường startup với mọi thứ vận hành rất nhanh, một cá nhân có thể nhanh chóng thể hiện mình.
“Tôi nghĩ nhìn vào thời gian làm việc của ứng viên không quan trọng bằng trong giai đoạn đó, họ đã làm những gì, trưởng thành như thế nào và đóng góp được gì cho doanh nghiệp”, cô nói.
Cân bằng hơn
Theo Mai Hương, người tuyển dụng và ứng viên có thể dừng ngay ở khâu trao đổi thông tin ban đầu nếu như cảm thấy không cùng quan điểm về vấn đề nhảy việc.
Cô cho rằng có rất nhiều lý do khiến cho mối quan hệ giữa doanh nghiệp và người lao động trở nên cân bằng hơn như Covid 19 và xu hướng dịch chuyển việc làm; sự xuất hiện của các nền tảng, cộng đồng chia sẻ về nhân sự, cuộc sống công sở; cá tính của Gen Z - lực lượng lao động đang lên.
“Chúng ta gọi là ‘ứng tuyển công việc’ chứ không phải đi ‘xin việc’ như trước. Với tâm thế như vậy, mối quan hệ của doanh nghiệp và người lao động rất bình đẳng. Vì thế, ứng viên cảm thấy chưa phù hợp thì rời đi, còn doanh nghiệp vẫn đáp ứng được nhu cầu của người lao động thì mối quan hệ sẽ lâu dài. Cũng vì lẽ đó, nếu doanh nghiệp đánh giá ứng viên nhảy việc nhiều thì cũng như ứng viên đánh giá doanh nghiệp tuyển mãi một vị trí mà không được”, Hương bày tỏ.
Theo chị Thảo Trinh, người trẻ muốn nhảy việc có thể do công ty không kịp thay đổi quy trình và bộ máy phù hợp với thị trường. Hơn nữa, trong dịch, nhiều người nhận ra nhiều điều họ thực sự muốn làm khi không phải mất thời gian đi đến công ty.
Để tránh tình trạng nhảy việc ồ ạt, doanh nghiệp cần có chiến lược linh hoạt hơn trong việc chọn và giữ người. Đặc biệt, đội ngũ HR nên có những chương trình chăm sóc đời sống tinh thần và vật chất; quan tâm hơn đến tâm lý để có kế hoạch phù hợp cho từng nhân viên.
Không ít công ty e ngại tuyển ứng viên nhảy việc nhiều lần vì nghi ngờ về sự cam kết của họ với doanh nghiệp. Ảnh: Phương Lâm.
Về phía người lao động, theo chị Trinh, trước khi nhảy việc, họ nên tự trả lời các câu hỏi như “Mình có thật sự chinh phục hết thử thách ở nơi này?”, “Mình đã hoàn thành tất cả nghĩa vụ, trách nhiệm khi đang ở đây?”, “Mình có thật sự muốn chia tay những đồng nghiệp gắn bó suốt thời gian qua?”, “Mình đã đạt được những mục tiêu mình muốn và sẵn sàng đến môi trường mới?”... để từ đó xác định nhảy việc đúng thời điểm.
Là người dễ thích nghi trong mọi hoàn cảnh, Minh Thư cho rằng việc chuyển đổi công việc không ảnh hưởng quá nhiều tới cuộc sống hiện tại. Cô vẫn đang trong quá trình tìm kiếm nơi để cống hiến và mạnh dạn bỏ qua vài lời mời chưa phù hợp.
Trong thời gian chờ đợi, Thư đăng ký vài khóa học nâng cao kỹ năng, tìm kiếm và ứng tuyển công việc part time có thể làm từ xa hoặc bán hàng online để tăng thu nhập.
“Tôi mong HR sẽ có cái nhìn thiện cảm cũng như tạo cơ hội hơn đối với những người đang và sẽ chuẩn bị có đôi ba lần nhảy việc. Bởi hiểu về một người thì chưa hẳn nhìn qua CV là đủ. Tôi đang chuẩn bị cho bản thân để sẵn sàng đi làm tại nơi mà mình có thể gắn bó nhiều năm. Được cống hiến và phát triển cùng doanh nghiệp thật sự là điều tự hào”, cô nói.
