Phần đông các chuyên gia kinh tế dự báo ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới sẽ có đợt tăng lãi suất với bước nhảy 0,75 điểm phần trăm lần thứ tư liên tiếp trong cuộc họp diễn ra vào ngày thứ Ba và thứ Tư (1-2/11). Đây sẽ là lần nâng lãi suất thứ 5 của Fed kể từ khi khởi động chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ vào tháng 3 năm nay. Lãi suất quỹ liên bang (fed funds rate) sau đợt nâng này sẽ lên mức 3,75-4%.
“Quyết định lãi suất tháng 11 của Fed đã được dự báo một cách chắc chắn. Tôi sẽ hết sức ngạc nhiên nếu họ không đưa ra mức tăng 0,75 điểm phần trăm”, chuyên gia kinh tế trưởng về Mỹ Jonathan Pingle của ngân hàng UBS nhận định trên trang MarketWatch.
Kết quả cuộc họp của Mỹ sẽ được đưa ra vào lúc 2h chiều ngày thứ Tư giờ Washington DC, tức rạng sáng ngày thứ Năm theo giờ Việt Nam, sau hai ngày thảo luận giữa các thành viên Uỷ ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) - bộ phận đưa ra quyết sách của Fed.
Cuộc họp báo không dễ dàng của ông Powell
Cuộc họp báo kéo dài nửa giờ đồng hồ sau đó của ông Powell được nhận định sẽ khó khăn hơn nhiều. Điều mà thị trường quan tâm nhất về cuộc họp báo này là liệu ông Powell có đưa ra tín hiệu rằng Fed sẽ nâng lãi suất với bước nhảy ngắn hơn trong cuộc họp vào tháng 12.
Trong dự báo lãi suất “dot plot” đưa ra hồi tháng 9, Fed đã tính đến khả năng giảm bước nhảy lãi suất về 0,5 điểm phần trăm vào tháng 12, tiếp đó đến đầu năm 2023 sẽ áp dụng bước nhảy 0,25 điểm phần trăm.
Thị trường đang kỳ vọng từ Fed những tín hiệu về một sự thay đổi chính sách. Nhiều người cho rằng ông Powell sẽ dùng cuộc họp báo này để “ra dấu” rằng sắp đến lúc Fed tăng lãi suất chậm lại.
Lãi suất quỹ liên bang (fed funds rate) qua các thời kỳ.
Một bài báo trên tờ Wall Street Journal vào tuần trước nói rằng một số quan chức Fed không muốn duy trì bước nhảy lãi suất 0,75 điểm phần trăm. Tiếp đó, Chủ tịch Fed chi nhánh San Francisco Mary Daly nói rằng Fed cần bắt đầu bàn về việc tăng lãi suất chậm lại. Thị trường cổ phiếu và trái phiếu đã xem những thông tin và phát biểu này là một dấu hiệu cho thấy Fed sắp giảm tốc độ tăng lãi suất.
“Không ai muốn bị chậm chân trong ‘bữa tiệc’ đến từ sự thay đổi của Fed. Nên chỉ một dấu hiệu về sự thay đổi đã là đủ đối với họ”, chuyên gia kinh tế trưởng Ian Shepherdson của Pantheon Macroeconomics phát biểu trên MarketWatch.
Chuyên gia kinh tế trưởng Luke Tilley của Wilmington Trust nói rằng ông nghĩ ông Powell sẽ phát tín hiệu tăng lãi suất ít hơn trong cuộc họp tháng 12 bằng cách tập trung vào một số thông tin tích cực về lạm phát và tiền lương công bố vào hôm thứ Sáu vừa rồi. Ông Tilley nhấn mạnh rằng đã có sự giảm tốc rõ rệt trong tăng trưởng tiền lương ở khu vực kinh tế tư nhân.
Ông Pingle cho rằng nếu ông Powell muốn phát tín hiệu rằng ông nhận thấy cánh cửa đã mở ra cho việc tăng lãi suất chậm lại, khó khăn mà ông phải đối mặt có lẽ là việc một số đồng nghiệp của ông trong FOMC chưa sẵn sàng cho một sự giảm tốc như vậy. Vị chuyên gia của UBS lập luận rằng số liệu lạm phát còn nóng trong tháng 9 chưa thể mang lại cho các quan chức Fed bất kỳ sự tin tưởng nào rằng áp lực giá cả trong nền kinh tế đang giảm nhanh.
Chưa kể, một mối lo khác đối với ông Powell là các dữ liệu sắp tới có thể không hợp tác với ông.
Trước khi diễn ra cuộc họp chính sách tiếp theo của Fed vào ngày 13-14/12, còn có hai báo cáo việc làm và hai chỉ số giá tiêu dùng (CPI) nữa. Nếu ông Powell phát tín hiệu giảm tốc sau cuộc họp này, có lẽ ông lại phải thu hồi tín hiệu đó trước khi diễn ra cuộc họp tháng 12.
“Nếu bạn đi trước và bị dữ liệu ‘vả’, bạn sẽ không thể làm đúng như những gì bạn đã nói”, chuyên gia kinh tế trưởng Stephen Stanley của Amherst Pierpont Securities phát biểu. Ông Stanley nhấn mạnh rằng Fed đã gặp phải chuyện này nhiều lần trong năm nay. Chẳng hạn, mới hồi tháng 3, Fed cho rằng lãi suất đỉnh sẽ không vượt quá 3%.
Đỉnh của lãi suất là bao nhiêu?
Dù có thể muốn tăng lãi suất chậm lại, Fed sẽ không muốn thị trường xem việc tăng lãi suất với bước nhảy ngắn hơn là một tín hiệu rằng sắp đến lúc cắt giảm lãi suất. Tuy nhiên, một số nhà phân tích tin rằng đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên sẽ diễn ra không lâu sau khi Fed giảm bước nhảy của lãi suất. Nhìn chung, Fed vẫn muốn các điều kiện tài chính duy trì trạng thái thắt chặt để buộc lạm phát xuống thang.
Theo nhận định của ông Pingle, Chủ tịch Fed chi nhánh Kansas Esther Geroge sẽ chính thức phản đối việc tăng lãi suất chậm lại.
“Sẽ đến một lúc nào đó thị trường việc làm vẫn thắt chặt và lạm phát vẫn cao, và Fed sẽ phải nói: ‘Được rồi, chúng tôi đã sẵn sàng dừng tăng lãi suất ở đây’. Tôi cho rằng đó sẽ là một giai đoạn biến động rất mạnh của thị trường”.
Chuyên gia kinh tế trưởng Stephen Stanley của Amherst Pierpont Securities
Ở thời điểm hiện tại, giữa các chuyên gia kinh tế đang có sự bất đồng ngày càng lớn về việc đâu là lãi suất đỉnh trong chu kỳ tăng này. Fed dự trù lãi suất đỉnh sẽ là khoảng 4,5-4,75%. Một số chuyên gia tin rằng lãi suất đỉnh sẽ thấp hơn mức đó, nhưng số khác lại cho rằng lãi suất sẽ lập đỉnh trên 5%.
Những người nghĩ Fed sẽ không tăng lãi suất lên trên 5% thường nói về suy thoái, cho rằng tiến độ tăng lãi suất mạnh tay của Fed sẽ “gây đứt gãy thứ gì đó”. Những người nghĩ lãi suất sẽ vượt 5% thì cho rằng lạm phát sẽ dai dẳng hơn nhiều.
Chuyên gia Amherst của Pierpont’s Stanley có quan điểm rằng các dữ liệu kinh tế sẽ không phải là nhân tố quyết định hoàn toàn. “Câu trả lời đối với câu hỏi yếu tố nào sẽ bắt buộc hoặc cho phép Fed dừng tăng lãi suất có lẽ không phải là dữ liệu kinh tế. Câu trả lời là Fed có một con số cụ thể để dừng lại”, ông nói.
“Sẽ đến một lúc nào đó thị trường việc làm vẫn thắt chặt và lạm phát vẫn cao, và Fed sẽ phải nói: ‘Được rồi, chúng tôi đã sẵn sàng dừng tăng lãi suất ở đây’. Tôi cho rằng đó sẽ là một giai đoạn biến động rất mạnh của thị trường”, ông Amherst dự báo.
Thị trường lãi suất tương lai hiện đã biến động mạnh. Mới hai tuần trước đây, các nhà giao dịch kỳ vọng lãi suất của Fed sẽ lập đỉnh trên 5%. Hiện tại, mức lãi suất đỉnh kỳ vọng là 4,85%.
Trong suốt tháng 10, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng đều đặn vượt mức 4,2%. Mấy ngày gần đây, lợi suất này giảm nhiệt về ngưỡng 4%.
“Khi gần đến đoạn cuối của chu kỳ tăng lãi suất, bất kỳ động tĩnh nào cũng đều có ý nghĩa cả”, ông Stanley nói.
